طلاق در اندیشه رهبری
این مقاله با توجه به محتوای بیانات آیتالله خامنهای تالیف شده است و دیگر آثار ایشان را دربر نمیگیرد. |
طلاق در اسلام
از نظر اسلام تشکیل خانواده فریضه است. عملی است که مرد و زن باید آن را به عنوان یک کار الهی و یک وظیفه انجام بدهند. تشکیل خانواده تاثیرات ماندگاری در زندگی فردی و اجتماعی افراد جامعه دارد.به همین دلیل در اسلام جدایی مذمت شده و همواره بر تحریض پیوند زناشویی تاکید شده است.«از نظر اسلام تشکیل خانواده یک فریضه است. عملی است که مرد و زن باید آن را به عنوان یک کار الهی و یک وظیفه انجام بدهند، اگرچه شرعاً در زمره واجبات ذکر نشده، اما به قدری تحریض و ترغیب شده است که انسان میفهمد خدای متعال بر این امر اصرار دارد، آن هم نه به عنوان یک کارگزاری بلکه به عنوان یک حادثه ماندگار و دارای تاثیر در زندگی و جامعه. لذا این همه بر پیوند میان زن و شوهر تحریض کرده و جدایی را مذمت نموده است». [۱]
در نظام حقوقی اسلام بر خلاف ازدواج، که ماهیت عقدی دارد، طلاق جنبه ایقاعی دارد، یعنی انشاء آن از سوی یک نفر صورت میگیرد و او طبق قاعده شوهر است.در این خصوص، اختلاف نظری بین فقها دیده نمیشود و عموما میپذیرند که حق طلاق به عنوان حکم اولی به شوهر اختصاص دارد و زن نمیتواند به طور مستقل ایقاع طلاق کند.افزون بر اجماع فقهای شیعه و سنی، میتوان به برخی روایات، سیره عملی مسلمانان و این نکته که در قرآن و احادیث، طلاق همواره به مردان اسناد داده شده، استدلال کرد. اما چنین نیست که اسلام برای زن هیچ حق انتخابی در امر طلاق در نظر نگرفته باشد؛ اولا امکان طلاق توافقی ، بدون هزینه مالی از سوی زن و نیز امکان طلاق خلع و مبارات فراهم است که در این دو حالت اخیر، زن در ازای پرداخت مبلغی به شوهر یا بخشیدن مهریه یا بخشی از آن به وی، طلاق خود را از او میگیرد. رهبری در بیانات خود نکته ای مهم و کلیدی را اشاره میکنند که برخی تعدی و مظلومیت زن در خانه را ناشی از حق طلاق مرد میدانند و جبران ظلم و تعدی زن را بهانه ای برای برابری زن و مرد در حق طلاق بدانند در حالی که ایشان اشاره میکنند بعید است مظلومیت، محرومیت و تعدی به حق زن ناشی از حق طلاق مرد باشد. «مادرهای مظلوم به وسیله فرزندانشان و زنهای مظلوم به وسیله شوهرهایشان، شما در جامعه ما کم نمیبینید، خیلی زیاد وجود دارد. البته ممکن است بعضی تصور کنند که این ناشی از حق طلاق است که در اسلام بدون شرط دست مرد است مگر اینکه شرط بشود که حالاها شرط میشود؟ نه اینجور نیست. بنده قبول ندارم که مظلومیت زنها در خانه ناشی از بودن حق طلاق به دست مرد باشد».[۲]
راهکار مقابله
اخلاق و رفتار
رعایت اخلاق و داشتن رفتار مناسب در تعاملات خانوادگی، شناسایی جایگاه زن ومرد در خانواده مانع ایجاد و یا کاهش طلاق در اجتماع خواهد شد. «هیچ مهریه سنگینی مانع طلاق نمیشود و نشده است. آن چیزی که مانع طلاق میشود، اخلاق و رفتار است و رعایت موازین اسلامی».[۳]
رعایت موازین اسلام
داشتن اخلاق و رفتار مناسب در تعاملات خانوادگی و تلاش در جهت حفظ و پایداری خانواده و جلوگیری از طلاق باید بر اساس موازین اسلامی باشد.اسلام به عنوان دین الهی و جاودانه بهترین موازین اخلاقی و رفتاری رادر راستای کاهش اختلافات و جلوگیری از فروپاشی خانواده دارد. «هیچ مهریه سنگینی مانع طلاق نمیشود و نشده است. آن چیزی که مانع طلاق میشود، اخلاق و رفتار است و رعایت موازین اسلامی.» [۴]
جلوگیری از بی میلی جوانان به خانواده
«اگر چنانچه میخواهید طلاق در جامعه رواج پیدا نکند، بایستی به این معنا توجه بکنید؛ یعنی باید جلوی این چیزی که بهطور طبیعی مردم را، جوان را، دختر را، پسر را میکشاند به بی میلی به خانواده و بی اعتنایی به کانون خانواده و بی اعتنایی به همسر، بگیرید؛ قهرا معارضه وجود دارد، مزاحمت وجود دارد» .[۵]
رابطه طلاق و آزادی جنسی
در دنیای غرب به خصوص آمریکا بنیان خانواده متزلزل است ، این تزلزل ناشی از آزادی جنسی و بی بندباری است که در این جوامع وجود دارد. طبق دیدگاه اسلام تامین نیاز جنسی در چارچوب خانواده و با عقد شرعی امکان دارد لذا تامین این نیاز در دایره ای خاص محدود میشود. در کشورهای غربی به دلیل رواج بی عفتی و آزادی جنسی این نیاز آزادانه و بدون هیچ گونه تعهدی تامین میشود لذا تشکیل، حفظ و نگهداری کانون خانه امری غیرضرور و بی معنا خواهد.زن وشوهر ظاهرا با یکدیگر زندگی میکنند اما در واقع جدا و به هم علاقه و دلبستگی ندارند.«در دﻧﻴﺎي ﻏﺮب و ﺑﻪﺧﺼﻮص در اﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺑﻌﻀﻰ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎي ﺷﻤﺎﻟﻰ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﻴﺎن ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻴﻠﻰ ﻣﺘﺰﻟﺰل اﺳﺖ. ﭼﺮا؟ علت اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ در آﻧﺠﺎﻫﺎ آزادي ﺟﻨﺴﻰ و ﺑﻰﺑﻨﺪ و ﺑﺎري ﺟﻨﺴﻰ زﻳﺎدﺗﺮ اﺳﺖ. وﻗﺘﻰ ﺑﻰﻋﻔّﺘﻰ راﻳﺞ ﺷﺪ، ﻳﻌﻨﻰ ﻣﺮد و زن اﻳﻦ ﻧﻴﺎز ﻏﺮﻳﺰي را در ﺟﺎﻳﻰ دﻳﮕﺮ ﻏﻴﺮ از ﺧﺎﻧﻮاده، ﻏﻴﺮ از ﻛﺎﻧﻮن ﺧﺎﻧﻮاده، ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﺮدﻧﺪ، اﻳﻦ ﻛﺎﻧﻮن ﺧﺎﻧﻮاده، در واﻗﻊ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﺑﻰﻣﻌﻨﺎﺳﺖ: ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﺗﺤﻤﻴﻠﻰ و ﺗﺸﺮﻳﻔﺎﺗﻰ اﺳﺖ. ﻟﺬا از ﻧﻈﺮ ﻋﺎﻃﻔﻰ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ. ﺣﺎﻻ ﻇﺎﻫﺮاً ﺟﺪاﻳﻰ ﺑﻴﻨﺸﺎن ﻧﻴﺴﺖ اما ﺑﻪ ﻫﻢ ﻋﻼﻗﻪ و دﻟﺒﺴﺘﮕﻰ ﻧﺪارﻧﺪ.» [۶] امروزه برخی تلاش میکنند تا طلاق را در نظر افراد جامعه بی اهمیت کنند این در حالی است که طبق دیدگاه اسلام طلاق مبغوض ترین حلالهای خداوند است .تبدیل وضع زنان جامعه شبیه به آنچه در غرب میگذرد نه تنها برای زنان سود و منفعت به دنبال نخواهد داشت موجب تلاشی بنیان خانواده میشود.خانواده ای نقطه اعتلا شخصیت زن محسوب میشود. «ﻣﺜﻞ وﺿﻌﻴﺘﻰ ﻛﻪ اﻻن در ﺟﻮاﻣﻊ ﻏﺮﺑﻰ ﻣﻴﺒﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﺻﻼً اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﺮاي زن اﻫﻤﻴﺘﻰ ﻧﺪارد، ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﺣﺎﻻ ﺷﺪ، ﺷﺪ، ﻧﺸﺪ ﻫﻢ ﻧﺸﺪ. ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ ﻃﻼقﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ، ﺗﻤﺎم ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ ﺗﻮ ﺑﺮو دﻧﺒﺎل ﻛﺎرت، ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﻴﺮوم دﻧﺒﺎل ﻛﺎرم. اﻳﻦ ﺑﺪ اﺳﺖ. ﺑﻌﻀﻰاز ﺧﺎﻧﻤﻬﺎ اﻣﺮوز ﺗﻼش ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ ﻛﻪ وﺿﻊ زﻧﺎن را اﻳﻨﺠﻮري ﻛﻨﻨﺪ. اﻳﻦ ﺑﻪ ﺿﺮرزﻧﻬﺎﺳﺖ، ﺑﻪ ﻧﻔﻊ زﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﭼﻮن اﻳﻦ، ﺑﻨﻴﺎن ﺧﺎﻧﻮاده را ﻣﺘﻼﺷﻰ ﻣﻴﻜﻨﺪ .»[۷]
جستارهای وابسته
- مساله خانواده در اندیشه آیتالله خامنهای
- مساله ازدواج در اندیشه آیتالله خامنهای
- تلاشهای زن ستیزانه غرب در اندیشه آیتالله خامنهای
- مساله رفتار و روابط جنسی در اندیشه آیتالله خامنهای
- حجاب و عفاف در اندیشه آیتالله خامنهای
- حرمت و کرامت زن در اندیشه آیتالله خامنهای
پانویس
منابع
- KHMENEI.IR
- بانکی پور فرد،محمد حسین،مجموعه 5 جلدی نقش و رسالت زن، در بیانات رهبر معظّم انقلاب اسلامی،انتشارات انقلاب اسلامی،1391