رابعه گیلانی
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| زاده | زنان عارف قرن 13 |
| درگذشت | 1280 |
| محل سکونت | گیلان، کرمان، قم |
| همسر | حاج میراسماعیل رشتی |
| خدمات | |
| دین | اسلام |
| خدمات | موقوفات متعدد |
ام‌سلمه مشهور به رابعه گیلانی شاگرد حاج محمدجعفر کبودرآهنگی و حاج آقارضا همدانی بود. وی تمام عمر خود را در سیر و سلوک عرفانی و تزکیه نفس گذرانید.ام‌سلمه علاوه بر عرفان، در خوشنویسی نیز مهارت داشت.
زندگی‌نامه
ام‌سلمه مشهور به رابعه گیلانی فرزند حاجی میرزا محمد رشتی، از بزرگان و عرفای گیلان در دوره سلطنت محمدشاه قاجار (1264-1250ق) بود. با حاج امیراسماعیل رشتی از رجال معروف آن ولایت ازدواج کرد. هنگامی که مرشد کامل، حاج محمدجعفر کبودرآهنگی به گیلان سفر کرد و در آن دیار به وعظ و ارشاد و هدایت مردم پرداخت، ام‌سلمه در مجالس او حاضر شد و به جرگه مریدان او پیوست. پس از آن عمر خود را به سیر و سلوک عرفانی و تزکیه نفس گذرانید. سپس به محضر عارف ربانی، حاج آقا رضا همدانی ملقب به کوثر علیشاه رفته و از مریدان خاص وی گردید. علاوه بر عرفان، در خوشنویسی نیز مهارت یافت.
وقتی آوازه فضائل و کمالات ام سلمه خانم به محمدشاه (که گرایش های صوفیانه داشت) رسید، به او لقب «رابعه ثانی» داد و او را مأمور وعظ و ارشاد مردم کرمان کرد. در کرمان، مرقدی مشتمل بر گنبد، صحن و تعدادی حجره بر سر مقبره جمعی از مشایخ و عرفا بنا کرد و دوهزار تومان به مصرف آن رساند؛ که یک‌هزار تومان آن را محمدشاه تقبل کرد. این مرقد بعدها به مزار میرزا حسین خان شهرت یافت.
ام‌سلمه، املاک زیادی از جمله آبادی و روستا، تیمچه، باغ و ... صدقه داده و وقف امور خیریه کرده و تولیت آن ها را به حاج‌آقا رضا همدانی سپرد. پس از احداث آن مرقد به قم رفت و مدت بیست سال در آن جا مجاور شد و در همان جا درگذشت. [۱] [۲] [۳] [۴]
وی در کرمان برای حاجی آقارضاهمدانی که در کرمان درگذشته بود (۱۲۴۵ قمری) بر مزار مشتاقعلی شاه مقبره ی باشکوهی ساخت.
ام سلمه در سال ۱۲۸۰ قمری در قم از دنیا رفت و در همان‌جا به خاک سپرده شد. [۵]
نام های دیگر وی
- ام سلمه
- رابعه ثانی
- رابعه گیلانی
- رابعه جیلانیه
معاصران
- محمدشاه قاجار
- حاج محمدجعفر کبودرآهنگی
- حاج آقا رضا همدانی ملقب به کوثر علیشاه
موقوفات
ام‌سلمه زنی نکوسیرت و خیّر بود و موقوفات چندی از خود برجای گذاشت، از آن جمله :
- شش دانگ روستای خاجان رشت
- شش دانگ روستای سوقه رشت
- سه دانگ از یک باب تیمچه
- شش دانگ روستای نارج گل [۶]
پانویس
منابع
- دایرۀ المعارف زن ایرانی، ذیل ام سلمه؛ ریاحین الشریعه 136-135/4.
- رادفر، ابوالقاسم، زنان عارف؛ سوختگان عشق و اشتیاق، انتشارات مدحت، 1385.
- گیل زاد