حضانت کودک
حضانت کودک یکی از معضلاتی است که در زمان جدایی پدر و مادر از یکدیگر مطرح می‌شود. تاکید این مقاله بر این موضوع است که مسلمانان از قوانین حقوق بشری و بالاخص اطفال حمایت می‌کنند و آن را نقطه آغاز تبادل فرهنگ‌ها و مذاهب می‌دانند. مسلمانان معتقدند که این اسناد خالص بین‌المللی تلقی نمی‌شوند، زیرا در زمانی که اکثریت گسترده‌ای از جمعیت جهان تحت نظام استکباری به سر می‌بردند نوشته شده بود، بررسی و ارزیابی آن توسط متخصصان بین‌المللی، متفکرانی که نماینده کلیه مذاهب، فرهنگ‌ها و مکاتب سیاسی مهم را برعهده دارند، انجام شد.
 | |
| الگوی جعبه اطلاعات مقالات | |
|---|---|
| نویسندگان | الهام ترازی |
| عنوان مقاله | حضانت از دیدگاه فقه و حقوق |
| نام مجله | همایش پژوهشهای دینی، علوم انسانی، فقه و حقوق در ایران و جهان اسلام |
| سال چاپ | 1398/03/30 |
| شماره مجله | 2 |
گزارش از مقاله
در این نوشته سعی شده راهکارهایی با توجه به قوانین داخلی و تطبیق آن با آیات و قوانین بین‌المللی برای مسئله حمایت از کودکان، ارائه گردد.
تعریف حضانت
حضانت در لغت به معنی نگهداری چیزی و پروردن است.[۱] حاضن و حاضنه به زن و مردی گفته می‌شود که امر سرپرستی، پرورش و تربیت کودک را بر عهده دارد.[۲] قرآن برای بیان مفهوم حضانت از مشتقات واژه کفالت استفاده کرده. کفالت مصدر "کفل"، "یکفل" و در لغت به معانی مختلفی همچون ضمانت، سرپرستی و تربیت یتیم به کار رفته است. کفالت در قرآن به معنی سرپرستی از یتیم، یعنی مترادف با نگهداری و حضانت است.[۳]
حضانت در قانون ایران
قانون مدنی و دیگر قوانین راجع به خانواده تعریفی از حضانت ننموده‌اند، و لیکن با تدقق در این قوانین حضانت را می‌توان این چنین تعریف نمود: 《حضانت عبارت است از نگهداری و تربیت طفل به طوری که صحت صبحانی و تربیت وی با توجه به نیازمندی‌های حال و آینده او و وضع و موقعیت والدین طفل تامین گردد》. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هم به طور جداگانه مسئله حضانت کودک مطرح نشده است؛ ولی در اصل دهم، توجه به مسئله خانواده در ابعاد مختلف بیان شده است. هرچند بهتر بود در اصل مستقل کودک مورد توجه قرار می‌گرفت، لذا قانون اساسی ایران از این جهت دچار نقص است. قانون مدنی از ماده ۱۱۶۸ تا ۱۱۷۹ را به مسئله حضانت، نگهداری و تربیت کودک اختصاص داده است.
حضانت در اسناد بین‌المللی
در اعلامیه جهانی حقوق کودک، مسئله حضانت کودک به صورت کلی مطرح شده و تاکیده شده کودک حتی‌الامکان تحت توجه و سرپرستی والدین خود، پرورش یابد و جز در موارد استثنایی نباید از مادر جدا شود. در کنوانسیون جهانی حقوق کودک نیز مسئله حضانت کودک مطرح شده و حکومت‌ها موظف شده‌اند، امکانات لازم را برای رشد کودک فراهم سازند و از سوی والدین نگهداری شوند.
همچنین در اسناد و مقررات بین‌المللی مربوط به حقوق بشر و حقوق کودک، این موضوع تاکیده شده که در کلیه تصمیم‌گیری‌های مرتبط با کودک، رعایت مصلحت کودک بالاترین و مهم‌ترین رکن و اساس محسوب می‌شود. هر چند در اکثر کشورهای جهان قوانینی در مورد حقوق کودک وضع شده، ولی این واقعیت را نباید از خاطر برد که این قوانین کافی به مقصود نمی‌باشد، چرا که اگر طفلی مورد اجحاف بزرگسالان مخصوصا اولیا خود قرار گیرد، هیچ‌گونه مقررات خاص کیفری غیر از مقرراتی چند، از قانون مجازات برای حمایت از حقوق اطفال وجود ندارد.
کلید واژه
حضانت کودک، تبادل فرهنگ‌ها، حقوق بشر، مذاهب، مکاتب سیاسی
پانویس
منبع
- نویسنده: الهام ترازی؛ پژوهشهای دینی، علوم اسلامی، فقه و حقوق در ایران و جهان اسلام؛ دوره 2؛ 1398/03/30 (13 صفحه)
- لینک نورمگز