زن در اندیشه راهبردی
 | |
| مشخصات | |
|---|---|
| عنوان نشست | اندیشه‌های راهبردی جمهوری اسلامی با موضوع زن و خانواده |
| نام ارائه دهنده | خانم دکتر فریبا علاسوند و نه نفر از اندیشمندان، نخبگان، اساتید حوزه و دانشگاه، پژوهشگران و مؤلفان آثار علمی، همراه با حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی |
| مرکز برگزار کننده | سومین نشست اندیشه‌های راهبردی |
| نوع نشست | کرسی ترویجی آزاد اندیشی |
| تاریخ برگزاری | 14/ 10/ 1390 |
اندیشه راهبردی جمهوری اسلامی نسبت به مسأله زن و خانواده، حاکی از آن است که مسئله زن و خانواده از مسائل درجه یک کشور است. که در صدد آن هستند یک الگوی مترقی اسلام در حوزه مباحث زن و خانواده ارائه کنند. این کرسی آزاداندیشی که برای اولین بار در فضای باز برگزار شد. ابتدا دانشجویان به بیان نظرات و دیدگاه‌های موافق و مخالف خود اقدام کردند. صدها تن از اندیشمندان، نخبگان، اساتید حوزه و دانشگاه، پژوهشگران و مؤلفان آثار علمی، همراه با حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی، در سومین نشست اندیشه‌های راهبردی جمهوری اسلامی، به تعامل فکری و بررسی ابعاد مختلف موضوع زن و خانواده پرداختند.
گزارش نشست
هدف از نشست‌های اندیشه‌های راهبردی که دو جلسه قبلی آن با موضوع «الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت» و «عدالت» برگزار شده است، ایجاد فضایی علمی و تخصصی برای تضارب آرا و اندیشه‌ها در جهت ایجاد گفتمان علمی، کاربردی و تصمیم سازی درباره موضوعات راهبردی و مورد نیاز کشور است.
در این نشست ۴ ساعته ۱۰ نفر از صاحب نظرانی که مقالات و پژوهش‌های آنان از میان ۱۸۸ مقاله‌ی رسیده به دبیرخانه نشست، به عنوان آثار برتر شناخته شده، به بیان دیدگاه‌ها و طرح نظریات خود پرداختند. بعد از ارائه مقالات علمی، حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی، در سخنانی، هدف از برگزاری سلسله نشست‌های اندیشه‌های راهبردی با نخبگان و اندیشمندان را، تبادل نظر عالمانه به منظور ایجاد زمینه استفاده از دیدگاه‌های مختلف علمی و دستیابی به یک اندیشه صحیح و جامع به عنوان قاعده‌ی برنامه‌ریزی و اجرا دانستند و تأکید کردند: دستاورد این نشست‌ها که در موضوعات اساسی ادامه خواهد یافت، باید متین، عمیق، ماندگار و قابل عرضه و دفاع باشد. ایشان خاطرنشان کردند: در خصوص مباحث مطرح شده در دو نشست قبلی، کارهای خوبی انجام گرفته است و با جدیت نیز پی‌گیری می‌شود.
سخنان رهبری
رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه مسئله زن و خانواده از مسائل درجه یک کشور است افزودند: در خصوص زن و خانواده، منابع و تعالیم اسلامیِ برجسته و متقنی وجود دارد که باید پس از تئوریزه شدن، بصورت نظریه های قابل استفاده، در اختیار همه قرار گیرد. حضرت آیت الله خامنه‌ای، نقش و سهم بانوان در نظام اسلامی را ممتاز و بی‌بدیل دانستند و خاطرنشان کردند: نقش بانوان در دوران مبارزه، پیروزی انقلاب اسلامی، بعد از انقلاب بویژه دوره ی بسیار سخت دفاع مقدس، و در عرصه‌های مختلف، نقشی مؤثر، ممتاز و بی جایگزین است که با هیچ معیاری قابل اندازه گیری نیست.
رهبر انقلاب اسلامی افزودند: اولین کسی که نقش و جایگاه ممتاز بانوان را درک کرد و زمینه ساز نقش آفرینی برجسته زنان در عرصه‌های مختلف شد، امام بزرگوار بود، همچنان که آن امام، اولین کسی بود که جایگاه مردم و تأثیر حضور آنان را درک کرد. حضرت آیت الله خامنه‌ای تأکید کردند: امام (ره) قدر مردم را دانست، تواناییهای آنان را شناخت و با تکیه بر همین شناخت، به آنان اعتماد کرد و مردم نیز به فراخوان امام (ره) در عرصه‌های مختلف پاسخ دادند و همه قشرها، در هر عرصه‌ای که نیاز بود، جانانه وارد شدند که این حضور آگاهانه و ضروری، همچنان ادامه دارد.
ایشان با تأکید بر اینکه کشور همواره به حضور زنان در مجموعه حضور ملی، نیازمند است، خاطرنشان کردند: بر همین اساس باید برای حفظ ظرفیت بانوان در جامعه و نقش آفرینی آنان، تلاش شود. رهبر انقلاب اسلامی، دومین علت مهم ضرورت توجه به موضوع زن را، نقش اساسی و محوری زن در خانواده دانستند. ایشان خاطرنشان کردند: در نگاه اسلام، خانواده پایه بسیار مهم و سلول اصلی جامعه است، به گونه‌ای که بدون بهره‌مندی از خانواده‌های «سالم، سرزنده و با نشاط»، امکان پیشرفت جامعه به خصوص پیشرفت فرهنگی وجود ندارد و اینگونه خانواده‌ها نیز بدون حضور زنان مؤمن و فهیم، شکل نمی‌گیرند و استمرار نمی‌یابند.
رهبر انقلاب، تمرکز دشمنان بر مقوله زن به عنوان یکی از مبانی هجوم سیاسی – تبلیغاتی به نظام اسلامی را، سومین علت ضرورت توجه کامل به مقوله زن خواندند و افزودند: باید با روشنگری در افکار عمومی مردم جهان، اجازه ندهیم اهداف سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان غربی در «حمله به مبانی اسلام در قبال زن»، محقق شود. ایشان در همین زمینه به فرار زیرکانه غرب از ورود به مقوله خانواده اشاره و خاطرنشان کردند: غربی‌ها، بحث زن را با شدت مطرح می‌کنند اما اسمی از خانواده نمی‌آورند چرا که بحث خانواده از نقاط ضعف بارز آنهاست.
حضرت آیت الله خامنه‌ای با اشاره به کارهای فراوان بر زمین مانده در موضوع زن و خانواده تأکید کردند: نظریه‌پردازی و گفتمان‌سازی در این زمینه، نیازی حقیقی است که باید مورد توجه روحانیون و اندیشمندان و صاحبنظران حوزه و دانشگاه قرار گیرد که البته نقش رسانه‌ها نیز در زمینه گفتمان‌سازی، بسیار مهم است.
حضرت آیت الله خامنه‌ای سرمایه‌گذاری پژوهشی و پرهیز از انفعال در «بررسی و نقد نظریات رایج دنیا در باب زن و خانواده را» دو پیش شرط نظریه‌پردازی در این زمینه دانستند و افزودند: باید با اتکای به دارایی‌های فراوان علمی، در میان مدت و درازمدت دهها نظریه و الگوی مترقی از اسلام استخراج و ارائه کرد.
ایشان، نگاه غرب به زن را گمراهی و ضلالتی عمیق و بزرگترین اهانت و ضربه به کرامت زن برشمردند و افزودند: حتی افراطی ترین فمینیست‌ها نیز برخلاف تصورشان در حال زدن ضربه‌ای اساسی به «زن» هستند چرا که با ضایع کردن زن، او را به ابزاری برای شهوت رانی مرد تبدیل کرده‌اند و متأسفانه این مسئله، در افکار عمومی غرب نیز پدیده‌ای عادی و پذیرفته شده است.
نگاه اسلام به زن
رهبر انقلاب اسلامی نگاه اسلام به زن را فوق العاده متعالی خواندند و تأکید کردند: در نگاه اساسی اسلام، زن از حیث انسان بودن هیچ فرقی با مرد ندارد و به استناد آیات قرآنی، زن و مرد در مسیر تعالی و قرب الهی، کاملاً یکسانند. ایشان نگاه اسلام به خانواده را بسیار متعالی و جذاب برشمردند و خاطرنشان کردند: خیلی از مشکلات زنان مربوط به مسائل خانواده است که در این زمینه خلاءهای قانونی و خلاءهای سنتی عجیب و فراوانی داریم که اگر این مسائل حل شود مشکلات برای زنان در اجتماع کاهش می‌یابد و قابل تحمل می‌شود. رهبر انقلاب، جنسیت را در نگاه اسلام، امری ثانوی و عارضی خواندند و افزودند: مسئله جنسیت در کارکردهای زندگی معنا و مفهوم می‌یابد و در جایگاه زن و مرد در اسلام، هیچ تأثیری ندارد. ایشان نقش همسری و مادری را، فوق العاده مهم توصیف و خاطرنشان کردند: همسر خوب می‌تواند مرد را در جامعه به عنصری مفید و مؤثر تبدیل کند.
مسئله اشتغال زنان
حضرت آیت الله خامنه‌ای، مسئله اشتغال زنان در جامعه را، امری قابل قبول و بدون اشکال خواندند اما تأکید کردند: در این زمینه باید ۲ شرط اساسی را کاملاً رعایت کرد نخست اینکه اشتغال، کار اساسی زن در خانه، خانواده و مسئولیت مهم همسری و مادری را تحت الشعاع قرار ندهد و دوم اینکه مسئله محرم و نامحرم بخوبی رعایت شود. ایشان با توصیه به دولت برای کمک به زنان شاغل افزودند: دولت به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که زنان شاغل بتوانند به کار اصلی خود یعنی رسیدگی به خانه و خانواده نیز بپردازند.
مسئله ازدواج
رهبر انقلاب اسلامی، ازدواج را یک موضوع مقدس در ادیان مختلف بویژه دین اسلام دانستند و خاطرنشان کردند: نباید با برخی کارهای زشت همچون مهریه‌های سنگین، و یا تشریفات و هزینه‌های زائد، جنبه قدسی ازدواج را در جامعه از بین برد. حضرت آیت الله خامنه‌ای، با تأکید بر اینکه ترویج ازدواج‌های ساده، کم خرج و با مهرالسُنّه نیازمند گفتمان‌سازی در جامعه است، افزودند: افراد تأثیرگذار جامعه، اساتید حوزه و دانشگاه و رسانه‌ها بویژه صدا و سیما نقش مهمی در شکل‌گیری این گفتمان دارند.
نقش مردان در حفظ کیان خانواده
ایشان همچنین نقش مردان را در حفظ کیان خانواده بسیار مؤثر ارزیابی و خاطرنشان کردند: یکی از وظایف مهم مردان، قدرشناسی دائم از نقش و زحمات زنان در خانه است، بویژه بانوانی که زمینه حضور در خارج از خانه را دارند اما برای ایفای کامل نقش مادری، اشتغال خارج از خانه را انتخاب نکرده‌اند. رهبر انقلاب اسلامی لزوم قدرشناسی از این بانوان، بویژه تأمین امنیت اقتصادی و بیمه آنان را مورد تأکید قرار دادند. حضرت آیت الله خامنه‌ای در پایان با اشاره به نقش فرزندان در خانواده، یکی از مهمترین وظایف آنان را، احترام به پدر و مادر دانستند.
اشخاصی که قبل از سخنان رهبر معظّم صحبت کردند
در این دیدار قبل از سخنان رهبر معظّم انقلاب آقایان و خانم‌ها:
- خانم دكتر نوابی نژاد استاد دانشگاه تربیت معلم
- آقای دكتر بانكی پور فرد استادیار دانشگاه اصفهان
- خانم دکتر علاسوند استاد حوزه و دانشگاه
- حجة الاسلام پیروزمند محقق حوزه و دانشگاه
- خانم دكتر میرخانی عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس
- خانم دكتر عظیم زاده عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع)
- خانم دكتر علم الهدی دانشیار دانشگاه شهید بهشتی
- خانم دکتر زعفرانچی سرپرست گروه بررسی مسائل زنان در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
- خانم دکتر صابری محقق دانشگاه
- حجة الاسلام زیبایی نژاد مسئول دفتر مطالعات و تحقیقات زنان در حوزه علمیه قم
محور سخنان آقای زیبایی نژاد
حجة الاسلام زیبایی‌نژاد سخنان خود بر این محورها تمركز و تأكید كردند:
- ضرورت آسیب‌شناسی وضع موجود و ارائه الگوی مطلوب خانواده
- رابطه معنادار دین و معنویت با سلامت روانی فردی، خانوادگی و اجتماعی
- تفاوت مقوله خانواده در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و "الگوی توسعه غربی"
- ضرورت بررسی علل افزایش نسبی سن ازدواج
- توجه به ریشه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی موانع ازدواج
- لزوم وضع و اجرای قوانین تسهیل كننده ازدواج
- ارائه الگوی مطلوب برای تعامل صحیح خانواده و دولت در نظام اسلامی
- انتخاب نظریه برتر در كاركرد اجتماعی زنان
- حمایت‌های قانونی از فرصت‌های شغلی مناسب با ویژگی‌های طبیعی زن و مرد
- تلاش منسجم و برنامه‌ریزی شده برای تحقق رسالت عظیم مادر و نهاد خانواده
- روشنگری در زمینه تقابل فمینیسم با كاركردهای حقیقی خانواده
- تغییر اصول سیاست‌گذاری در حوزه آموزش زنان
- شیوه‌های تأثیرگذاری زنان مسلمان در نظام‌های حقوقی زنان در جامعه بین المللی
- ارائه گفتمان جذاب اسلامی برای جلب افكار زنان جهان
- آسیب‌شناسی وضعیت امنیت اقتصادی زنان و چاره‌جویی برای آن
- استفاده از ظرفیت فقه حكومتی برای الگوسازی در عرصه زن و خانواده.