سیدعلی حسینی خامنه‌ای
 | |
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| زاده | ۲۹ فروردین ۱۳۱۸ |
| مکتب | اسلام‌گرا |
| محل سکونت | مشهد تهران |
| فرزندان |
پسران: مصطفی، مجتبی، مسعود و میثم دختران: هدی، بشری |
| خدمات | |
| دین | اسلام |
| تحصیلات | تحصیلات حوزوی |
| محل تحصیل | مشهد قم |
| استادان |
سید جواد حسینی خامنه‌ای میرزا محمد مدرس یزدی شیخ هاشم قزوینی سید محمد هادی میلانی حاج آقا حسین بروجردی امام خمینی مرتضی حائری یزدی سید محمد محقق داماد علامه طباطبایی |
| مرتبه علمی | اجتهاد |
| حرفه | رهبر جمهوری اسلامی ایران |
سید علی حسینی خامنه‌ای (زاده ۱۳۱۸ش) دومین رهبر جمهوری اسلامی و از مراجع تقلید شیعه.
او پیش از انتخاب به سمت رهبری در سال ۱۳۶۸ شمسی، دو دوره رئیس جمهور و مدتی نیز نماینده مجلس شورای اسلامی بوده است. منصب امامت جمعه تهران از سوی امام خمینی نیز از مناصب شرعی اوست. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی از روحانیون موثر مشهد به شمار می‌رفت. اندیشه‌‌های آیت‌الله خامنه‌ای در قالب مجموعه‌ای مفصل به نام حدیث ولایت جمع‌آوری شده است. کتاب‌های متعددی نیز به صورت موضوعی از سخنان و پیام‌های مکتوب وی گردآوری و منتشر شده است. چندین اثر مکتوب شامل تالیف و ترجمه از وی منتشر شده که طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن مفصل‌ترین کتاب، و صلح امام حسن مشهورترین ترجمه اوست. مخالفت صریح با قمه‌زنی و برخی شکل‌های عزاداری، و تحریم توهین به مقدسات اهل‌سنت از فتاوای معروف و مؤثر او در جهان اسلام به شمار می‌رود. اصطلاحات تهاجم فرهنگی، بیداری اسلامی و اقتصاد مقاومتی از مفاهیمی است که در پی سخنرانی‌ها و تاکید‌های ایشان وارد ادبیات سیاسی و اجتماعی ایران شده است. آیت‌الله خامنه‌ای علاقمند به ادبیات است و با سبک‌های ادبی آشناست. او اشعاری نیز سروده و تخلص «امین» را برگزیده است. مطالعه کتب معتبر تاریخی بخشی از برنامه مطالعاتی دائمی وی است، به طوری که به مباحث و موضوعات تاریخ معاصر احاطه دارد.
تولد
سید علی حسینی خامنه‌ای در ۲۹ فروردین ۱۳۱۸ش (۲۸ صفر ۱۳۵۸ق/ ۱۹ آوریل ۱۹۳۹م)، در خانواده‌ای روحانی در مشهد زاده شد.[۱] پدرش سید جواد خامنه‌ای (درگذشته ۱۳۶۵ش) از مجتهدان عصر خود بود. خدیجه میردامادی (۱۲۹۳-۱۳۶۸ش)، مادر آیت‌الله خامنه‌ای، زنی زاهد، مقید به احکام شرعی، آشنا به آیات قرآن، احادیث، تاریخ و ادبیات خوانده شده [۲]
زیست‌نامه علمی
تحصیل علی حسینی خامنه‌ای تحصیل را در چهار سالگی از مکتب‌خانه و با فراگیری قرآن کریم آغاز کرد و همزمان با دوره دبستان، یادگیری قرائت و تجوید قرآن را نزد برخی قاریان مشهد شروع کرد. [۳] ص۱۵. همزمان با سالهای پایان دبستان، تحصیلات مقدماتی حوزوی را نیز آغاز نمود. وی پس از اتمام دوره دبستان، تحصیل علوم دینی را در مدرسه سلیمان خان ادامه داد و دوره سطح را در مدرسه نواب گذراند. وی بخشی از مقدمات و سطح را نیز نزد پدر خود آموخت. همزمان با تحصیلات حوزوی، دبیرستان را نیز تا سال دوم متوسطه ادامه داد. در ۱۳۳۴ش، در درس خارج فقه آیت‌الله سید محمدهادی میلانی حاضر شد. وی در ۱۳۳۶ش طی سفر کوتاهی همراه خانواده به نجف رفت و در دروس مدرسان بنام حوزه علمیه نجف شرکت کرد ولی به دلیل عدم تمایل پدر برای اقامت در آن شهر به مشهد بازگشت و یک سال دیگر در درس آیت‌الله میلانی حاضر شد و در ۱۳۳۷ش عازم حوزه علمیه قم شد. آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۱۳۴۳ش به دلیل عارضه بینایی پدر و برای کمک به وی، از قم به مشهد بازگشت و بار دیگر در جلسات درس آیت‌الله میلانی حضور یافت که تا ۱۳۴۹ش ادامه داشت.
تدریس
سید علی خامنه‌ای از ابتدای حضور در مشهد، به تدریس سطوح عالی فقه و اصول (رسائل، مکاسب و کفایه) مشغول شد و برای عموم مردم نیز جلسات تفسیر برگزار کرد. از ۱۳۴۷ش تدریس درس تخصصی تفسیر را برای طلاب علوم دینی شروع کرد. این دروس و جلسات تفسیر تا ۱۳۵۶ش و قبل از دستگیری و تبعید به ایرانشهر ادامه داشت. جلسات تفسیر در سالیانی از دوره ریاست جمهوری و پس از آن نیز ادامه داشت. پس از رسیدن به رهبری، از ۱۳۶۹ش تدریس خارج فقه را آغاز کرد و تاکنون به تدریس ابواب جهاد، قصاص، مکاسب محرمه و نماز مسافر پرداخته است. این درس هم‌چنان ادامه دارد.
اساتید
سید علی خامنه‌ای در درس‌های مختلف، استادانی داشته است که برخی از آنها عبارتند از:
سید جلیل حسینی سیستانی، در معالم الاصول.
سید جواد خامنه‌ای، در شرح لمعه، رسائل، مکاسب و کفایه.
میرزا محمد مدرس یزدی، در شرح لمعه.
آیت‌الله هاشم قزوینی، در رسائل، مکاسب و کفایه.
آیت‌الله سید محمدهادی میلانی.
آیت‌الله آقا حسین بروجردی.
امام خمینی
آیت‌الله مرتضی حائری یزدی.
آیت‌الله سید محمد محقق داماد.
آثار علمی
آیت‌الله خامنه‌ای تحقیق و تألیف را از دوران طلبگی آغاز کرده بود و تقریرات دروس استادان خود را می‌نوشت. اندیشه‌‌های او در مجموعه‌ای به نام حدیث ولایت جمع‌آوری شده است. کتاب‌های متعددی نیز به صورت موضوعی از سخنان و پیام‌های مکتوب وی گردآوری و منتشر شده است. فلسطین از منظر آیت‌الله خامنه‌ای، کتابی است به زبان فارسی، نوشته سعید صلح‌میرزائی حاوی نظرات و سخنان آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران درباره فلسطین است. علاوه بر این چند اثر مکتوب شامل تألیف و ترجمه نیز از وی منتشر شده است.
تألیف
آثار تالیفی آیت‌الله سید علی خامنه‌ای عبارتند از:
چهار کتاب اصلی علم رجال
پیشوای صادق
از ژرفای نماز
صبر
روح توحید: نفی عبودیت غیر خدا
گزارشی از سابقه تاریخی و اوضاع کنونی حوزه علمیه مشهد
طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن: مجموعه سخنان آیت‌الله خامنه‌ای است که در رمضان سال ۱۳۵۳ش در مسجد امام حسن مجتبی(ع) مشهد ایراد شده است. در این کتاب، مهم‌ترین پایه‌های فکری اسلام بر مبنای آیات قرآن تبیین شده است.
غناء: این کتاب شامل ۷۶ جلسه درس خارج آیت‌الله خامنه‌ای درباره غِناء است که در سالهای ۱۳۷۸-۱۳۸۸ش ارائه شده است. کتاب مذکور نخستین اثر فقهی وی است که به وسیله «دفتر حفظ و نشر آثار حضرت ایت‌الله العظمی خامنه‌ای»، در سال ۱۳۹۸ش منتشر شده است. وی در این کتاب بین معنای لغوی(مطلق آوازخوانی) و معنای عرفی(آوازخوانی با کیفیت خاص) غناء تفکیک کرده است
انسان ۲۵۰ ساله، کتابی حاوی بخش‌هایی از سخنان پراکنده و برخی از نوشته‌های آیت‌الله خامنه‌ای درباره زندگی سیاسی امامان شیعه. این کتاب بر اساس نظریه انسان ۲۵۰ ساله تدوین شده است. شعاعی از نیّر اعظم با عنوان فرعی «رهیافتی به منظومه فکری رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه‌ای درباره حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم». این کتاب مجموعه‌ای از سخنان آیت‌الله خامنه‌ای درباره پیامبر اسلام(ص) است که در موقعیت‌های مختلف بیان کرده است. این کتاب را انتشارات سروش در سال ۱۳۸۵ش منتشر کرده است. سال ۱۳۸۵ش از سوی آیت‌الله خامنه‌ای به نام سال پیامبر اعظم نامیده شده بود.
آفتاب در مصاف، مجموعه سخنان آيت‌الله خامنه‌ای درباره امام حسین(ع) و حوادث قبل و بعد از قیام کربلا است. این سخنان از بین بیانات سالهای ۱۳۵۷ تا سال ۱۳۹۰ش او جمع‌آوری شده است. کتاب را انتشارات انقلاب اسلامی منتشر کرده است.
ترجمه
کتاب‌هایی که آیت‌الله خامنه‌ای ترجمه کرده، عبارتند از:
آینده در قلمرو اسلام، نوشته سید قطب.
صلح امام حسن(ع): پرشکوه‌ترین نرمش قهرمانانه تاریخ، نوشته شیخ راضی آل یاسین.
جلد اول تفسیر فی ظلال القرآن، نوشته سید قطب.
مسلمانان در نهضت آزادی هندوستان، نوشته عبدالمنعم النمر.
ادعانامه علیه تمدن غرب، نوشته سید قطب.
فعالیت‌های سیاسی اجتماعی
قبل از انقلاب اسلامی
نقطه آغاز ورود علی حسینی خامنه‌ای به فعالیت‌های سیاسی و مبارزه با نظام سلطنتی پهلوی، دیدار او با سید مجتبی نواب صفوی (میرلوحی) در مشهد بوده است. آیت‌الله خامنه‌ای از سال ۱۳۴۲ش، تا پیروزی انقلاب اسلامی به دلیل ایراد سخنرانی‌ها و دادن بیانیه‌های متعدد علیه سلطنت ستم‌شاهی پیوسته در تبعید و زندان بودن که منجر به آزار و شکنجه‌های متعدد شد. پس از انقلاب اسلامی ایران
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی
ایشان بعد از انقلاب اسلامی نیز دارای مسئولیت‌های متعدد بودند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عضویت در شورای انقلاب
حضور در سازمان‌های دفاعی و نظامی
عضویت در حزب جمهوری اسلامی
امامت جمعه تهران
نمایندگی مجلس شورای اسلامی
دو دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران
رهبری جمهوری اسلامی ایران با درگذشت امام خمینی در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ مجلس خبرگان رهبری عصر همان روز تشکیل جلسه داد. پس از بحث درباره شورایی یا فردی بودن رهبری و بعد از مطرح شدن نام آیت‌الله خامنه‌ای، برخی از نمایندگان از نظر امام خمینی مبنی بر صلاحیت آیت‌الله خامنه‌ای برای رهبری نظام خبر دادند. در پی آن رأی‌گیری به عمل آمد و اکثریت قاطع نمایندگان مجلس خبرگان آیت‌الله خامنه‌ای را به رهبری نظام جمهوری اسلامی انتخاب کردند.
مرجعیت در سال ۱۳۷۳ش پس از درگذشت آیت‌الله محمد علی اراکی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز تهران، آیت‌الله خامنه‌ای را به عنوان یکی از افراد صاحب صلاحیت برای تقلید معرفی کردند. آیت‌الله خامنه‌ای در یک سخنرانی با تکیه بر این که در ایران نیازی به مرجعیت او نیست اعلام کرد درخواست شیعیان خارج از کشور را می‌پذیرد و تاکید کرد در آینده اگر کسی باشد که بتواند این وظیفه را انجام دهد، از آن وظیفه نیز کنار خواهد کشید.
دیدگاه‌ها
اندیشه‌ها و نظریات آیت‌الله خامنه‌ای توسط برخی از پژوهشگران در کتاب‌ها و مقالات مختلفی جمع‌آوری شده که می‌توان به کتاب منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای و کتاب فلسفه سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای اشاره کرد. تقریب بین مذاهب و وحدت اسلامی، نظریه انسان ۲۵۰ ساله، مخالفت با قمه‌زنی و برخی عزاداری‌ها، ارث بردن زن از تمامی اموال شوهر، جواز اعتکاف در غیر مسجد جامع، تهاجم فرهنگی، حرمت توهین به مقدسات اهل سنت، بیداری اسلامی، اقتصاد مقاومتی و ... اشاره کرد.
مطالعه بیشتر
زندگی آیت الله خامنه‌ای سرشار از فعالیت‌های گسترده است که نمی‌توان به همه‌ی آنها اشاره کرد. برای بررسی زندگی ایشان به کتاب روایتی از زندگی و زمانه حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای از سال ۱۳۱۸ تاکنون (۱۳۹۴ش): نویسنده جعفر علی شیرنیا، سایان، تهران، ۱۳۹۴ش رجوع کنید.
پانویس
- ↑ https://www.khabaronline.ir/news/1377928/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%AA%D9%88%D9%84%D8%AF-%D8%AF%D9%82%DB%8C%D9%82-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%86
- ↑ است.https://fa.wikishia.net/view/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C#cite_ref-2
- ↑ بهبودی، شرح اسم، ۱۳۹۱ش،