آیه 35 بقره
متن آیه
وَ قُلْنا يا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَ زَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَ كُلا مِنْها رَغَداً حَيْثُ شِئْتُما وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونا مِنَ الظَّالِمِينَ
ترجمه
و گفتيم اى آدم تو با همسرت در بهشت سكونت كن، و از (نعمت‌هاى) آن گوارا هر چه مى‌خواهيد بخوريد (اما) نزديك اين درخت نشويد كه از ستمگران خواهيد شد!
تفسیرآیه
نقش همسری زن در قرآن با واژۀ «زوج» مطرح می‌شود؛ کماینکه در این آیه به آن اشاره شده است. به‌کارگیری کلمه «زوج» به‌جاي «زوجه» بدان علت است كه اولاً زوج، از زوجه فصيح‌تر است؛ زیرا اين كلمه اسم است، نه وصف؛ بنابراین علامت تأنيث نمی‌پذيرد. ثانیاً استفاده از عنوان «زوج» براي زن به اين جهت است كه زن و مرد، هر كدام با همراهی يكديگر «زوج» محسوب مي‌شوند.[۱]«زوج» در لغت، به هر يك از دو همسر مرد و زن و نیز حيواناتی كه با هم جفت هستند، می‌گویند. این کلمه نیز برای هر دو جفتى، چه در ازدواج و يا در غير آن، مثل جفت كفش و نعلين و نيز به هر دو چيزى كه با يكديگر شبيه باشند (خواه يكسان و يا ناهمسان)، استفاده می‌شود.[۲]جوادی آملی ذیل تفسیر آیه مورد بحث، درباره نقش زن به¬عنوان همسر، چنین نظری دارند که گرچه بهشتِ آدم مايه آرامش وي بوده است، اما سکونت و رهايي آدم از هر گونه پريشاني ظاهري به¬لحاظ تشكيل خانواده توسط همسري بود كه صلاحيتِ هم سِرّي او را داشت؛ چنان¬كه آیه 189 اعراف[۳]به این مطلب اشاره دارد.[۴]
بنابراین آفرينش انسان از دو جنس مذکر و مؤنث، سبب آرامش جسم و جان او مىشود. این آرامش، از اینجا ناشى می‌شود که، این دو جنس مکمل یکدیگر و مایه شکوفائى و نشاط و پرورش یکدیگر مى باشند، به طورى که هر یک بدون دیگرى ناقص است.[۵]
نکات تفسري آيه
- اشتراک لفظی زوج؛ در ادبیات قرآن هنگامی‌که قرار باشد به زن به‌عنوان همسر توجه شود، از لفظ «زوج» استفاده می‌شود که بین زن و مرد[۶]متأهل مشترک است.
- خطاب محترمانه زن؛ قرآن با خطاب قرار دادن زن در نقش همسری با عنوان «زوج» در حقیقت به این جایگاه زن ارزش داده است و زن را در مقام همسری بزرگ داشته است.
- آرامش بخش؛ زن (همسر)، نقش مهمی در ایجاد آرامش در خانواده به خصوص برای مرد (شوهر) دارد.
- زوج انسان؛ با توجه به اشکالی که امروزه برای خانواده به غلط در جوامع بین المللی مطرح است(مانند همجنس گرایی، ازدواج سفید و...)، نظام زوجیت مطلوب برای انسان که مطابق با فطرت انسانی می‌باشد، زوجیتی است که متشکل از یک مرد و زن است؛ یعنی زوجیت زن با یک مرد کامل می‌شود و برعکس.[۷]
پانویس
- ↑ جوادی آملی، تسنيم، 1380ش، ج 3 ، ص 325.
- ↑ ر اغب اصفهاني، حسين، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، ترجمه غلامرضا حسینی، 1369ش، ج 2، ص 158.
- ↑ «وجعل منها زوجها ليسكن إليها»: «و همسرش را نيز از جنس او قرار داد تا در كنار او بياسايد»
- ↑ جوادی آملی، تسنيم، 1380ش، جلد 3 ، صفحه 334.
- ↑ مكارم شيرازي، ناصر و جمعی از نویسندگان، تفسير نمونه، 1371ش، ج 16، ص 391.
- ↑ «زوج» در قرآن هم بر زن اطلاق شده؛ مانند آیه مورد بحث و همچنين آیه 20 سوره نساء: «وَ إِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدالَ زَوْجٍ مَكانَ زَوْجٍ ...»، و هم بر مرد؛ مثل آیه 230 بقره:«فَلا تَحِلُّ لَهُ مِنْ بَعْدُ حَتَّى تَنْكِحَ زَوْجاً غَيْرَهُ ...»، و نیز آیه 1 سوره مجادله: «قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِي تُجادِلُكَ فِي زَوْجِها ...». (قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن، 1371ش، ج 3، ص 185).
- ↑ آنچه مرد را در خلقتش مرد كرده، براى زن خلق شده و آنچه زن را در خلقتش زن كرده، براى مرد است و اين زوجيت طبيعى است، كه خالق عالم ميان مرد و زن بر قرار كرده و اين جنبنده را زوج كرده است.پس فطرت انسانى و خلقت مخصوص به او، او را به سوى ازدواج با زنان هدايت مىكند، نه ازدواج با مردان. و نيز زنان را به سوى ازدواج با مردان هدايت مىكند، نه ازدواج با زنى مثل خود. (طباطبایی، محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی، 1374ش، ج 15، ص 436).
منابع
1.قرآن کریم
2.مکارم شیرازی، ناصر؛ ترجمه قرآن کریم.
3. جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، قم، مرکز نشر إسراء، چاپ اول، 1380 ه. ش.
4.راغب اصفهاني، حسين، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، ترجمه غلامرضا حسيني، تهران، مرتضوي، چاپ اول، 1369 ه.ش.
5.قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ ششم، 1371 ه.ش.
6.مكارم شيرازي، ناصر و جمعی از نویسندگان، تفسير نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دهم، 1371 ه.ش.
7.طباطبایی، محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، 1374 ه.ش.