رجل‌ سیاسی

رجل سیاسی؛ سیاستمداری با سیاست‌گزاری‌های الهی و تراز برای هدایت جامعه.

رجل سیاسی کسی هست که در میان سه دسته شیوه اداره جامعه یعنی الهی، مادی و شیطانی، سیاست‌های الهی را برای هدایت جامعه مد نظر قرار دهد و به عنوان سیاستمدار تراز در امور داخلی و بین المللی نقش آفرینی نماید.

رجل

رجل سیاسی از ترکیب دو واژه رجل و سیاسی ساخته شده است که برای فهم مفهوم آن ناگزیر از تعاریف آن دو می‌باشیم. رجل در لغت به معنای مرد است، همچنین به معنای پا به شرط کسر ر و بزرگ نیز آمده است. جمع این لغت رجال می‌باشد.

سیاسی

سیاست/سیاسی به معنای اهل سیاست بودن است. در لغت و اصطلاح معانی مختلفی دارد. از جهت لغوی به مفهوم تدبیر، اصلاح و تربیت است. از این رو، در معانى امر و نهی کردن مردم، ریاست کردن، حکم راندن، مصلحت اندیشیدن، کیفر دادن، تربیت و ادب کردن، تمرین دادن حیوانات، به اصلاح چیزى همت گماردن و نگاهداری و حراست، به کار رفته است. بنابر این سیاست را به معنای تصدی شئون رعیت و تدبیر امور مملکت می دانند. در معنای اصطلاحی آن نیز به عنوان نمونه پیتر مرکل، سیاست را در چارچوبی اخلاقی چنین تعریف می‌کند: سیاست، در بهترین حالت، جستجوی اصیل و باشکوهی است برای برقراری نظم، عدالتی شایسته، تمام و کمال و در بدترین حالت، دزدی خودخواهانه قدرت، افتخار و ثروت است.

کوئینسی رایت در کتاب کلاسیک خود با نام مطالعه روابط بین‌الملل، سیاست بین‌الملل را چنین تعریف می‌کند: سیاست بین الملل، هنر تاثیر گذاری، به انحصار درآوردن و کنترل گروه‌های اصلی جهان و استفاده از مقاصد گروه‌های موافق علیه گروه‌های مخالف است.

فرهنگستان علوم ، سیاست را در دو معنی آورده است:

1- فن و شیوه اداره کشور یا واحد سیاسی

2- مسیری که حکومت یا دولت یا حزب برای تحقق اهداف خود تعین و طی می‌کند.

از منظر آیت الله خمینی سیاست این است که جامعه را هدایت کند و راه ببرد، تمام مصالح جامعه را در نظر بگیرد و تمام ابعاد انسان و جامعه را در نظر بگیرد، اینها را هدایت کند به طرف آن چیزی که صلاحشان هست، صلاح ملت هست، صلاح افراد هست و این مختص به انبیاست. دیگران این سیاست را نمی‌توانند اداره کنند. این مختص به انبیا و اولیاست و به تبع آنها به علمای بیدار اسلام. و هر ملتی علمای بیدارش در زمانی که آن ملت نبیشان بوده است. اینکه می‌گویند شما دخالت در سیاست نکنید و بگذارید برای ما، شماها سیاستتان، سیاست صحیحتان هم یک سیاست حیوانی است. آنهایی که فاسدند، سیاستشان سیاست شیطانی است. آنهایی که صحیح راه می‌برند باز سیاستی است که راجع به مرتبۀ حیوانیت انسان، راجع به رفاه این عالم، راجع به حیثیاتی که در این عالم هست راه می‌برند. از دیدگاه ایشان سه نوع سیاست الهی، حیوانی و شیطانی داریم و رجل سیاسی کسی است که بر مبنای سیاست الهی هدایت جامعه را بعهده دارد و در مقابل سیاستمداران صرفا مادی و شیطانی قرار می‌گیرد.

آیت الله سید علی خامنه‌ای کتابی را با عنوان رجل سیاسی به نگارش درآورده‌اند که در آن به تبیین شاخصه‌ها، ابعاد و نشانه‌های این شخصیت پرداخته شده است. در این کتاب رجل سیاسی به '''سیاستمدار تراز''' معنا شده است.

رجل سیاسی در قانون

در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در موضوع رجل سیاسی به '''زن''' و '''مرد''' بودن آن شخص اشاره‌ای نشده است بلکه شاخصه‌های چنین فردی تعین گشته است. به عنوان مثال اصل ۱۱۵ قانون اساسی به این موضوع اشاره می‌کند که رئیس‌جمهور باید از میان رجال سیاسی و رجال مذهبی باشد. به این ترتیب در بحث ریاست جمهوری رجال سیاسی:«رجالی هستند که قدرت تحلیل و درک آنها از مسائل و پدیده‌های سیاسی به جهت آگاهی عمیقشان از مسائل سیاسی اجتماعی اعم از داخلی، بین المللی و حضورشان در صحنه‌های سیاسی به نحوی باشد که همواره مصالح نظام اسلامی و معیارهای اصیل انقلابی در عملکرد آنها لحاظ شده باشد، به گونه‌ای که در میان مردم به این خصوصیت ، شناخته و مشهور باشند.

منابع

• «تعریف ویژگی‌های رجل سیاسی در شورای نگهبان»، سایت شورای نگهبان، تاریخ بازدید: 9 بهمن 1401ش.
• «چرا باید کتاب رجل سیاسی را خواند»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر تنظیم و نشر آثار آیت الله خامنه‌ای، تاریخ بازدید: 9 بهمن 1401ش.
• خدادادی، محمد اسماعیل، مبانی علم سیاست، قم، نشر یاقوت، چ5، 1390ش.
• خمینی، روح الله، حکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1384ش.
• «مفهوم سیاست»، سایت فرهنگستان علوم، تاریخ بازدید: 9 بهمن 1401ش.
• «واژه رجل و سیاست»، سایت آبادیس، تاریخ بازدید: 9 بهمن 1401ش.