ازدواج با دو خواهر
ازدواج با دو خواهر؛ به همسری داشتن همزمان دو خواهر توسط یک مرد.
ازدواج همزمان با دو خواهر هنگامی رخ می‌دهد که مردی پس از ازدواج با زنی، با خواهر او نیز ازدواج کند و یا هر دو خواهر را به طور همزمان به عقد خود در آورد. این ازدواج، بر مبنای شرع اسلامی و قانون، باطل است.
حکم فقهی ازدواج با دو خواهر
حرمت ازدواج با خواهر زن که فقها از آن به «جمع بین الاُختین» یاد می‌کنند، در قرآن به صراحت بیان شده است.[۱] بر همین مبنا از نظر فقهی، جمع کردن بین دو خواهر در ازدواج، حرام و باطل است؛ در این حکم تفاوتی بین خواهر رضاعی و نَسَبی، ازدواج دائم و موقت و نیز سکونت در یک شهر یا دو شهر وجود ندارد. بنابراین اگر مردی با یکى از دو خواهر ازدواج کرده باشد و پس از آن با خواهر دیگر ازدواج کند، عقد دومی باطل است.[۲]اگر هم عقد دو خواهر، همزمان باشد، هر دو عقد، باطل است. البته ازدواج با خواهر زن، در صورت فوت زن یا طلاق دادن همسر دائم و یا تمام شدن یا بخشش مدت ازدواج موقت و گذشتن زمان عده زن، جایز است.[۳]
حکم حقوقی ازدواج با دو خواهر
در ماده 1048 قانون مدنی، مرد نمی‌تواند به صورت همزمان با داشتن همسر، با خواهر زن خود ازدواج کند؛ چه این عقد به شکل دائمی باشد و یا به صورت موقت انجام شده باشد. هم‌چنین صرف اجازه زن برای ازدواج با خواهر خودش، مجوزی برای عقد ازدواج با خواهر زن نیست.[۴]
فلسفه حرمت ازدواج با دو خواهر
علامه طباطبایی در تفسیر آیه 23 سوره نساء، گفته است حکم حرمت ازدواج با دو خواهر، شامل ازدواج‌های پیش از نزول این آیه، نمی‌شود. حکم ازدواج، تابع مصالح و مفاسد است و حکم تکوینی نیست که قابلیت تغییر نداشته باشد. اختیار چنین حکمی به دست خدا است [۵]و با ظهور اسلام، پس از نزول این آیه، ازدواج با دو خواهر حرام شد. علامه طباطبایی، این حکم اسلامی را دلیلی بر روند تکامل شرایع تا اسلام دانسته است تا دستورات آن تا پایان تاریخ بشر، قابلیت اجرا داشته باشد.[۶]
در فلسفۀ حرمت ازدواج با دو خواهر، به موارد زیر نیز اشاره شده است:
- اسلام با این حکم، شخصیت و حرمت زن را حفظ کرده است؛ چنان‌که در ازدواج مرد با دختر برادر زن و دختر خواهر زن، اجازه و رضایت زن را شرط قرار داده است.[۷]
- دو خواهر به سبب پیوند نَسبی و عاطفی، به‌هم علاقه زیادی دارند، ولی زمانی که با هم، رقیب شوند، نمی‌توانند الفت سابق خود را نگه دارند. بر همین اساس، در آن‌ها تضاد عاطفی پیدا می‌شود که برای زندگی خانوادگی زیان‌بار است و بنیان خانواده را سست می‌کند.[۸]
- ازدواج با شوهر خواهر با طبع زن که شوهر خواهر را از خود می‌داند و با او حس خویشاوندی دارد، سازگار نیست.[۹]
پانویس
- ↑ سوره نساء، آیه 23.
- ↑ خمینی، تحریرالوسیله، 1434ق، ص301.
- ↑ خمینی، تحریرالوسیله، 1434ق، ص301.
- ↑ قانون مدنی، جلد دوم، کتاب هفتم، فصل سوم، ص98.
- ↑ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، 1417ق، ج4، ص239.
- ↑ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، 1417ق، ج4، ص283.
- ↑ کمالي، «بررسی فقهی- حقوقی منع جمع دو خواهر در ازدواج»، 1397ش، ص46.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، 1370ش، ج3، ص 368.
- ↑ کمالي، «بررسی فقهی- حقوقی منع جمع دو خواهر در ازدواج»، 1397ش، ص46.
منابع
- قرآن.
- خمینی، روح‌الله، تحریر الوسیله، تهران، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمینی، چاپ سوم، 1434ق.
- قانون مدنی، جلد دوم، مصوب 18 اردیبهشت 1307ش.
- طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین، چاپ پنجم، 1417ق.
- کمالي، مهدي، «بررسی فقهی- حقوقی منع جمع دو خواهر در ازدواج»، مطالعات علوم اسلامی- انسانی، شماره 15، پاییز 1397ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1370ش.