درخواست طلاق از طرف مرد

درخواست طلاق از طرف مرد؛ طلاق زن بدون ارائه دلیل از سوی مرد.

طبق قانون مدنی اختیار طلاق با مرد است و مرد بدون نیاز به سبب خاصی و با صرف اراده، می‌تواند زن را طلاق بدهد. بر اساس آموزه‌های اسلام، مرد هرگاه بخواهد می‌تواند زوجه دائمی خود را طلاق دهد؛ اما اجرای طلاق با دادن کامل حقوق زن شامل مهریه و نفقه ایام عده، ممکن بوده و قطعیت اثر طلاق محدود به انقضای مدت عده است.

شرایط درخواست طلاق از طرف مرد

هر گاه مردی از همسرش به هر علتی خوشش نیاید و مایل به ادامه زندگی زناشویی با او نباشد، می‌تواند اقدام به طلاق کند و لازم نیست دلیلی برای تصمیم خود ذکر کند. امروزه مرد برای اجرای طلاق همسرش باید به دادگاه مراجعه کند و دادگاه به امید منصرف کردن مرد از طلاق، موضوع را به داوری ارجاع می‌دهد و برای مدتی مانع اجرای تصمیم زوج می‌شود. اگر مرد تصمیم جدّی بر طلاق داشته باشد، دادگاه گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند و مرد می‌تواند رسماً طلاق را واقع و ثبت کند. برای اجرای طلاق به درخواست زوج، او باید کلیۀ حقوق زوجه شامل اجرت‌المثل ایام زناشویی و مهریه با رعایت شاخص تورم و نفقه ایام عده را بپردازد.

مدارک لازم برای طلاق از طرف مرد

برای طلاق از طرف مرد، به عقدنامه، شناسنامه و کارت ملی نیاز است. عقدنامه معمولاً در دست زوجه یا خانواده او است. لذا زوج باید با در دست داشتن شناسنامه به دفتر ازدواجی که نکاح‌شان ثبت شده است، مراجعه کند و رونوشت دریافت کند.

حقوق مالی متعلق به زن

چنانچه زوج قصد طلاق زوجه را داشته باشد باید حقوق ذیل را پرداخت کند:

1. اجرت‌المثل و نحله
2. مهریه با رعایت نرخ تورم
3. نفقه ایام عده.

طبق قانون حمایت خانواده، دادگاه موظف است نسبت به مهریه، اجرت‌المثل، نفقه و حضانت فرزندان و ملاقات آن‌ها تعیین تکلیف کند. در دوران عقد حضانت، اجرت‌المثل و نحله مصداق ندارد و فقط بحث مهریه و نفقه مطرح است.

مهریه

مهریه؛ مالی که به مناسبت عقد نکاح، مرد ملزم به دادن آن به زن است. الزام مربوط به تملیک مهر، ناشی از حکم قانون است و قانون در این زمینه به موارد زیر پرداخته است:

1. در صورت معین نبودن مهر در نکاح دائم، طرفین می‌توانند بعد از عقد، مهر را با توافق، معین کنند.
2. در حکم دادگاه، به پرداخت مهریه توجه می‌شود و ثبت طلاق منوط به پرداخت مهریه است.
3. اگر مهریه منوط به استطاعت مرد باشد، پرداخت آن وابسته به اثبات استطاعت مالی زوج است.
4. اگر مهریه عند المطالبه باشد و قبلا از سوی دادگاه تقسیط نشده باشد، تحت هر شرایطی پس از طلاق باید از جانب مرد به زن پرداخت شود. مرد در صورت عدم توانایی در پرداخت می‌تواند تقاضای اعسار و تقسیط مهریه کند.
5. اثبات رابطه نامشروع زوجه یا سایر تخلفات وی از وظایف زناشویی ارتباطی به مهریه ندارد.
6. اگر زوجه باکره باشد، نصف مهریه به وی تعلق می‌گیرد.

نفقه

نفقه در اصطلاح حقوقی شامل تأمین ضروریات زندگی همسر است؛ از قبیل: خوراک، پوشاک و مسکن. ملاک تعیین میزان نفقه، وضعیت زن و عرف است. وجوب نفقه مشروط به وجود عقد نکاح دائم و تمکین زوجه است. زنی که به درخواست زوج مطلقه شده است، اگر در تمکین زوج باشد و در مسکنی که وی تعیین کرده، سکونت کند، مستحق نفقه است؛ اما اگر نشوز کند، نفقه به وی تعلق نمی‌گیرد. در طلاق از طرف مرد حتی پس از جدایی و در زمان عده، زوج باید نفقه زن را بپردازد.

اجر‌ت‌المثل و نحله

اجرت‌المثل در برابر اجرت‌المسمی است و به مزدی که معمولاً مردم در برابر انجام دادن کاری به عامل می‌پردازند و معین نشده، گفته می‌شود.

نحله؛ یعنی دادن مهریۀ زن بدون عوض و طلب. نحله مترادف با عطیه به¬معنای بخشش و عطای مجانی و رایگان است.

وقتی چندین سال از زندگی مشترک زن و شوهر گذشته باشد، زن می‌تواند بابت تمامی امور منزل و حتی شیردادن به فرزندان از همسر خود اجرت‌المثل یا نحله طلب کند. مگر این که مرد ثابت کند که زن از ابتدای زندگی مشترک قصد داشته بدون دریافت دستمزد کارهای منزل را انجام دهد. اجرت‌المثل و نحله در صورتی به زن تعلق می‌گیرد که طلاق به درخواست زوج باشد و علت تقاضای طلاق، سوءرفتار و اخلاق زوجه نباشد و زوجه در وظایف همسری کوتاهی نکرده باشد. دادگاه رسیدگی کننده به درخواست طلاق از طرف مرد، با تعیین کارشناس، اجرت‌المثل ایام زوجیت زن را تعیین می‌کند و در ضمن حکم طلاق، مرد را موظف به پرداخت آن می‌کند.

حضانت فرزندان

حضانت فرزندان و نفقه آن‌ها بر طبق قانون و مصلحت طفل توسط دادگاه تعیین می‌‌شود و در اینکه طلاق از طرف مرد یا زن باشد، تفاوتی نیست. حضانت فرزند پسر یا دختر تا ۷ سالگی با مادر و بعد از آن دختر تا ۹ سالگی و پسر تا ۱۵ سالگی با پدر است. در شرایطی مانند ازدواج زن در مدت حضانت یا اعتیاد و سوء رفتار مرد در مدت حضانت فرزند، قاضی دادگاه می‌تواند حضانت هریک از والدین را سلب کند. این سلب حضانت بر اساس مصلحت فرزند سنجیده می‌شود.

تنصیف اموال

شرطی که امروزه به طلاق از طرف مرد اضافه شده، امکان جمع شرط نصف اموال با اجرت‌المثل است. چنانچه مردی شرط تنصیف مندرج در عقدنامه‌ را امضاء کرده باشد علاوه بر مهریه در صورتی‌که طلاق به درخواست خودش باشد، باید تا نصف اموال موجودی را که در ایام زناشویی به دست آورده یا معادل آن را به زوجه واگذار کند. شرط تنصیف اموال در عقد نکاح تابع قیدهای زیر است:

1. درخواست طلاق از ناحیه زوج باشد؛ پس اگر زوجه متقاضی طلاق باشد یا طلاق توافقی باشد، شرط تنصیف برای زوجه جایگاهی ندارد.
2. تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوءاخلاق و رفتار زن نبوده باشد.
3. زوج، دارایی‌اش را بعد از ازدواج، به‌دست آورده باشد.
4. انتقال تا نصف دارایی به‌دست آورده زوج در ایام زندگی مشترک یا معادل آن؛ دادگاه در محاسبه دارایی زوج، دیون قطعی او را مورد توجه قرار می‌دهد و در تعیین میزان اموال انتقالی از زوج تا سقف پنجاه درصد، دارای اختیار است.

طلاق غیابی از طرف مرد

اگر پس از گرفتن گواهی عدم امکان سازش توسط مرد، زن به موقع در دفتر خانه حاضر نشود، مرد می‌تواند با حضور در دفتر طلاق، صیغه طلاق را جاری و آن را به ثبت برساند.

چالش‌های طلاق از طرف مرد

درخواست طلاق از طرف مرد، با چالش‌های زیر روبرو است:

1. اگر زوجه به حکم دادگاه اعتراض نکند، اجرای طلاق از ۴ تا ۶ ماه طول می‌کشد.
2. اگر زن به حکم دادگاه اعتراض کند، فرآیند طلاق بیش از یک سال طول می‌کشد.
3. اگر مشکلاتی مانند سوء اخلاق در زن نباشد، مرد باید نیمی از دارایی خودش را که در زندگی مشترک به‌دست آورده، به زن واگذار کند.
4. صدور حکم طلاق منوط به پرداخت حقوق زن مانند مهریه، نفقه، اجرت‌المثل و نحله است.

منابع

• اسدی، لیلا، «آثار حقوقی طلاق به درخواست زوج»، قسمت اول، نشریه فقه و حقوق خانواده، سال هفتم، شماره ۲۸، زمستان ۱۳۸۱ش.
• جعفری، سوده و قیصریان، فرزاد، «دارایی‌های زوج، راهکاری جهت حفظ حقوق مالی»، نشریه پژوهش¬نامه زنان، سال هشتم، شماره 2، 1396ش.
• «درخواست طلاق از طرف مرد از ثبت دادخواست تا ثبت ازدواج»، وب‌سایت وکلای آرتین، تاریخ بازدید: 20 فروردین 1402ش.
• «درخواست طلاق از طرف مرد مراحل و شرایط آن»، وب‌سایت وکلای دادفر، تاریخ بازدید: 20 فروردین 1402ش.
• سیاح، احمد، فرهنگ بزرگ جامع نوین، تهران، اسلام، چاپ شانزدهم، ۱۳۷۳ش.
• فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، تهران، دانشگاه تهران، چاپ نهم، 1361ش.
• کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی خانواده،؛ نکاح و طلاق، قم، شکوری، چاپ اول، ۱۳۶۵ش.
• «مراحل درخواست طلاق از طرف مرد از ثبت دادخواست تا ثبت طلاق»، وب‌سایت وکلای پارسای، تاریخ درج مطلب: 16 اسفند 1401ش.
• «مراحل درخواست طلاق از طرف مرد چگونه است؟»، وب‌سایت دادسو، تاریخ درج مطلب: 19 مرداد 1401ش.
• مهرپور، حسین، «بررسی فقهی-حقوقی وضعیت متفاوت زن و مرد در طلاق»، نشریه‌نامه مفید، شماره ۲۱، بهار ۱۳۷۹ش.