سیمای بیگانه زن ایرانی در سریال‌های خانگی
یادداشتی از ملیحه جهانبخش درباب سیمای زن ایرانی در سریال‌های خانگی:
سیمای زن ایرانی در سریال‌های خانگی در دهه اخیر به شکل چشمگیری با دهه‌های قبل متفاوت شده است. اگرچه این بازنمایی ممکن است مانند سایر تغییراتی که کم‌کم در فرهنگ یا آداب اجتماعی یا ... اتفاق افتاد رخ داده باشد و طبیعی به نظر برسد، در برخی سریال‌های خانگی، این تصویر در تولیدات اخیر سریال‌های نمایش خانگی یا حتی فیلم‌های سینمایی متفاوت و به شکل اغراق‌آمیزی با فضای عمومی یا بهتر بگویم عرفی جامعه فاصله دارد.
استفاده از پوشش‌های عجیب و غریب در برخی سریال‌های خانگی که زنان را به مثابه مدلینگ‌هایی ارائه می‌کند که پیش از نقش آن‌ها توجه مخاطب به سبک پوشش بازیگر جلب می‌شود یا استفاده از آرایش‌های غلیظ و سبک زندگی تجمل‌گرایانه‌ای که می‌توان گفت نه‌فقط با طبقه متوسط جامعه که حتی با طبقه مرفه نیز فاصله چشمگیری دارد، از دیگر مواردی که به نظر می‌رسد به تأمل نیاز دارد. از سویی دیگر، در حوزه ارتباطات اجتماعی و سبک روابط، تصویری از روابط نامتعارف در برخی از سریال‌ها مخاطب را متعجب می‌کند.
ادبیات گفتگو و به کار بردن برخی شوخی‌های جنسی نیز از دیگر مسائلی است که می‌توان گفت در سال‌های اخیر نه‌تن‌ها در سینما که در سریال‌های خانگی نیز به شکل دیالوگ‌های غیرعادی، اما بسیار طبیعی میان زن و مرد رد و بدل می‌شود. بدون شک، تأثیر رسانه بر زندگی اجتماعی و ترویج یا قبح‌شکنی از برخی مسائل امری انکارناپذیر است. رسانه می‌تواند با ساختن یک تصویر از زنان یا یک سبک زندگی، خواسته یا ناخواسته برخی مسائل را عادی کند تا جایی که زن امروزی را دچار این تلقی کند که واقعیت جامعه آن چیزی است که می‌بیند، نه زندگی‌ای که خود در بطن آن قرار دارد.
اگر نگاهی به برخی مصداق‌ها داشته باشیم، استفاده از سیگار در میان زنان در دهه اخیر در سریال‌های نمایش خانگی و حتی سینما عادی‌سازی شده است. اگر دو دهه قبل از دیدن چنین تصویری در سینمای ایران متعجب می‌شدیم، امروزه در برخی از سریال‌های خانگی زن ایرانی می‌تواند چه در نقش سیاه چه خاکستری، در شرایطی که عصبی است، به سیگار پناه ببرد یا زن لاکچری داستان حتما در سکانسی از فیلم بالأخره سیگار می‌کشد! اگر بعد سلامت جسمی را کنار بگذاریم، ترویج چنین رویکردی نیز یکی از پدیده‌های دهه اخیر در سینما و نمایش خانگی است.
اگر درباره مجموع مسائل تأمل ویژه‌ای داشته باشیم یک نکته اهمیت اصلی چنین بازنمایی از تصویر زن ایرانی است. اگر منتقد نگاه تجاری به زنان به عنوان ابزار در رسانه‌های غربی هستیم، باید با حساسیت بیشتری جنبه تجاری نمایش خانگی را واکاوی کنیم که مبادا مسیر سینما و نمایش خانگی ما و تصویری که از زنان ارائه می‌کنیم خلاف کرامت زن مسلمان ایرانی باشد، زنانی که هر کدام قهرمان داستان زندگی خود هستند و ممکن است با قهرمان‌های لاکچری‌نشین برخی از سریال‌های نمایش خانگی هیچ شباهتی نداشته باشند.
منبع
- «سیمای بیگانه زن ایرانی در سریال‌های خانگی» شهرآرا، ۱۵ آذر ۱۴۰۱