نقش مادران در رفتارهای نوجوانان
نهاد خانواده به عنوان یکی از مکانیسم های اساسی جامعه پذیری و انتقال ارزشها و نگرش‌های جامعه به نسلهای جدید و جوان همواره مورد تاکید بوده است. از آنجایی که در متون اسلامی جایگاه همسری و مادری زن کانون توجه قرار گرفته در پژوهش حاضر به بررسی نقش زنان به عنوان مادران خانواده در ارتکاب انواع رفتارهای پرخطر نوجوانان پرداخته می شود. برخورداری والدین از مهارت های لازم برای برخورد با مسائل می تواند موجب کاهش تنش‌های درون خانواده و روبرویی اصولی و منطقی با مسائل و مشکلات فرزندان بویژه نوجوانان شود.
نوجوانان آسیب پذیر ترین قشر در برابر رفتارهای پرخطرند و به واسطه ویژگی‌های تحولی این دوره بیش از سایر گروه ها دست به رفتارهایی می‌زنند که سلامت حال یا آینده شان را در معرض خطر قرار می‌دهد. در پژوهش حاضر همانند سایر تحقیقات مشابه نشان داده شد؛ که بی‌توجهی عاطفی والدین بویژه مادر باعث می‌شود که نوجوانان کوچکترین حرکت پدر و مادر را به عنوان بی مهری نسبت به خود تلقی کنند و به این ترتیب دچار احساس کمبود و عدم اطمینان به خود شده و روشهای منطقی را رها کنند و به تخیلات خود دلخوش کرده و به آنها متکی می‌شوند. این احساس ناامنی اضطراب آور منجر به ارتکاب انواع رفتارهای پر خطر در آنان می‌شود.
 | |
| الگوی جعبه اطلاعات مقالات | |
|---|---|
| نویسندگان | فاطمه مرعشیان |
| عنوان مقاله | بررسی نقش زنان به عنوان مادران خانواده در ارتکاب انواع رفتارهای پرخطر نوجوانان |
| نام مجله | زن و فرهنگ |
| سال چاپ | بهار1390 |
| شماره مجله | شماره 7، صفحات 109 تا 122 |
| امتیاز مقاله | علمی - پژوهشی |
تعریف نوجوانی
نوجوانی مرحله ایست بین کودکی و بزرگسالی، به عبارتی مرحله‌ی انتقال از کودکی به بزرگسالی ست.این دوره با انواع تغییرات جسمی و روحی همراه است،به همین دلیل اسیب پذیرترین قشر، نوجوانی ست.
عوامل مهم در اجتماعی شدن نوجوانان
خانواده از طریق پایه گذاری الگوهای تربیتی و رفتاری، اجرای نقش‌های اجتماعی، شیوه اجتماعی کردن، همنوایی، هنجارهای اجتماعی این فرایند را شکل می‌دهد. رشد عواطف نیز در خانواده شکل می گیرد. خانواده بویژه مادران از عوامل مهمی هستند که می‌توانند به نوجوانان کمک کنند تا دید مثبتی نسبت به خود داشته باشند. تفاهم والدین با هم، محیط امن خانواده، ساختار قدرت خانواده، همه از عواملی هستند که تاثیر بسزایی در رشد صحیح نوجوان دارد.
نقش مادران در بزهکاری نوجوانان
زنان در جایگاه مادران نقش مهمی در سلامت روانی نوجوانان به عهده دارند. رعایت موازین اخلاقی بین والدین، مخصوصا روابط زناشویی، روابط والدین با فرزندان خود حائز اهمیت است. مادران به لحاظ عشق، علاقه، لطافت‌شان، وظایف حساس و تعیین کننده‌ای دارند. بزهکاری عبارت است از هر عملی که مخالف باموازین، مقررات، معیارهای ارزشی و فرهنگی هر جامعه باشد و کسانی که مرتکب چنین اعمالی بشوند، بزهکار نامیده می‌شوند. تحقیقات نشان داده هرگونه بزهکاری ارتباط نزدیکی با بی‌ثباتی، نا آرامی شرایط و محیط خانوادگی دارد و حتی برخی والدین خود باعث این کژ رفتاری ها می‌شوند. برخورداری مادران از مهارت کافی برای برخورد با مسائل خانواده می‌تواند موجب کاهش بسیاری از تنش‌ها در خانواده شد.
نتیجه گیری
مهمترین ویژگی روح زن که می‌توان گفت تمامی ویژگی های فرعی او برخاسته از آن است، شدت عنصر عاطفه و احساس در وجود او است. این ویژگی در شناخت روح زن به اندازه ای اهمیت دارد که بدون درک و شناخت آن نمی توان به شناخت روحیات و خصوصیات زن و شخصیت او دست یافت. زن به دلیل بر عهده داشتن وظیفه خطیر مادری که دستگاه آفرینش آن را برای او قرار داده است، از عاطفه و محبتی سرشار برخوردار است. این موقعیت سبب شده است که انگیزه دیگر خواهی در او قوت بیشتری داشته باشد. این سرمایه فطری در زن موهبت گرانبهایی است که می تواند هم در رشد و کمال خود او و هم در تعالی جامعه بشری نقش بسیار موثری ایفا کند.
با قاطعیت می‌توان گفت که در هیچ مقطع تاریخی، ارزشها و نگرش‌های افراد و گروه‌های اجتماعی در درون جوامع به سرعتی که امروزه در حال تغییر است دچار دگرگونی نبوده است. بسیاری از جامعه شناسان از چنین وضعیتی با عنوان گذار یا تعارض ارزشی یاد کرده‌اند. در این میان نوجوانان و جوانان به دلیل ویژگی‌های شخصیتی و منحصر به فرد خود و اینکه بیشتر در معرض فرایندهای تغییر قرار می‌گیرند، زودتر از اقشار دیگر دچار تغییر می‌شوند. ارزشها و نگرش‌های جدید را می‌پذیرند. از این رو نوجوانان به عنوان یکی از عوامل تغییر فرهنگی و اجتماعی محسوب می‌شوند. در حالیکه ارزشها و نگرش‌های سنتی در میان بزرگسالان و نسلهای پیشین رواج دارد.
نسلهای جدیدتر ارزش‌های متفاوتی دارند و با جانشین شدن نسلهای جوانتر به جای افراد از نسلهای گذشته جهان بینی متداول در جوامع نیز دگرگون می‌شود. از این‌روی خانواده‌ها و والدین به عنوان یک عامل کلیدی در جهت دهی و نظارت بر چنین تغییراتی در نوجوانان نقش بسیار مهمی دارند. که در این راستا نقش مادر از جایگاه ویژه ای برخوردار است. والدین بخصوص مادران با برقرار کردن ارتباطات نزدیک، موثر و دوستانه با نوجوانان می توانند مانع گسست فرد از خانواده، ارزشها و نگرش‌های اساسی آن شوند. از طرف دیگر با برطرف کردن بخشی از نیازهای عاطفی آنها در بطن چنین روابطی می‌توانند از گرایش نوجوانان به رفتارهای پرخطر جلوگیری کنند. وجود و حضور مادر در واقع در حکم چراغ فروزانی است که نور عاطفه را در فضای خانه می‌پراکند. نهاد خانواده از طریق فرآیند جامعه پذیری، ارزشها و هنجارهای مورد تایید و شایع جامعه را به فرد انتقال می‌دهد و نقش پیوند دهنده نسل‌ها را بازی می‌کند که در سطح کلان به بازتولید و تداوم جامعه می‌کند.
کلید واژه ها
زن، مادر، خانواده، رفتارهای پرخطر، نوجوان