روابط اخلاقی زوجین
| شناسه مقاله |
|---|
| نویسنده:سکینه سادات میرفضلی |
| عنوان:روابط اخلاقی زوجین از منظر آیات و روایات |
فهرست مطالب
- فصل اول: كلیات؛
- فصل دوم: بررسى جایگاه حقوق و اخلاق زوجین در اسلام؛
- گفتار اول: ضرورت ازدواج و تشكیل خانواده در آیات و روایات،
- گفتار دوم: جایگاه حقوق زوجین در اسلام،
- گفتار سوم: جایگاه اخلاق زوجین در اسلام،
- گفتار چهارم: ارتباط بین حق و اخلاق و تأثیر آن در ارتباطات
- فصل سوم: بررسى وظائف اخلاقى زوجین در آیات و روایات؛
- گفتار اول: اخلاق زوجین در آیات و روایات،
- گفتار دوم:وظایف مشترک اخلاقى زوجین،
- گفتار سوم: وظایف اخلاقى زن نسبت به همسر،
- گفتار چهارم: وظائف اخلاقى مرد نسبت به همسر
- فصل چهارم:آسیبها و راهكارهاى ایجاد ثبات و بهینه‌سازی روابط زوجین بر مبناى اخلاق،
- گفتار اول: آسیب شناسى روابط زوجین،
- گفتار دوم: راهكارهاى ایجاد ثبات و امنیت در خانواده
- گفتار سوم: عوامل و راهكارهاى بهبودى روابط زوجین،
- گفتار چهارم: آسیب ها و راهکارهای ایجاد ثبات و بهینه سازی روابط زوجین بر مبنای اخلاق.
پیشگفتار
خانواده این واحد به‌ظاهر كوچک، از اركان عمده و از نهادهاى اصلى هر جامعه به شمار می‌رود. در واقع هر خانواده خشت بناى اول جامعه و كانون اصلى حفظ سنت و رسوم و ارزش‌های والا و مورد احترام و شالوده مستحكم مناسبات پایدار زندگى اجتماعى، مبدأ و بروز عواطف انسانى و كانون صمیمانه ترین روابط میان افراد، مهد پرورش فكر و اندیشه، اخلاق و تعالى روح انسانى هست. دین مقدس اسلام كه براى راهنمایى و تأمین سعادت بشر، نازل گشته و تمام ابعاد وجودى او را در تمام مراحل زندگی‌اش رعایت كرده است. دختر و پسرى كه مىخواهند پدر و مادر خانواده و ركن اجتماع انسانى، باشند در این وادى خطرناک بدون راهنما رها نكرده بلكه؛ كمال لطف و عنایت، دست ایشان را گرفته و قدم به قدم رهبرى نموده و ضوابط و مقررات خاصى براى زوجین بیان نموده است. در رابطه با آراسته بودن به حسنات اخلاقى زوجین و به‌کارگیری آن، قرآن و احادیث معصومین «علیهم‌السلام» موارد متعددى بیان شده كه در متن اصلى بیان كردیم و اساس و استحكام و تثبیت نظام خانوادگى بر پایه محبت و احترام متقابل زن و مرد است تا شمع‌های پرفروغ رأفت و مهربانى را در دل‌های یكدیگر روشن نگاهدارند. اجراى وظایف اخلاقى زوجین نسبت به یكدیگر، فضائى از صفا و صمیمیت، پاكى و امنیت به وجود می‌آورد وزندگی را در تمام شئون، به زن و شوهر از عسل شیرین تر می‌سازد. بنابراین در نظام زندگى مشترك زوجین دو مسئله مهم وجود دارد:
- مسئله اول: قوانین حاكم بین آن‌ها یعنى: حقوق زن و شوهر نسبت به یكدیگر.
- مسئله دوم: كه مهم‌تر و لطیفتر است تفاهم و اخلاق و مهربانى و صمیمیت است. این کتاب روابط اخلاقى زوجین را با توجه به آیات و روایات استخراج و بررسى می‌نماید.
گزارش متن
در این متن ابتدا خانواده ها از نظر روابط درونی و میزان استحکام روابط افراد به سه دسته طبقه بندی شده است: خانواده متزلزل، خانواده متعادل و خانواده متکامل، همچنین ویژگی های خانواده موفق نیز بیان شده است.و به ضرورت و اهداف ازدواج و تشکیل خانواده از دیدگاه اسلام پرداخته و نمونه هایی از آیات و روایات را که بر اهمیت این امر مقدس تاکید دارد اشاره شده است. و با بیان جایگاه حقوق و اخلاق زوجین در زندگی مشترک، به رابطه حق و تکلیف و اینکه اسلام برای تحکیم خانواده، حقوق و وظائف مخصوص وضع کرده و در کنار حقوق متقابل به مسائل روانی و مبانی اخلاقی توجه ویژه دارد. در ادامه وظائف اخلاقی زوجین با توجه به آیات و روایات مورد بررسی قرار گرفته و اینکه در مقابل هر حقی یک تکلیف و وظیفه ای وجود دارد و زوجین در برابر یکدیگر برخی وظائف اخلاقی دارند که رعایت آن کانون زندگی مشترک را شیرین و با صفا می‌سازد.
در پایان آسیبهای روابط زوجین از جمله: عوامل فرهنگی- اجتماعی، جنسی، روانی و عاطفی مورد بررسی قرار گرفته است و همچنین راهكارهاى ایجاد ثبات و بهینه‌سازی روابط زوجین بر مبناى اخلاق از جمله: عوامل متقابل گفتاری، رفتاری، اخلاقی، مطرح مىشود. با توجه به اینکه ازدواج ایجاد رابطه اى است مشروع بین دو انسان و طبعاً این رابطه پدیدآورنده حقوق و مسئولیتها و مبتنى بر اخلاق است. اساس روابط اخلاقى در خانواده مبتنى بر محبت، عشق، انس و تفاهم و همدردى زوجین است. همان‌گونه كه «جسم انسان» براى ادامه حیات به «روح» نیاز دارد و جسم بی‌روح، سرد و پژمرده است؛ «زندگى زناشویى» نیز براى سعادت، شادابى و پویایى به روح نیاز دارد و روح آن در عشق و محبت است. در پرتو نشاط آور «عشق و محبت» سردی‌ها به گرمى تبدیل میشود، تلخی‌ها به شیرینى و سختی‌ها به‌آسانی و در این فضاى عطرآگین، فرزندانى شاداب و شایسته پرورش می‌یابند. عشق بین زن و شوهر باید دوام داشته باشد و بعد از دوران جوان نیز باقى بماند. اگر زندگى بر مبنایى صحیح استوار شود و به‌طور صحیح نیز استمرار یابد، آن محبت و رحمت كه از سوى خداوند در وجود زوجین قرار داده شده تا آخر عمر ادامه خواهد داشت.
نتیجه گیری
در آیات و احادیث به ارتباط انسان‌ها با یكدیگر در محیط خانواده و اجتماع و مانند این‌ها خیلى توجه شده است. لذا بر همگان در بهتر و زیبا كردن اخلاق و شیوه برخورد و رفتار، توصیه هاى زیادى با تأكید فراوان صورت گرفته است و حاصل همه آن‌ها این است كه هر انسانى خود را به زیباترین اخلاق و رفتار بیاراید. دختر و پسرى كه با یكدیگر ازدواج مى كنند در حقیقت تولد تازهاى می یابند و در اقیانوس تازهاى وارد مى شوند. كه یا باید کارآموزی و تجربه قبلى كسب كرده و یا داراى هوش و فراستى باشند كه بتوانند خود را با جزر و مد دریا هماهنگ نموده و همچون مرغان و ماهیان با آن محیط سازگار شوند وگرنه عمرى كوتاه و پرمشقت دارند و به‌زودی در گرداب‌ها غرقه و هلاک مى شوند. عامل پدیدآورنده هر نوع كمالات، معرفت كامل به پروردگار است. چون انسان در اثر تحقق شناخت و آگاهى هاى لازم، ایمان و باورش را تقویت مى كند تا جایی كه هر لحظه با كثرت و توسعه معرفت خویش به حضرت حق و احراز مقام بندگى، زمینه را در خود پدید آورد تا همیشه با زیبائیها و كمالات معنوى وارد عرصه زندگى شود. -زندگى با مشكلات و درد و رنجها معجون شده و هر موردى متناسب با خود فشار و سختی‌ها دارد در این صورت لازم است به راه و شیوه عمده آن فكر كرد تا اینکه در مسیر مراحل زندگى بدون توقف و با تعلّل وظیفه اصلى تشخیص داده شود و هرکسی خود را مسئول پیامدهاى اعمال و رفتارش بداند. در زندگى مشترک علاوه بر حقوق و براى تلطیف روابط باید اخلاق حاكم باشد یعنى تنها رعایت حقوق واجب از سوى زوجین براى تأمین ثبات و ایجاد امنیت كافى نیست بلكه همدلى و ایثار و ابراز محبت سعادت زندگى مشترک را تضمین مى كند. خلوص و صمیمیت بین زوجین، بسى عمیقتر و زیباتر از دوستى میان دو رفیق است. گفتگوى زن و شوهر باید مؤدبانه و محبت آمیز باشد و بر اساس مودت و رحمت متقابل نه خصمانه و نفرت انگیز. براى پیشگیرى از اختلافات و درگیرىها، ناكامى ها و تلخى ها، همان‌طور كه اولیاء اسلامى توصیه فرموده اند، راه صداقت و یكدلى را باید پیش گرفت، عهد و پیمان را محترم و مقدس شمرد و از هرگونه نیرنگ و فریبكارى، خودمحوری و آلودگى اخلاقى و روانی خوددارى نموده و باتربیت خویشتن، اصلاح غرایز ویرانگر، زدودن غبار جهل و نادانى و خلاصه خودسازى مؤثر و جدی راه صلاح و مسیر سلامت و سعادت و سرانجام اوج تعالى و تكامل انسانى را پیش گرفت.
منبع
- روابط اخلاقی زوجین از منظرآیات و روایات، تهران، اندیشه ظهور، ۱۳۹۵.