در مواجهه با نسل Z غافلگیر شدیم !
زاهره سادات میرجعفری استاد حوزه و دانشگاه، پژوهشگر مطالعات تطبیقی خانواده، دکترای مطالعات زنان و خانواده و عضو ستاد راهبری حجاب و عفاف حوزه‌های علمیه کشور گفت: در جامعه اسلامی که مبتنی بر سنت‌ها و ارزش‌هایی است که در طول سال‌ها توسط انقلاب اسلامی سعی شده جاری و ساری شود، یک باره با چالشی مواجه شدیم که همه جامعه را دچار شوک کرده است. از جمله تضعیف عنصر حیا، استفاده از ادبیات ناسزاگویی در اعتراضات، حضور قشر جوان و نوجوان به ویژه قشر دانشجو در اعتراضات و شعار علیه روحانیت و ...
وی با اشاره به جمع زیادی از نوجوانان نسل نت در اغتشاشات اخیر اظهار داشت: این نسل، نسل اینترنت و نت است، اگر دهه شصتی‌ها را نسل مبتنی بر سنت‌های اسلامی ایرانی بدانیم، "نسل زد"، از نیمه دهه هفتاد به این طرف هستند که در فضای اینترنت بزرگ شده‌اند و با آن رشد کرده‌اند و ارزش‌های آنان در این فضا شکل گرفته است.
میرجعفری افزود: گذراندن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان در فضای اینترنت یکی از مهم‌ترین چالش‌های خانواده‌های امروز است. این ارزشها از طریق رسانه‌ها به "نسل زد" منتقل شده است، کمرنگ شدن نقش خانواده در این نسل بسیار مهم است، چون در فضایی بزرگ شده‌اند که اکثر خانواده‌ها با آن دچار چالش بوده‌اند، یعنی گذراندن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان در فضای اینترنت یکی از مهم‌ترین چالش‌های خانواده‌های امروز است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در واقع ما در مواجهه با این نسل با خانواده‌ای روبه‌رو هستیم که خودش غافلگیر و دچار غفلت شده است، در حالی که اینترنت با سرعت وارد شده، ولی مسلح به مهارت‌های لازم برای مقابله با این بحران عظیم و تحولات روزافزون نبوده و در حال حاضر درگیر این چالش شده و قطعا با مشکلاتی مواجه‌اند. "نسل زد" در این فضا بزرگ شده و اطلاعاتش را در این فضا گرفته و کتاب‌ها و منابع علمی‌اش از این یستر است و این فضا توسط غول‌های شبکه‌ای فضای مجازی در سیطره حکمرانی دولت و حاکمان اسلامی نیست، بلکه در سیطره نظم نوین جهانی و غول‌های رسانه‌ای ماهواره‌ای زیرزمینی با محتوای غربی قرار دارد.
زاهره سادات میرجعفری افزود: این نسل در چنین فضایی بزرگ می‌شود و قطعا ارزشها و باورهایش را از این فضا می‌گیرد، نسلی که به دنبال سخنرانی و منبر نیست؛ این نسل پرانرژی و پر شتاب و نسل کلمات مختصر و مفید و تعقل‌مدار و در عین‌حال شتاب‌زده و عجله‌محور است. ما با این نسل روبه‌رو هستیم؛ پس برای مواجه شدن با این نسل باید مهارت‌های مختلف و تجهیزات لازم را کسب کنیم، اما در این زمینه کوتاهی کرده‌ایم.
پژوهشگر مطالعات تطبیقی خانواده با اشاره به رهنمودهای مقام معظم رهبری گفت: رهبر انقلاب با عناوین مختلف این خطر را ذکر کرده بودند، در سخنرانی که 20 سال قبل داشتند فرمودند شما با نسلی روبه‌رو می‌شوید که اگر متناسب با آن، فضای علمی خود را آماده نکنید، حرفهای شما را نمی‌فهمند و تمایلات و افکاری دارند که شما متوجه آن نمی‌شوید، ایشان بارها تاکید کردند و مراحلی را همچون جنگ نرم و تهاجم فرهنگی و شبیخون فرهنگی و قتلگاه فرهنگی و جنگ ترکیبی و جنگ تاکتیکی و شناختی را مطرح و بر جهاد تبیین تاکید داشتند.
وی افزود: ما در جنگ ترکیبی که قرار داریم به شدت، شناخت حق و باطل سخت شده است و در این جبهه حق و باطل، کسی پیروز است که اولین روایت را انجام دهد.
میرجعفری بیان داشت: نسل جدید با رسانه‌هایی مواجه بوده که اخلاق و خانواده و هنجارها و ارزش‌های مثبت جامعه را مورد تمسخر و تحقیر قرار داده و پایمال می‌کند، اگر فضای مجازی را رصد می‌کردیم می‌دیدیم دائما ارزش‌های ما مانند مادری و خانواده و ادب داشتن و بسیجی بودن و طلبه بودن و چادری بودن و ... آن هم با برنامه‌های طنز و جذاب و سرگرم کننده سرکوب می‌شد. این برنامه‌ها، هدفمند و طولانی مدت و مکرر و با هم‌سویی همه شبکه‌ها طراحی شده بود، برنامه‌هایی برای هتک حرمت ارزشها و ایجاد چالش در درون خانواده‌ها و تضعیف نهاد خانواده و جایگاه پدری و مادری.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: در اینستاگرام نیز این چالش‌ها وجود داشت تا ارزشها را پایمال کنند، همه این هنجارشکنی‌ها و قبح‌زدایی‌ها و پرده‌دری‌ها، هدفمند بودند، رابطه حیایی که بین پدر و دختر بود با بسیاری از این ناهنجاری‌ها، شکسته شد و در جامعه نیز بی‌حیایی روندی عادی گرفت.
وی افزود: وقتی می‌گوییم حیا و عفت در جامعه کمرنگ شد، برخی مظاهر آن را در حجاب و بی‌حجابی می‌بینند، ولی حیا یک واژه عام فراتر از بحث حجاب و عفاف است و حیا در رفتار و گفتار و حیا در نگاه و رابطه دختر و پسر و حیا در روابط والدین و فرزندان و ادب در تعاملات اجتماعی همگی بسیار مهم است. وقتی می گوییم مولفه حیا کمرنگ شده است باید در نظر گرفت که بسیاری از هنجارهای اجتماعی و ارزش‌های اخلاقی در سلسله مراتب ارزشها و باورها و هنجارها و نمادها خود را نشان می‌دهد، یعنی اگر ما بخواهیم یک عنصری را تقویت کنیم اول باید آن را در باور یک فرد نهادینه کنیم و به آن ارزش بدهیم، بعد به صورت هنجار در بیاوریم و هنجار را به نماد تبدیل کنیم.
میرجعفری تصریح کرد: در مورد قبح‌زدایی حیا و عفاف و حجاب و ادب نیز دقیقا با سلسله استراتژی‌های برعکس عمل می‌کنند تا این عناصر را در جامعه کمرنگ کنند، در این شرایط می‌بینیم باورها را از طریق روایت‌های غلط، تغییر می‌دهند و ارزشها را سست می‌کنند و مقدسات را زیر پا می‌گذارند و ادب را نادیده می‌گیرند و توهین می‌کنند و هنجارهایی که نمودی از آن حجاب و عفاف و حیا در ارتباط دختر و پسر است را کنار می‌زنند.
وی ادامه داد: برای نمونه بحث آغوش رایگان و آزادی سلف را مطرح می‌کنند و یا در شعارها شاهد ساختارشکنی و عدم رعایت ادب هستیم، در واقع همه نمادها و هنجارها را می‌شکنند، متاسفانه در چنین فضایی که دچار آن هستیم هرچه بیشتر وقیحانه‌تر رفتار می‌کنند و شعارهای هنجارشکنانه‌تری می‌دهند بیشتر مورد تحسین واقع می‌شوند و لایک می‌خورند و این را خلاقیت می‌دانند.
پژوهشگر مطالعات تطبیقی خانواده بیان داشت: در یک برهه‌ای فرزند در خانواده شرم داشت، اما امروز این رسانه‌ها چنین قبحی را شکسته‌اند و برخی مسائل به راحتی در خانواده و جامعه مطرح می‌شود، در حالی که خانواده بخش کوچکی از اجتماع است و هر رویدادی در خانواده، در جامعه نیز تاثیرات خود را دارد.
وی افزود: باید دید در درون خانواده چه رویدادهایی شکل گرفته که دیگر احترام به بزرگترها و اخلاق‌محوری نسبت به قبل کمرنگ‌تر شده است، بدون شک ما با تضعیف نهاد خانواده و شکاف نسلی و بی احترامی‌ها مواجه هستیم، وقتی این نهاد تضعیف می‌شود و در آن اعتراض زیاد باشد ناامنی نیز افزایش می‌یابد و چنین دغدغه‌هایی به جامعه نیز سرایت می‌کند و این‌ها به خودشان جرات می‌دهند همچنان که در خانواده آشوب می‌کنند در جامعه نیز این آشوب و وقاهت و بی‌ادبی و گستاخی را گسترش دهند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر امروز مراقبتی روی اخلاق و رفتارشان نشود از مسئولانی در آینده می‌شوند که می‌خواهند برای نسل‌های بعدی تصمیم بگیرند و این بسیار مهم است؛ حال برای مواجهه با این پدیده‌ها، راهی بهتر از نزدیک شدن به این نسل و گفتمان و درک ساختار و شرایط و ویژگی‌های این نسل وجود ندارد و بزرگترها و خانواده و جامعه و معلمین و اساتید و مبلغان و مشاورین باید گفتگوی اصولی و درست با این نسل را سرلوحه خود قرار دهند.
زاهره سادات میرجعفری تاکید کرد: این نسل، نسل گفتمان‌محوری و تعقل‌محوری است و اگر با استدلال و زبان درستی با آنها صحبت کنیم قطعا آن را می‌پذیرند، یکی از کارهای اثرگذار استفاده درست از ظرفیت آن‌هاست، ما سال‌ها در صحنه فضای مجازی دیدیم که اینستاگرام، این نسل را از ما بهتر می‌شناسد و ذائقه این‌ها را بهتر تشخیص داده است اینکه با چه کسانی اعم از سلبریتی‌ها یا جامعه قهرمانی دوست دارند ارتباط داشته باشند.
وی افزود: فضای مجازی، این علائق را شناسایی کرده و بازخوردش را گرفته است این شناخت از نسل امروز به منزله خوراک روحی و روانی و فکری است و خوراک نسل امروز از این فضا تامین می شود، اما ممکن است مسموم هم باشد، ولی در عین حال این خوراک دارد به آنها ارزش می دهد. این اعتماد به نفس کاذب را نسل دهه شصت در فضای حقیقی نمی‌توانست به دست بیاورد و این نسل امروزه در فضای مجازی به راحتی خود را بیان می‌کنند و نشان می دهند و شخصیت سازی و برند سازی می کنند، باید این فضا را برای آنها در جامعه نیز فراهم کنیم تا بتوانند حرفهای خود را بزنند و بتوانند پایگاه اجتماعی خود را تثبیت کنند، از طرفی استفاده بهینه آنها از فضای مجازی با هدایت صحیح می تواند توانمندی های مثبت‌شان را نشان دهد.
استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: متاسفانه در فضای مجازی از ابزارهای زنانه و نمادهای جنسی استفاده کردند تا زن و دختر، عزت اجتماعی کاذب اش بالا برود اگر برای مثال هر چه بیشتر تصویر از خودش بگذارد و عریان تر باشد لایک بیشتری می خورد و یا چالشی را برگزار کند طرفداری بیشتری داشته باشد، در این راستا می توان نسل امروز را به سمتی هدایت کرد که توانمندی‌های مثبت و هنرها و استعدادهایی که ذائقه جوان است را به تصویر بکشند و از هنر آنها حمایت کنیم. می توانیم آنها را در مشارکت های اجتماعی به شیوه عاقلانه ای سهیم کنیم و اعتبار ببخشیم و آنها را بچه نادان و ناآگاه در نظر نگیریم.
وی افزود: در موارد زیاد استفاده ابزاری از زنان در لیدری این جریانات و شعارهای زنانه و فضاهای زنانه و تحریک احساسات زنانه به شدت مشهود بود، پس از فتنه 98 در رصد فرهنگی بارها خطر این انقلاب زنانه را به متولیان گوشزد کرده ایم که در قالب رسانه دارند انقلابی را به عنوان انقلاب زنانه رقم می زنند و از طریق مادران کشته های آبان و با استفاده از عواطف مادرانه کشتارهای آبان دائما فیلم می گرفتند و در شبکه های اجتماعی می گذاشتند و با آنها مصاحبه می کردند.
میرجعفری ادامه داد: این تظلم خواهی مادرانه و تحریک احساسات مادرانه یکی از زمینه‌های اصلی و مهم برای جریان سازی های آینده در قالب انقلاب زنانه بود، خانم شیرین شمس کانالی را با اسم انقلاب زنانه تشکیل داد و عنوان کرد انقلاب آینده ایران انقلابی زنانه است و چند اقدام را در این کانال پیگیر بود که یکی از آن ها، استفاده از عواطف زنانه و دیگری مبارزه با نمادهای ارزشی و اسلامی از قبیل چادر و بسیجی گری و المان های حجاب و عفاف و مبارزه با گرایش های جنسی و تلاش برای آزادی هم جنس گرایی و استفاده از عواطف ترنس هایی که به اصطلاح خود در جامعه اسلامی ما مورد ظلم واقع می شوند، بود.
دانش‌آموخته مطالعات زن و خانواده گفت: بحث دیگر مبارزه با خشونت علیه زنان بود و المان های اسلامی و خشونت‌ساز در خانواده را بیان می کردند و از طریق 25 نوامبر و جریان های روز جهانی خشونت علیه زن به سوءاستفاده پرداخت تا جامعه اسلامی را جامعه ای خشن علیه زن نشان دهد و به نمادهای مبارزه با حکومت اسلامی بپردازد و اینکه حکومت اسلامی یک حکومت ظالمانه و خشن علیه زن است که به هیچ وجه در این فضای اسلامی نمی توان به حقوق زن دست یافت.
وی افزود: این جریانات مداوم بود که از سال 98 به طور جدی پیگیری شد و دائما یک سری رسانه های متحد الشکل این مباحث را پیگیری می کردند و طرفدارانی را به دست می آوردند و طرفداران آنها نیز زیاد هستند، چون مباحث چالشی و عمیق را مطرح می کنند و برخی موارد از المان ها و رفتارهای خانواده های مسلمان برای دامن زدن به این مسائل استفاده می کردند، در حالی که اسلام ما بهترین بستر برای دفاع از حقوق زن است ولی چون در این عرصه روایت سازی و حقوق زن به طور صحیح نمادسازی نمی شود در این زمینه همواره نقش مدافع عمل کردیم در حالی که به گفته رهبری در این قضیه مهاجم هستیم.
میرجعفری ادامه داد: موضوع حقوق زن و این جریانات ادامه داشت تا در اغتشاشات اخیر از طرف لیدرهای زنها متاسفانه بی اخلاقی و ترویج فساد را شاهد بودیم، بحث زن ها و مطالبات آنها و پاسخگویی به مطالبات صحیح زن ها و فراهم کردن عرصه برای ورود به موقع و فعالانه و حمایت های زنانه بسیار اهمیت دارد، یعنی اگر به موقع جریانات زنانه فعال جامعه مورد هدایت قرار نگیرند فضاهایی هستند که به راحتی از آنها سواستفاه می کنند و در قالب تورها و آموزش هایی به نام زنان در کشورهای اطراف در قالب سفرهای جذاب از ظرفیت زنان استفاده می کردند و موسساتی مانند موسسه توانا برای جذب اکثریت زنها در این فضا به سرمایه گذاری می پرداختند.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: باید بدانیم جامعه زنان ما بیش از هر چیز نیاز به توجه در مسیر مطالبات صحیح و برطرف شدن بسیاری از چالش هایی دارند که اگر به موقع پاسخ داده شود خیلی از این شبهات برطرف می شود متاسفانه روایت ها را می گذاریم برای وقتی که فرصت گذشته است.
وی بیان داشت: با همه این اوصاف جامعه ما سرمایه های عظیمی دارد که اگر با یکدیگر هم نوا شوند و در عرصه روایت گری و فعالیت های انقلابی و جهادی درست و به موقع وارد این فضا شوند و با کنش گری درست در حوادث و بحران‌ها ظرفیت ها و استعدادهای عظیم خود را نشان دهند موفق خواهیم بود، همچنان که در انقلاب اسلامی ایران در بهمن 57 نشان دادیم ظرفیت و هجم عظیم این نیروها که هم انقلابی پرور هستند و هم نسل انقلابی را هدایت می کنند جریان ساز خواهند بود.
زاهره سادات میرجعفری در پایان گفت: دشمن بداند که نمی تواند خیال خام خود را برای زن های ایرانی و منهدم کردن خانواده و گمراه کردن دختران ایرانی و از بین بردن ارزشها محقق سازد، هر چند که تلاش های بسیاری کرده و نمودهای آن و ناهنجاری ها و بی‌عفتی ها را شاهد هستیم اما باز هم نگاه ما نگاه امیدوارانه است و همان طورکه رهبری ما چشم شان به عنایات امام زمان(عج) است و ما معتقدیم این انقلاب صاحب دارد و به راحتی توسط گروهی قرار نیست منهدم شود اما باید تلاش کرد یک قطبی سازی در جامعه رواج یابد تا این دو قطبی سازی ها در جنگ های داخلی را شاهد نباشیم.