حضرت زهرا(س) در منابع اهل سنت
بسیاری از دانشمندان اهل تسنن درباره حضرت فاطمه زهرا(س) قلم زده و گزارش‌هایی در احوال و زندگانی آن حضرت ارائه کرده‌اند و سخنانی از رسول خدا(ص) را درباره آن حضرت ثبت نموده‌اند. از بررسی روایات به دست آمد که هیچ گونه ذم یا خرده‌گیری درباره حضرت زهرا(س ) یافت نمی‌شود. و همه به آن حضرت احترام گذاشتهاند و مدح هایی درباره آن حضرت ثبت کرده‌اند و نتوانستهاند بر وجود مبارکش خدشه یا ایرادی وارد کنند. حتی برخی از نویسندگان وقایع تلخ پس از رحلت پیامبر(ص) را گزارش کرده‌اند و نتوانستهاند نسبت به اهانتهای وارد بر آن حضرت و بی‌وفایی امت اسلام و کوتاهی در حق اهل بیت پیامبر(ص)، بی‌تفاوت باشند. این مقاله به سبب محوریت وجود مبارک آن حضرت، احوال و جایگاه ایشان را در منابع اهل تسنن بررسی و عرضه نموده است.
 | |
| الگوی جعبه اطلاعات مقالات | |
|---|---|
| نویسندگان | نهله غروی نایینی |
| عنوان مقاله | جایگاه حضرت زهرا(س) در منابع حدیثی اهل تسنن |
| نام مجله | مطالعات راهبردی زنان |
| سال چاپ | زمستان 1387 |
| شماره مجله | 42 |
| امتیاز مقاله | علمی-پژوهشی |
کلید واژه
حضرت فاطمه زهرا، اهل تسنن، منابع حدیثی، سیره معصومین.
گزارش مقاله
نویسنده با طرح این سوال که؛ آیا وجود منع نقل، ثبت حدیث و رواج جعل چگونه است که خرده گیری و ذم درباره آن حضرت مشاهده نمی‌شود؟ و به دنبال جواب این سوال می‌باشد. و برای این جواب به مباحث ذیل اشاره می‌کند.
طرح مسئله
منابع حدیثی اهل تسنن شامل کتاب‌های تاریخی، سیره، شرح حال، جوامع حدیثی، معجم های احادیث و ... از قرن دوم هجری تاکنون دارای احادیث و گزارش‌هایی درباره رسول الله، اهل بیت، همسران، منسوبان و اصحاب آن حضرت هستند. چهره تابناک و نورانی اهل بیت رسول الله (ص) که طبق حدیث شریف کساء محور و کانون آن حضرت فاطمه زهرا(س) است، در منابع حدیثی اهل تسنن می درخشد و علی رغم منع ثبت و روایت حدیث به ویژه احادیث فـضایل اهل بیـت در زمان خلفا مشاهده می‌شود که روایات درباره فضایل و ویژگی‌های آن حضرت در این منابع کم نیست. سؤال این است که با وجود منع نقل و ثبت حدیث و رواج جعل چگونه است که خرده گیری و ذم درباره آن حضرت مشاهده نمی‌شود؟ این مقاله احادیث و روایات موجود در منابع حدیثی اهل تسنن را بر حسب موضوع درباره حضرت فاطمه زهرا (س) عنوان بندی و ارایه کرده است.
معرفی حضرت زهرا(س) و شأن و منزلت وی
برای معرفی حضرت به تولد و ازدواج آن حضرت اشاره می‌کند، و روایت‌هایی در این زمینه بیان می‌کند. و ثمره این پیوند حسن، حسین، ام کلثوم علیهم السلام و زینب علیهم السلام بودند و نقل می‌کند که حضرت علی (ع) هرگز در حیات فاطمه (س) ازدواج دیگری نکرد. و نسل رسول خدا(ص) فقط از این طریق است. در مقام و منزلت حضرت زهرا(س) همین که پیامبر خدا(ص) شخصیتی که معصوم است و از روی هوا و هوس سخن نمی‌گوید، همسر این دخترش را عالم ترین، بهترین خاندانش و اول مسلمان انتخاب می‌کند، علیرغم اینکه از ثروتمندان و سرشناسان قوم به خواستگاری حضرت زهرا(س) آمده بودند و پیامبر نپذیرفته بودند، نشانه جایگاه معنوی و عالم بودن و بهترین بودن حضرت فاطمه(س) است. نویسنده روایاتی از اهل سنت، برای تأیید سخنان خودش بیان می‌کند.
جایگاه حضرت زهرا(س) نزد رسول خدا(ص)
این مقاله با توجه به روایات اهل سنت، محبوب‌ترین فرد نزد پیامبر(ص)، فاطمه (س) را معرفی کرده است. این علاقه نه تنها به سبب نسبت پدر و فرزندی بلکه به سبب جایگاه و مقام حضرت زهرا (س) بود. رسول خدا (ص) بارها با عباراتی نظیر یکدیگر فرمود: فاطمه(س) پاره تن من و نور دیده من و میوه قلب من است؛ هر که به او بدی کند، به من بدی کرده و هر که او را مسرور گرداند، مرا شاد کرده است. او اولین فرد از خاندان من است که به من ملحق می‌شود.
حضرت فاطمه(س) در کلام همسران رسول الله (ص)
فضایل و مناقب فاطمه (س) چنان بیشمار است که حتی عایشه نیز نتوانسته است از ذکر آن خودداری کند و می‌گوید: «کسی را در گفتار و کلام شبیهتر از فاطمه به رسول الله (ص) ندیدم». ام سلمه هم می‌گوید: فاطمه نزد پیامبر(ص) آمد، آن حضرت به او چیزی فرمود که فاطمه گریست. سپس مطلبی فرمود که فاطمه خندید. از او در این باره سؤال کردم، گفت: رسول خدا (ص) به من خبر داد که امسال رحلت خواهد فرمود، پس گریه کردم، سپس فرمود: «ما یسرّک أن تکونی سیدة نساء اهل الجنة»، پس خندیدم.
حضرت فاطمه(س) در کلام اصحاب رسول الله (ص)
این مقاله درباره حضرت فاطمه (س) در کلام اصحاب رسول الله به شأن حضرت زهرا و خانواده، رقت قلب، حق خواهی و آمادگی برای لقاء الله؛ با توجه به روایات اهل سنت به بیان می‌کند. و در ادامه به نقل حدیث از رسول الله اشاره دارد که؛ حضرت زهرا (س) از اصحاب و راویان رسول الله (ص) است و از آن حضرت، همسر و دو پسرش (حسنین)، عایشه، ام سلمه، سلمی ام رافع و انس روایت کرده‌اند و فاطمه بنت حسین و دیگران نیز به صورت مرسل از آن حضرت روایت کرده‌اند.
نویسنده در انتها بحث، به تبیین مبحث حضرت زهرا(س) پس از رحلت پیامبر(ص) می پردازد. سخنان کوبنده و خطبههای بیدار کننده زهرا (س) که در پاسخ به ظلم‌هایی که بر آن حضرت، امام و همسرش (علی) روا داشتند، را با توجه به روایات بیان می‌کند. قضایای فدک و آتش زدن خانه حضرت فاطمه (س) را بر اساس گفتار علمای اهل سنت تبیین می‌کند.
طبق روایات؛ بعد از وفات پیامبر (ص) هرگز خنده بر لبان زهرا (س) دیده نشد. آن حضرت بیشتر گریان بود و پیوسته از ظلمی که بر امت اسلام میرفت، رنج میبرد تا به خدای عزوجل پیوست و بدین ترتیب حضرت زهرا(س) اولین فرد از خانواده رسول خدا (ص) بود که به آن حضرت ملحق شد. حضرت زهرا (س) به دنبال مبارزهاش علیه ظالمان و غاصبان تصمیم گرفت که اجازه ندهد بر وی نمازگزارند و از محل دفنش با خبر شوند؛ پس به همسرش وصیت کرد تا بدن مطهرش را شبانه دفن کند.
نتیجه
بسیاری از دانشمندان اهل تسنن درباره حضرت فاطمه زهرا(س) قلم زدهاند. از مطالب ذکر شده نتیجه می‌شود که همه این دانشمندان و نویسندگان به آن حضرت احترام گذاشتهاند و مدح‌هایی درباره آن حضرت ثبت کرده‌اند و نتوانستهاند بر وجود مبارکش خدشه یا ایرادی وارد کنند، زیرا طهارت و پاکی حضرت زهرا(س) و مقام بالای آن حضرت نزد خداوند و رسول الله(ص) جایی برای ایجاد خدشه به وجود مبارک آن حضرت نگذاشته است. رفتار و احترام پیامبر(ص) نسبت به حضرت فاطمه (س) بارها و بارها در برابر دیدگان بسیاری از اصحاب تکرار شده بود، لذا صدیقه طاهره برتر از آن بود که جز مدح بتوانند چیز دیگری درباره اش بگویند. بنابراین آن حضرت بهترین الگو برای همه زنان عالم است.
منبع
- نویسنده:نهله غروی نایینی، نشریه مطالعات راهبردی زنان، سال دهم، شماره 42، زمستان 1387
- مطالعات راهبردی زنان
- لینک پرتال جامع علوم انسانی