عرصه‌های آموزش و تحصیل زن در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای

عرصه‌های آموزش زن

با توجه به بیان ضرورت، اهمیت و اهداف آموزش و تحصیل زن در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای در این مقاله به عرصه‌های این موضوع خواهیم پرداخت:

فردی

لزوم آگاهی زن مسلمان از حقوق مشروع خود تبعاتی به دنبال خواهد داشت. تبعاتی که از منظر رهبری مورد تایید و برای جامعه‌ی اسلامی لازم است:«ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮی ﺑﻪ عهده‌ی ﺧﻮد زنان اﺳﺖ. اولاً ﺑﺎ ﺗﺤﺼﻴﻼت، ﺑﺎ ﻛﺴﺐ ﻣﻌﺎرف دﻳﻦ و ﻋﻠﻢ ﻓﻘﻂ ﻫﻢ ﺗﺤﺼﻴﻼت رﺳﻤﻰ ﻣﻄﺮح ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺎ ﻛﺘﺎب و ﺑﺎ ﻣﻌﺎرف آﺷﻨﺎ ﺑﻮدن و ﺑﺎ ﻛﺘﺎب اﻧﺲ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻣﻜﺎن دارد و ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه‌ای ﻫﻢ براثر آﮔﺎﻫﻰ از آن ﺣﻘﻮﻗﻰ ﻛﻪ اﺳﻼم ﺑﺮای زن ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﺑﺮای زن در خانواده‌ ﻗﺮار داده اﺳﺖ. اﮔﺮ از اﻳﻦ راﻫﻰ ﻛﻪ اﻧﮕﺸﺖ اشاره‌ی اﺳﻼم ﺑﻪ آن اﺷﺎره می‌کند، اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺸﻮد و آن راه ﭘﻴﻤﻮده ﺑﺸﻮد، ﻳﻘﻴﻨﺎً آن ﺳﺘﻤﻰ ﻛﻪ در ﻃﻮل تاریخ در ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ازجمله ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮ زن می‌رفته اﺳﺖ، ﺧﺒﺮی ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ و از ﺑﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ.»

خانوادگی

آموزش زن در خانه (آشنایی با معارف دین و انس با کتاب)

نگاه به امر آموزش اگر معرفتی باشد و ضروری، تمام ظرفیت‌ها به‌کار گرفته خواهد شد تا فرصتی از دست نرود:«ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﻮل ﻣﺪّت اﺧﺘﻨﺎق و سلطه‌ی ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ و ضد اﺳﻼﻣﻰ، ﻣﺮد و زن ﻣﺎ، مخصوصاً زنان ﻣﺎ را از ﺷﺨﺼﻴﺖ واﻻی انسانی خود ﺗﻨﺰّل داده ﺑﻮد و اﻣﺮوز روز ﺟﺒﺮان آن تنزّل‌ها و عقب‌گردهاست. برای پیشرفت جامعه‌ی زن اولاً ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ و آﻣﻮزش زنان در داﺧﻞ خانه‌ها و آموزشگاه‌ها و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ توجه خاصی ﺑﺸﻮد. زن را در ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮﻳﺪه از ﻣﻌﺎرف ﺟﺎری ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﮕﺬارﻳﺪ، خانه‌ی او را ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﺪرﺳﻪ ﻛﻨﻴﺪ، ﻛﺘﺎب و آﻣﻮزش را در اﺧﺘﻴﺎر او ﻗﺮار ﺑﺪﻫﻴﺪ. » تفاوت دیدگاه رهبری به ضرورت آموزش زنان با دیگر نظرات، توجه به ریشه‌ها بدون زیر سوال بردن آن‌ها است. به‌گونه‌ای که اگر از یک مقوله‌ی صحیح استفاده‌ی ناصواب گردد به‌ دنبال طرد و زیر سوال بردن آن نبوده و راه‌کار را در جای دیگر پیگیری می‌نمایند:«مهم‌ترین ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺎﻧﻮان، ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻣﺸﻜﻞ درون خانواده‌ و ﻋﺎﺋﻠﻪ اﺳﺖ؛ آﻧﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در ﻣﻮاردی ﺣﺮﻣﺖ ﺑﺎﻧﻮی ﻣﺴﻠﻤﺎن، ﺷﺄن و حق ﺑﺎﻧﻮی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ می‌شود! ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻮاﻃﻒ ﺟﻮﺷﺎن زﻧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻧﻮی ﻣﺴﻠﻤﺎن، آنچه ﺣﻖّ و ﺷﺄن اوﺳﺖ، از او درﻳﻎ می‌شود! اﻳﻦ را ﺑﺎﻳﺪ اﺻﻼح ﻛﺮد؛ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ رﺳﻴﺪﮔﻰ ﻛﺮد. ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ گفته‌ام ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﻰ از اﻳﻦ ﻛﺎر، ﺑﺮ عهده‌ی قانون‌گذاران اﺳﺖ. ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮی ﺑﻪ عهده‌ی ﺧﻮد زنان اﺳﺖ. اولاً ﺑﺎ ﺗﺤﺼﻴﻼت، ﺑﺎ ﻛﺴﺐ ﻣﻌﺎرف دﻳﻦ و ﻋﻠﻢ ﻓﻘﻂ ﻫﻢ ﺗﺤﺼﻴﻼت رﺳﻤﻰ ﻣﻄﺮح ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺎ ﻛﺘﺎب و ﺑﺎ ﻣﻌﺎرف آﺷﻨﺎ ﺑﻮدن و ﺑﺎ ﻛﺘﺎب اﻧﺲ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻣﻜﺎن دارد و ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه‌ای ﻫﻢ براثر آﮔﺎﻫﻰ از آن ﺣﻘﻮﻗﻰ ﻛﻪ اﺳﻼم ﺑﺮای زن ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﺑﺮای زن در خانواده‌ ﻗﺮار داده اﺳﺖ. اﮔﺮ از اﻳﻦ راﻫﻰ ﻛﻪ اﻧﮕﺸﺖ اشاره‌ی اﺳﻼم ﺑﻪ آن اﺷﺎره می‌کند، اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺸﻮد و آن راه ﭘﻴﻤﻮده ﺑﺸﻮد، ﻳﻘﻴﻨﺎً آن ﺳﺘﻤﻰ ﻛﻪ در ﻃﻮل تاریخ در ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ازجمله ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ در ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮ زن می‌رفته اﺳﺖ، ﺧﺒﺮی ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ و از ﺑﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ.»

آموزش روش‌های صحیح خانه‌داری

آموزش یعنی کسب آگاهی و معرفت که دستاوردی را برای فرد به دنبال خواهد داشت. زن مسلمان برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های خویش- جسمی و عاطفی- باید بداند چگونه عمل کند تا رشد کرده و دچار رکود نگردد:«ازجمله ﭼﻴﺰﻫﺎی ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮ، آﻣﻮﺧﺘﻦ روش‌های ﺻﺤﻴﺢ ﻛﺎر داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﻳﻌﻨﻰ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ و ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﻪ زنان اﺳﺖ. زنانﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻰ ﻫﻢ خوب‌اند، دارای ﺣﻠﻢ و ﺻﺒﺮ و ﮔﺬﺷﺖ و اﺧﻼق خوب‌اند؛ اما روش‌های ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﻳﺎ ﺑﺎ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺸﺎن را درﺳﺖ نمی‌دانند. اﻳﻦ روش‌ها ﻋﻠﻤﻰ اﺳﺖ؛ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ باتجربه‌ی ﺑﺸﺮی روزبه‌روز ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﺧﻮﺑﻰ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ. ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ تجربه‌های ﺧﻮﺑﻰ دارﻧﺪ؛ ﺑﺎﻳﺪ روش‌هایی ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻓﺮادی ﻛﻪ می‌توانند، خانم‌ها را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ راﻫﻨﻤﺎﻳﻰ ﻛﻨﻨﺪ. »

اجتماعی

برخی آموزش‌ها نیازمند فضای آکادمیک و سیستم آموزشی می‌باشند چرا که نمی‌توان خارج از سیستم به تمام وجوه آن دست یافت. رشته‌هایی که حضور خاص جامعه‌ی زنان را می‌طلبد:

پزشکی

«در زمینه‌ی ﭘﺰﺷﻜﻰ، رﻋﺎﻳﺖ ﺣﺪود اﻟﻬﻰ ﺿﺮوری اﺳﺖ و ﺑﺮای این منظور، تخصص زنان اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدی دارد و در بخش‌هایی ﻛﻪ اوﻟﻮﻳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮی دارﻧﺪ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﭘﺰﺷﻜﺎن زن، ﺑﺎﻳﺪ سرمایه‌گذاری‌های ﻻزم اﻧﺠﺎم ﺷﻮد.» آنچه حائز اهمیت است چند بعدی به ضرورت موضوع پرداختن است که گفتمانی بین الاذهانی را به دنبال داشته و هم‌راهی بیشتری را در پی خواهد داشت: «ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ، ﭘﺰﺷﻜﻰ ﻳﻜﻰ از آن ﻛﺎرﻫﺎی ﻣﻬﻢ و ﻻزم اﺳﺖ. ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ در همه‌ی رشته‌ها ﭘﺰﺷﻚ زن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ، ﺗﺎ زنﻬﺎ به‌راحتی ﺑﻪ ﻳﻚ ﭘﺰﺷﻚ زن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻦ دﻏﺪﻏﻪ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ او ﻣﺎﻫﺮ ﻧﻴﺴﺖ. ﻣﻦ ﺳﺎﺑﻘﺎً ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدم ﻛﻪ می‌گفتند ﺑﺮای بیماری‌های زﻧﺎﻧﻪ ﻳﻚ ﭘﺰﺷﻚ ﻣﺮد اﺳﺖ و ﭼﻨﺪ ﭘﺰﺷﻚ زن، وﻟﻰ زنﻬﺎ ﺑﻪ آن ﭘﺰﺷﻚ ﻣﺮد ﻣﺮاﺟﻌﻪ می‌کردند و می‌گفتند او قوی‌تر و ﺑﻬﺘﺮ از زنﻬﺎ ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ می‌کند. ﻳﻌﻨﻰ ﺧﻮد زنﻬﺎ دﻛﺘﺮﻫﺎی زن را ﻗﺒﻮل ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ. اﻳﻦ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮدن ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﺖ. درحالی‌که آن زنان ﻳﻘﻴﻨﺎً بیماری‌های زﻧﺎﻧﻪ را ﺑﻬﺘﺮ درك می‌کنند؛ زﻳﺮا ﺧﻮد آن‌ها ﺑﻪ آن ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺒﺘﻼ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺧﻮب می‌فهمند ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ چه‌کار ﻛﻨﻨﺪ. ﻳﻘﻴﻨﺎً دردﺷﻨﺎﺳﻰ و دردآﺷﻨﺎﻳﻰ ﻃﺒﻴﺐ، در ﻃﺒﺎﺑﺘﺶ مؤثر اﺳﺖ. ارﺗﻮﭘﺪﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺧﻮدﺷﺎن اﺳﺘﺨﻮان دست‌وپایشان ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ارﺗﻮﭘﺪﻫﺎی ﺑﻬﺘﺮی ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﺑﺎ ﻣﺮﻳﺾ اﺳﺘﺨﻮان ﺷﻜﺴﺘﻪ، می‌دانند چه‌کار ﻛﻨﻨﺪ. ﻛﺴﻰ ﻛﻪ ﺧﻮدش اﺳﺘﺨﻮاﻧﺶ ﻧﺸﻜﺴﺘﻪ، نمی‌داند ﻛﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻳﻌﻨﻰ ﭼﻪ. زن ﻫﻢ ﻛﻪ ﺧﻮدش اﺣﺴﺎس و ﻟﻤﺲ ﻛﺮده، ﭼﻄﻮر بیماری‌های زنان را نمی‌تواند ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﻛﻨﺪ؟ اما ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ زنان این‌ها را ﻗﺒﻮل نمی‌کردند. آن‌وقت‌ها این‌طور ﺑﻮد؛ نمی‌دانم ﺣﺎﻻ ﻫﻢ همین‌طور اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ زنﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺪاد ﭘﺰﺷﻜﺎﻧﺸﺎن زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻴﻦ زن، ﺑﻪ ﻃﺒﻴﺐ زن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﺤﺘﺎج ﺑﻪ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ و ﻧﺎﻣﺤﺮم ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ. در زمینه‌های آموزش‌وپرورش ﻫﻢ همین‌طور اﺳﺖ. » با رویکرد بین‌الاذهانی و همه‌جانبه‌نگر است که محدودیت ها توجیه ناپذیر خواهند شد: «اﻟﺤﻤﺪﷲ خانم‌های ﺑﺴﻴﺎر برجسته‌ای دارﻳﻢ. ﻣﻦ از ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻫﺮ وﻗﺖ ﻳﺎدم می‌آید، واﻗﻌﺎً ﻫﻢ ﺧﺪا را ﺷﻜﺮ می‌کنم، ﻫﻢ ﺑﻪ ﺑﺎﻋﺜﻴﻨﺶ و اﺷﺨﺎﺻﺶ دﻋﺎ می‌کنم، وﺟﻮد اﻳﻦ خانم‌هاست. اﻳﻦ خانم‌های داﻧﺸﻤﻨﺪ، ﻋﺎﻟﻢ و متخصص، ﻛﻪ ﺑﺤﻤﺪاﷲ ﺗﻌﺪادﺷﺎن اﻣﺮوز ﺧﻴﻠﻰ زﻳﺎد اﺳﺖ. ﻣﻦ ﺑﻌﻀﻰ را ﺧﻮدم می‌شناسم و ﺑﺴﻴﺎری را از ﻧﺰدﻳﻚ نمی‌شناسم؛ اما ﻣﻴﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻛﻪ ﺟﺎی ﺣﺮف ﻫﻢ درﺑﺎره‌ی این‌ها ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ این‌ها تخصصشان ﻛﻢ اﺳﺖ ﻧﻪ، ﻏﺎﻟﺒﺎً در آن ﺣﺪّ اﻋﻼی تخصصی ﻫﻢ در رشته‌ی ﺧﻮدﺷﺎن ﻗﺮار دارﻧﺪ. ﻣﻦ یک‌وقت ﻋﺮض ﻛﺮدم ﻛﻪ اﻳﻦ خانم‌ها ﻓﻘﻂ دﻧﺒﺎل رشته‌های ﻣﺨﺼﻮص زنان ﻧﺮوﻧﺪ؛ اﻳﻦ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ. ﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺗﻌﺪادی ﻛﻪ ﺑﺮای ﻣﺮدان دندان‌پزشک، ﭘﺰﺷﻚ ﻗﻠﺐ، ﭘﺰﺷﻚ ﻋﻤﻮﻣﻰ و داﺧﻠﻰ ﻻزم دارﻳﻢ، ارﺗﻮﭘﺪ و چشم‌پزشک ﺑﺮای همه‌جا ﻻزم دارﻳﻢ، ﺑﺮای زنان ﻫﻢ در همه‌جا ﻻزم دارﻳﻢ؛ ﻓﺮﻗﻰ نمی‌کند.» و طبق همین نگاه جامع می‌توان تفاوت‌ها را تبیین کرد و توضیح داد:«مسئله داﻧﺶ، ﭼﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر مهمی است و یکی از نشانه‌های پیشرفت، ترقی و اهمیت به‌ حقوق انسانی و اجتماعی زن است. اولویت داشتن برخی از تحصیلات آکادمی یا اختصاص دادن برخی از رشته‌ها به جنسیتی خاص به خاطر ضرورت و فوریت و همچنین رعایت قوانین و دستورات اسلامی در مسئله زن و مرد است. واﻻ در همه‌ی رشته‌ها، خانم‌ها ﺑﺎﻳﺴﺘﻰ ﺑﻪ آن اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎی ﻋﺎﻟﻰ ﺧﻮدﺷﺎن ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺪﻫﻨﺪ.» در رابطه با علم آموزی آکادمیک در علوم تخصصی، حل شدن یا حل کردن مسئله از منظر اسلام ضرورت دارد و می‌تواند راه‌گشا باشد: «زنان جامعه اسلامی باید توجه داشته باشند که ﻛﺴﺐ ﻋﻠﻢ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ اﻣﺘﻴﺎز ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ فرد ﺑﺨﻮاﻫﺪ جایگاه یا ﺷﻐﻞ ﭘﺮدرآﻣﺪی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ بلکه مسئله اهمیت و اعتبار دانش و معلومات بما هودانش و معلومات است به همین دلیل ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ می‌توانند درس ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ، واﺟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ درس ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ و تخصص‌ها را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ. ﻛﺴﺐ ﻋﻠﻢ و تخصص در رشته‌ی ﭘﺰﺷﻜﻰ - ﻣﺜﻞ بقیه‌ی رشته‌ها - ﺑﺮای ﻣﺮدﻫﺎ واجب است؛ اما ﺑﺮای زنﻬﺎ واجب‌تر است؛ ﭼﻮن زمینه‌ی ﻛﺎر در ﻣﻴﺎن خانم‌ها ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ.ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻌﺪاد زنان در ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﻣﺎ ﭘﺰﺷﻚ زن ﻛﻤﺘﺮ دارﻳﻢ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ از نظر اﺳﻼم، اﻳﻦ مسئله ﻳﻚ مسئله‌ی حل‌شده اﺳﺖ و جامعه‌ی ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ پیش برود. ورود زنان به عرصه‌های علمی، نیازمند توجه به وجوه گوناگون موضوع و تهیه‌ی بهترین سازوکار برای دست‌یابی به اهداف آن می‌باشد: «ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ زﻣﺰﻣﻪ و ﺻﺤﺒﺖ اﻳﻦ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ انﺷﺎءاﷲ داﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﻣﺨﺼﻮص زنان ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﻴﺎﻳﺪ؟ ﻳﻌﻨﻰ اﺳﺘﺎد و ﻣﺪﻳﺮ و داﻧﺸﺠﻮ و ﺣﺘّﻰ ﻛﺎدر اداری ﻫﻢ ﻫﻤﻪ زن ﺑﺎﺷﻨﺪ، بخصوص در دانشگاه‌های ﭘﺰﺷﻜﻰ. اﻳﻦ، ﻓﻜﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺑﻰ اﺳﺖ، ﻣﻦ همین‌طور ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﻈﺮ دورادور ﻧﮕﺎه می‌کنم، ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ درﺳﺖ ﺟﻮاﻧﺐ ﻗﻀﻴﻪ را رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﻢ ﭼﻮن ﻓﺮﺻﺖ اﻳﻦ ﻛﺎر را نداشته‌ام می‌بینم ﻛﻪ اجمالاً اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎ آن هدف‌های ﻛﻠﻰ و ارزﺷﻰ ﺣﺮﻛﺖ زن در جامعه‌ی ﻣﺎ کاملاً ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ و ﺧﻴﻠﻰ ﺧﻮب اﺳﺖ. اﻣﻴﺪوارم ﻛﻪ انﺷﺎءاﷲ ﻣﻮﻓّﻖ و ﻣﺆﻳﺪ ﺑﺎﺷﻴﺪ. »

معلمی- آموزگاری

«از مسؤولیت‌های ﻣﻬﻤﻰ ﻛﻪ زنان می‌توانند در آن ﻧﻘﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، در امور ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ و آﻣﻮزﺷﻰ اﺳﺖ؛ ﺷﻤﺎ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ وظیفه‌ی ﺣﺴﺎﺳﺘﺎن ﺑﺎﻳﺪ شاگردها را در ﻣﺪارس ﻣﺆﻣﻦ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﻨﻴﺪ، ﻧﻪ ﻣﺘﻈﺎﻫﺮ و دارای اﺣﺴﺎس اﺟﺒﺎر ﺑﻪ اﻳﻤﺎن. باظرافت و دﻗّﺖ و ﻟﻄﻒ در رﻳﺨﺘﻦ ﺷﺮﺑﺖ اﻳﻤﺎن ﺗﺎ اﻋﻤﺎق وﺟﻮد ﻧﻮﺑﺎوﮔﺎن ﺗﻼش ﻛﻨﻴﺪ. اﻣﺮوز ﺗﻨﻬﺎ اﺑﺰارﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ در دﺳﺖ اﺳﺘﻜﺒﺎر ﺟﻬﺎﻧﻰ ﺑﺮ ضد ﻣﺎ وﺟﻮد دارد، دو اﺑﺰار اﺳﺖ؛ ﻳﻜﻰ اﺑﺰار ﻓﺸﺎر اﻗﺘﺼﺎدی در کوتاه مدّت و دیگری اﺑﺰار ﻓﺴﺎد ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ در دراز ﻣﺪّت ﻛﻪ خطرناک‌تر اﺳﺖ. معلمین در طبقه‌بندی ارزش ﻣﺸﺎﻏﻞ در درجه‌ی اول ﻗﺮار دارﻧﺪ و اﻳﻦ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ متعلمینتان ﺟﻬﺎد و اﻳﺜﺎر و آینده‌نگری را ﺑﻴﺎﻣﻮزﻳﺪ ﺗﺎ آﻳﻨﺪه‌ی اﻧﻘﻼب ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﻮد.»

امور تربیتی

«ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﺰو ظریف‌ترین ﭼﻴﺰﻫﺎﺳﺖ و ﻳﻜﻰ از مسؤولیت‌های ﻣﻬﻤﻰ ﻛﻪ زنان می‌توانند در آن ﻧﻘﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻫﻤﻴﻦ مسؤولیت‌های ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ و آموزشی است و ﭘﺮورﺷﻰ. ﺗﺮﺑﻴﺖ از زن برمی‌آید، ﺧﺐ. یک جاهایی بی‌شک ﻇﺮاﻓﺖ روﺣﻰ زﻧﺎﻧﻪ از ﺻﻼﺑﺖ خشونت‌آمیز ﻣﺮداﻧﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﻴﺸﺘﺮی دارد، در آموزش‌وپرورش، در یاددادن و ﺷﻜﻞ دادن، ﻫﺮ دو.»

دینی

«ﻳﻌﻨﻰ ﺷﻤﺎ ﺧﻮاﻫﺮان اﮔﺮ اﻳﻦ ﻛﺎری ﻛﻪ اﻧﺠﺎم می‌دهید، اﻳﻦ درﺳﻰ ﻛﻪ می‌خوانید، اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﻋﻠﻮم اﺳﻼﻣﻰ را ﻛﻪ می‌خواهید اداﻣﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ، درﺳﺖ اداﻣﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ؛ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر، اﺳﺘﻮارﺗﺮﻳﻦ و زیربنایی‌ترین و ﺧﻮش ﻋﺎﻗﺒﺖﺗﺮﻳﻦ ﻛﺎری اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب ﺗﺎﻛﻨﻮن از ﺳﻮی زنان انجام‌گرفته اﺳﺖ. ﻳﻚ ﻛﺎر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﻮر و ﻫﻴﺠﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻳﻚ ﻛﺎر ﺷﻮر و ﻫﻴﺠﺎن ﻛﻤﺘﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، اما ای‌بسا ﻛﺎری ﻛﻪ از ﻫﻴﺠﺎن ﻛﻤﺘﺮی ﻫﻢ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ، ﻋﻤﻖ و اﺛﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ و آﻳﻨﺪه‌ای ﺑﻬﺘﺮی دارا ﺑﺎﺷﺪ. ﻛﺎر ﺷﻤﺎ از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ اﺳﺖ. » شناسایی و درک صحیح مسائل زنانه و فتوا بر اساس آن علاوه بر راه‌گشا بودن برای مکلفین،‌ فقه را از تهمت مردانه بودن نیز مبرا خواهد ساخت:«اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻨﺪه اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺣﺘﻤﺎً ﻓﻘﻴﻪ زن و ﻣﺠﺘﻬﺪ زن ﻻزم دارﻳﻢ و ﮔﻤﺎن ﻣﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ دما ﺛﻼﺛﻪ و اﻣﺜﺎل این‌ها را ﻏﻴﺮ از زن هیچ‌کس نمی‌تواند ﻓﺘﻮا ﺑﺪﻫﺪ؛ همه‌ی ﻓﺘﻮاﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺑﺪون آﮔﺎﻫﻰ از ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺖ؛ ﻣﺎﻫﺎ همین‌طور از ﺑﺮ ﻓﺘﻮا می‌دهیم. زن ﻣﺤﺮﻣﻤﺎن یک‌چیزی ﺑﻪ ﻣﺎ می‌گوید؛ اﮔﺮ اﻫﻠﺶ ﺑﺎﺷﻴﻢ و دﻧﺒﺎل ﺑﻜﻨﻴﻢ، یک‌چیزی از ﻣﻮﺿﻮع می‌فهمیم؛ ﺑﻌﺪ ﻧﺎﮔﻬﺎن مسئله‌ای می‌آید، می‌بینیم ﻛﻪ یک‌جور دﻳﮕﺮش ﻫﻢ ﻫﺴﺖ؛ لذاست ﻛﻪ در دما ﺛﻼﺛﻪ و اﻣﺜﺎل اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎی ﻣﺨﺼﻮص زنﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﺻﻼً ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺮد نمی‌تواند ﻣﻮﺿﻮع را ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﺪﻫﺪ، ﺗﺎ آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ در رواﻳﺎت آﻣﺪه، ﺑﺘﻮاﻧﺪ متعلق آن اﺣﻜﺎم و ﻣﻮﺿﻮع آن اﺣﻜﺎم را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ و ﻓﺘﻮا ﺑﺪﻫﺪ. اﻳﻦ ﺣﺎﻻ سلیقه‌ی ﺑﻨﺪه اﺳﺖ؛ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﺳﻠﻴﻘﻪ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ؛ اما به‌هرحال ﻓﻘﻴﻪ زن ﻻزم اﺳﺖ؛ ﻟﻴﻜﻦ ﻧﻪ اﻳﻦ ﺗﻌﺪادی ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﺷﻤﺎ دارﻳﺪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻴﻜﻨﻴﺪ؛ اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﻓﻘﻴﻪ زن اﺻﻼً ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ. »

آموزش نظامی

«همه‌ی ﺟﻮاﻧﺎن، ﭘﻴﺮان، زنان و ﻣﺮدان اﻳﻦ ﻛﺸﻮر، ﺑﺮای دﻓﺎع از ﺷﺮف و اﺳﺘﻘﻼل و اﺳﻼم و ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﻰ آماده‌اند. هیچ‌کس ﺧﻴﺎل ﻧﻜﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ؛ ﺑﺴﻴﺞ ﻫﻢ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ، اﺑﺪاً. ﻣﮕﺮ ﺟﻨﮓ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم می‌شود، ﻧﻴﺮوﻫﺎی ﻧﻈﺎﻣﻰ ارﺗﺶ و ﺳﭙﺎه ﻫﻢ ﺗﻤﺎم می‌شوند؟ ﻧﻪ، ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮده اﻣﺎم (ره)» ﻣﻤﻠﻜﺖ اﺳﻼﻣﻰ، همه‌اش ﻧﻈﺎﻣﻰ اﺳﺖ. «زن و ﻣﺮد ﺑﺎﻳﺪ آﻣﺎدﮔﻰ ﻧﻈﺎﻣﻰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺮای دﻓﺎع ﻧﻈﺎﻣﻰ آﻣﻮزش ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ.»

منابع

• KHMENEI.IR
• بانکی پور فرد، محمد حسین، مجموعه 5 جلدی نقش و رسالت زن، در بیانات رهبر معظّم انقلاب اسلامی،انتشارات انقلاب اسلامی،1391