عرصه‌های مشارکت اجتماعی-سیاسی زنان در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای

تمام آنچه برای انسان، اعم از زن و مرد، در حقوق، وظایف و تکالیف قابل تصور است؛ خارج از محدوده فردی، خانوادگی و اجتماعی نخواهد بود. برای دست‌یابی به الگوی اسلامی زن باید این محور‌ها بررسی و نظر اسلام در رابطه با آن تبیین گردد:

قلمرو حضور زن در نگاه اسلام

اسلام برای حضور زن سه قلمرو و محدوده را مشخص می‌کند. به‌عبارت‌ دیگر؛ از آنجا که شئون هر فردی خارج از سه حوزه فردی -اجتماعی و خانوادگی نمی‌باشد اسلام نیز دستورات و احکام خود را ناظر بر این سه قلمرو نازل کرده است. تمام آنچه برای انسان قابل تصور و پیگیری هست از حقوق، وظایف و تکالیف خارج از محدوده فردی، خانوادگی و اجتماعی نیست.

فردی

در حوزه فردی؛ اسلام ظرفیت زن و مرد را در صفات، حقوق، موانع، ابزار، راه و هدف یکسان دانسته و هر دو را مورد خطاب قرار می‌دهد. لذا در حوزه‌ی فردی تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد.«ﻗﻠﻤﺮوی ﺣﻀﻮر زن، ﺳﻪ ﺟﺎ اﺳﺖ، ﻳﻜﻰ ﻗﻠﻤﺮوی ﺗﻜﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﻰ؛ ﻧﻈﺮ اﺳﻼم اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ: (آن اﻟﻤﺴﻠﻤﻦ و اﻟﻤﺴﻠﻤﺎت و اﻟﻤﺆﻣﻨﻦ و اﻟﻤﺆﻣﻨﺎت و اﻟﻘﺎﻧﺘﻦ و اﻟﻘﺎﻧﺘﺎت و اﻟﺼﺎدﻗﻦ و اﻟﺼﺎدﻗﺎت و اﻟﺼﺎﺑﺮﻳﻦ و اﻟﺼﺎﺑﺮات و الخاﺷﻌﻦ و الخاﺷﻌﺎت و اﻟﻤﺘﺼﺪﻗﻦ و اﻟﻤﺘﺼﺪﻗﺎت و اﻟﺼﺎﺋﻤﻦ و اﻟﺼﺎﺋﻤﺎت و الحاﻓﻈﻦ ﻓﺮوﺟﻬﻢ و الحاﻓﻈﺎت و اﻟﺬاﻛﺮﻳﻦ ﷲ ﻛﺜﺮا و اﻟﺬاﻛﺮات-) ده ﺻﻔﺖ اﺳﺎﺳﻰ ﻣﺮد و زن، ﺑﺪون ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺗﻤﺎﻳﺰی-(أﻋﺪﷲ لهمﻣﻐﻔﺮه و أﺟﺮا عظیما) ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ، ﻧﻈﺮ اﺳﻼم را ﺑﺠﻮﻳﻴﻢ و ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﻢ. »

اجتماعی

قلمرو دوم حضور زن در اجتماع و انجام فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی است که در این بخش دیدگاه اسلام تبیین خواهد شد.«ﻗﻠﻤﺮوی دوم ﺣﻀﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ زن-فعالیت‌های ﺳﻴﺎﺳﻰ، اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ و ﻧﻈﻴﺮ آن- ﻳﻌﻨﻰ ﺣﻀﻮر زن در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ، در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ، ﻫﻢ ﻧﻈﺮ اﺳﻼم را ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﻢ.»

خانوادگی

قلمروی سوم، حضور زن در خانواده است. دیدگاه اسلام در این رابطه معطوف به رکنیت و محوریت زن در خانواده است. اسلام در میان ساحات زندگی زن؛ بیشترین میزان تاثیرگذاری، شکوفایی، اعتلای شخصیت، ارتقاء صفات وجودی، رسیدن به کمال و اهداف خلقت را در درون خانواده و عائله می‌داند؛ و تأکید دارد که نقش زنان در مقایسه با مردان در خانواده؛ حداکثری، ویژه و با بیشترین میزان تاثیرگذاری است. تبیین نظر اسلام در این رابطه، تعیین مسائل حوزه‌های مرتبط و مبیّن دیدگاه اسلام و بررسی مشکلات زنان سه محور عملیاتی در این ساحت می‌باشد که باید به آن توجه داشت: «ﺳﻮم، ﻧﻘﺶ زن در ﻋﺎﺋﻠﻪ- در خانواده- اﺳﺖ. ﻧﻈﺮ اﺳﻼم را در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧﻴﺰ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺑﻜﻨﻴﻢ. ﮔﻮﻳﻨﺪﮔﺎن و محققین، در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻧﻈﺮات اﺳﻼم را ﺑﻴﺎن می‌کنند، ﻣﺎ ﻫﻢ ﻣﻄﺎﻟﺒﻰ گفته‌ایم. دﻳﮕﺮان ﻫﻢ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ و ﺧﻮب ﻫﻢ ﻫﺴﺖ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﺎ اﻳﻦ ﻫﻢ ازجمله ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب اﺳﺖ. در اﻳﻨﺠﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻧﻈﺮﻳﺎت اﺳﻼم و ﻣﺪّﻋﻴﺎت ﻏﺮﺑﻰ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ می‌شود ﻛﻪ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ اﺳﻼم در اﻳﻦ زمینه‌های سه‌گانه ﭼﻪ می‌گوید و غربی‌ها ﭼﻪ ﻣﻴﮕﻮﻳﻨﺪ؛ ﻛﻪ ﺣﻘًّﺎ و اﻧﺼﺎﻓﺎً ﻧﻈﺮ اﺳﻼم در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ، ﺑﺮای زن و ﺑﺮای ﺟﺎﻣﻌﻪ، به‌مراتب ﺑﻬﺘﺮ، قوی‌تر و ﻣﻔﻴﺪﺗﺮ از همه‌ی ﺣﺮﻓﻬﺎﻳﻰ اﺳﺖ ﻛﻪ در دﻧﻴﺎ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ و ﮔﻔﺘﻪ می‌شود. ﭘﺲ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻧﻮع دوم ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﻄﺎﻟﺒﻰ ﻛﻪ در ﻗﻠﻤﺮوﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن، در ﺑﺎب ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻧﻈﺮ اﺳﻼم ﺑﻴﺎن می‌شود. اﻳﻦ ﻫﻢ ﺧﻮب اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﻫﻢ اﻧﺠﺎم ﺑﮕﻴﺮد، ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺠﺎﺳﺖ. در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺑﻬﺎﻣﺎﺗﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ، ﺑﺤﺚ ﻛﻨﻨﺪ و ﻧﻈﺮ ﺑﺪﻫﻨﺪ؛ ﻛﻪ آن‌وقت اﻳﻦ ﺑﺤﺜ‌‌ﻬﺎﻳﻰ ﻛﻪ اﺧﻴﺮا ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻓﻘﻬﻰ ﻫﻢ راه پیداکرده اﺳﺖ- ﺑﺤﺚ در ﻣﻮرد ﻗﻀﺎوت زنان، ﺗﺼﺪّی ﻣﻨﺎﺻﺐ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ و ﺳﻴﺎﺳﻰ به‌وسیله‌ی زنان- در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ می‌گنجد. همه‌ی این‌ها ﻫﻢ ﺧﻮب اﺳﺖ. ﻧﻮع ﺳﻮم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ روی آن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺑﺸﻮﻳﻢ- ﻛﻪ اﮔﺮ اﻳﻦ رادرﺳﺖ ﻧﻜﻨﻴﻢ، آن بحث‌های ﻗﺒﻠﻰ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻛﺎر مسئله‌ی زن ﻧﺨﻮاﻫﺪ آﻣﺪ- مسئله‌ی ﻣﺸﻜﻼت زن اﺳﺖ. زن در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭼﻪ ﻣﺸﻜﻼﺗﻰ دارد؟ مهم‌تر از آن‌ها، زن در ﻋﺎﺋﻠﻪ و در زﻧﺪﮔﻰ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻰ، دﭼﺎر ﭼﻪ ﻣﺸﻜﻼﺗﻰ اﺳﺖ؟»

عرصه‌ها

«ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ زن به‌عنوان ﻋﻀﻮی از یک مجموعه‌ی ﻋﻈﻴﻢ، بسیار حائز اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ. زنان درگذشته، اﺻﻼً ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ توجهی ﻧﺪاﺷته و حضور در این میدان‌ها برای آن‌ها اهمیتی نداشت.در مسؤولیت‌های ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺟﺎﻣﻌﻪ، عموماً برای زنان نقشی فرض نمی‌شد؛ خود زنان نیز چنین نقشی را فرض نمی‌کردند؛ بخصوص در اﻳﻦ ﺳﻄﺢ وﺳﻴﻌﻰ ﻛﻪ اﻣﺮوز در جهان ﻣﻄﺮح اﺳﺖ. امروزه تمام زنان روستاها و شهرهای دورافتاده، به‌عنوان اﻓﺮادی از مجموعه‌ی نگهدارندِ اﻳﻦ اﻧﻘﻼب و اﺻﺤﺎب و ﺻﺎﺣﺒﺎن آن، ﺑﺮای ﺧﻮدﺷﺎن ﺷﺄن قائل‌اند از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ، ﻫﻴﭻ ﻓﺮﻗﻰ ﺑﻴﻦ زن و ﻣﺮد ﻧﻴﺴﺖ.» «ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ، زنان ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً در زمینه‌های اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب ﺗﻮﻓﻴﻖ زﻳﺎدی داﺷﺘﻪ‌اﻧﺪ؛ به‌طوری‌که آﻧﭽﻪ را ﻋﺎﻳﺪ زنان و ﻋﺎﻳﺪ جامعه‌ی زن در اﻳﺮان ﺷﺪه می‌توان ‌یک ﺟﻬﺶ و ﻳﻚ ﺣﺮﻛﺖ بی‌سابقه ﻧﺎم ﻧﻬﺎد و اﻳﻦ ﺑﻪ آن ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻣﺎ ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب زنانﻰ را داشته‌ایم ﻛﻪ ازلحاظ فکر ﺳﻴﺎﺳﻰ درگذشته زنان اﻳﺮاﻧﻰ ﺳﺎﺑﻘﻪ نداشته‌اند. اﺻﻮﻻ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ زن و ﻳﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻳﺎ ﻗﺸﺮ زن ﺗﺤﺼﻴﻠﻜﺮده و روﺷﻨﻔﻜﺮ و زن داﻧﺸﮕﺎه رﻓﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ جامعه‌ی زن اﺳﺖ. ﻣﺎ وﻗﺘﻰ زن اﻳﺮاﻧﻰ را به‌صورت ﻳﻚ کل و ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ می‌بینیم دﺳﺘﺎوردی ﻛﻪ او ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب داﺷﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﺎوردﻫﺎی ﺗﻤﺎم دوران تاریخی‌اش ﻧﻴﺴﺖ. ﻟﺬا در کل ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ آن زﻣﺎن فعالیت ﺳﻴﺎﺳﻰ در ﺑﻴﻦ زنان ﺧﻴﻠﻰ ﻣﺤﺪود ﺑﻮد و فعالیت اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻫﻢ ﺗﺎ ﺣﺪودی ﻣﺤﺪود ﺑﻮد و در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﭼﻴﺰی ﻛﻪ وﺟﻮد داﺷﺖ، ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زنان ﺗﺤﺼﻴﻠﻜﺮده و ﮔﺮوه خاصی از زنان ﺑﻮد. درﺣﺎلی‌که اﻣﺮوز فعالیت اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ و ﺳﻴﺎﺳﻰ در بین زنان، ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ میلیون‌ها اﻳﺮاﻧﻰ اﻋﻢ از ﺑﺎﺳﻮاد و دارای ﺳﻄﻮح ﻋﺎﻟﻴﻪ و دﺧﺘﺮﻫﺎ، زنان ﺗﻬﺮاﻧﻰ و زنان مثلاً ﻓﻼن روﺳﺘﺎی دورافتاده‌ی ﻛﺮﻣﺎن اﺳﺖ. »

حضور در تصمیم‌گیریهای اجتماعی

مشارکت فعال زن مسلمان در جامعه، از آن جهت که مسلمان است و مسئول نسبت به پیرامون خود؛ مورد تأیید و تأکید نظام اسلامی است. مشارکتی که خیرات فراوانی به دنبال داشته و نقشی موثر و تعیین‌کننده‌ای در حل مسائل خواهد داشت: «ﺑﺤﻤﺪاﷲ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻋﻈﻴﻢ ﺷﺮﻛﺖ زن در تصمیم‌گیری‌های اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ، در ﭘﻴﺸﺒﺮد اﻧﻘﻼب، در رﻗﻢ زدن آﻳﻨﺪه همه‌جا ﺑﻪ ﭼﺸﻢ می‌خورد. اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت، نمازجمعه‌ها، میتینگ‌ها و راهپیمایی‌های ﻣﺎ همه‌جا در این کشور ﺑﺎ ﺣﻀﻮر زنان، باهمت زنان و با روح اﻧﻘﻼﺑﻰ زنان ﻣﺰﻳﻦ اﺳﺖ اﻳﻦرا ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻴﺪ، اﻳﻦ از ﺑﺮﻛﺘﻬﺎی اﻧﻘﻼب، اﺳﻼم و ﻋﻔﺎف اﺳﺖ. ﺗﺎ وﻗﺘﻰ ﺟﺎﻣﻌﻪ، جامعه‌ی اﻧﻘﻼﺑﻰ اﺳﺖ، ﺣﻀﻮر خانم‌ها ﻣﺜﻞ ﺣﻀﻮر آﻗﺎﻳﺎن واﺟﺐ و ﻻزم اﺳﺖ، اﻳﻦ ﺷﻜﻰ ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻮن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻨﺪ، ﻫﻤﻪ ﺗﻜﻠﻴﻒ دارﻧﺪ، ﻫﻤﻪ وظیفه‌ دارند، زن و ﻣﺮد ﻧﺪارد. »

حضور در میدان‌های علمی

زنان زمانی می‌توانند از کنش‌گر صرف خارج و خود صاحب و منشأ اثر گردند که بتوانند دانش موجود را نقد و اندیشه‌های جدیدی تولید کنند. این امر ممکن نیست مگر با حضور در عرصه‌ی علم، که آن را نیز انقلاب پیش‌روی زن مسلمان ایرانی قرار داده است: «ﺑﻪ ﺑﺮﻛﺖ اﻧﻘﻼب، زن اﻳﺮاﻧﻰ درراه ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺑﻰ اﻓﺘﺎده. اﻣﺮوز، زن اﻳﺮاﻧﻰ می‌تواند در ﻣﻴﺪان ﻋﻠﻢ وارد ﺑﺸﻮد و ﻣﺪارج ﻋﻠﻤﻰ را ﻃﻰ ﻛﻨﺪ؛ در ﺣﺎﻟﻰ که دین و ﻋﻔﺎف و ﺗﻘﻮا و وﻗﺎر و ﻣﺘﺎﻧﺖ و ﺷﺨﺼﻴﺖ و ﺣﺮﻣﺖ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن را هم حفظ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ. اﻻن در ﺑﻴﻦ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻤﻊ ﺷﻤﺎ، ﭼﻘﺪر داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و اﺳﺎﺗﻴﺪ و داﻧﺸﻤﻨﺪان زن وﺟﻮد دارﻧﺪ؟ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ زن می‌تواند در ﻣﻴﺪان ﻋﻠﻮم و آگاهی‌های دﻳﻨﻰ وارد ﺑﺸﻮد؛ ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﺎﻧﻌﻰ ﺑﺮ ﺳﺮ راﻫﺶ ﺑﺎﺷﺪ، اﻻن در ﺑﻴﻦ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻤﻊ ﺷﻤﺎ، ﻋﺪّه‌ى ﻛﺜﻴﺮی از طلاب و داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و مدرّسان و اﺳﺎﺗﻴﺪ ﻋﻠﻮم دﻳﻨﻰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺪان ﻓﻘﻪ اﺳﻼﻣﻰ و ﺑﻴﻨﺶ دﻳﻨﻰ ﺗﺤﺼﻴﻞ می‌کنند. اﻣﺎم ﺑﺰرﮔﻮارﻣﺎن ﻫﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ مسئله ﺑﺴﻴﺎر اﻫﻤﻴﺖ می‌دادند و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ خاطر دستور دادﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻗﻢ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﻮد. اﻣﺮوز، زن در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ می‌تواند در ﻣﻴﺪان ﺳﻴﺎﺳﺖ و فعالیت‌های ﺳﻴﺎﺳﻰ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ و ﺟﻬﺎدی و ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻣﺮدم و اﻧﻘﻼب و ﺣﻀﻮر در میدان‌های گوناگون، ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺧﻮدش را ﺑﺎ ﺣﻔﻆ ﻣﺘﺎﻧﺖ و وﻗﺎر و ﺣﺠﺎب اﺳﻼﻣﻰﻧﺸﺎن دﻫﺪ. »

حضور در میدان اشتغال

ارائه‌ی تعریف دقیق از مشارکت اجتماعی و نسبت آن با اشتغال این امکان را فراهم می‌آورد تا بر اساس دیدگاه منطقی و مبتنی بر تناسب بین مسئولیت و تکوین؛ برای اشتغال زنان برنامه‌ریزی نمود. غیریت مسئولیت اجتماعی با مسئولیت نان‌آوری، بایسته‌ها و شایسته‌ها را معین می‌نماید. مسئولیت اجتماعی حدود و ثغور نقش‌های جنسیتی زن را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. این در‌حالی است که اشتغال زن متأثر از نقش‌های جنسیتی او باید باشد چراکه اولی مسئولیت زن است و دومی خارج از آن:«ﻳﻜﻰ از ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ در دﻧﻴﺎ در ﺑﺎور ﻓﺮﻫﻨﮕ‌ﻬﺎی ﻏﺮﺑﻰ یک‌چیز مسلمی شده ﻛﻪ در دوران ﻃﺎﻏﻮت ﺑﻪ فرهنگ‌های ﻧﻮع فساد انگیز آن‌ها ﻫﻢ ﻛﺸﺎﻧﺪه ﺑﻮد، اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ زن اﮔﺮ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺷﻐﻠﻰ در ﺧﺎرج ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ از زنﻴﺘﺶ ﻛﻢاﺳﺖ، اﻳﻦ ﻏﻴﺮ از فعالیت اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ اﺳﺖ. مسئله‌ی ﺷﻐﻞ داﺷﺘﻦ اﺳﺖ. ﻳﻌﻨﻰ ﺑﻪ ﻳﻚ ماشین‌نویسی ﻗﺎﻧﻊ ﺑﻮد، ﺑﻪ ﻳﻚ ﻛﺎرﻣﻨﺪی یک‌گوشه‌ای از ادارات ﻗﺎﻧﻊ ﺑﻮد، ﺑﺤﺚ اﻳﻦ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ می‌خواست در ﻳﻚ فعالیت اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﻨﺪ. ﺑﺤﺚ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ می‌خواست آن‌هم ﻣﺜﻞ ﻣﺮدﻫﺎ ﻳﻚ ﺷﻐﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. اﮔﺮ ﻓﺮوﺷﻨﺪﮔﻰ ﻳﻚ ﻣﻐﺎزه را، ﻳﻚ ﺳﻮﭘﺮﻣﺎرﻛﺖ را ﺑﻪ او می‌دادند ﻫﻢ خوشحال بود؛ در ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﻣﺎ اﻳﻦ را ﻳﻚ فعالیت اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ نمی‌دانیم. آﻧﻰ ﻛﻪ ﻣﺎ می‌گوییم اﺳﻼم می‌گوید ﻛﻪ ﻛﺎر اﺻﻠﻰ زن ﺗﻮی ﺧﺎﻧﻪ اﺳﺖ، آن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ اﺳﺖ ﻛﻪﻛﺎر اﺻﻠﻰ زن ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ اﻣﺮش داﺋﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻴﻦ ﺷﻮﻫﺮداری و بچه‌داری و خانه را جارو پارو ﻛﺮدن ﻳﺎ اداره‌ى ﻳﻚ ﺳﻮﭘﺮﻣﺎرﻛﺖ ﺑﺮای اﻳﻨﻜﻪ ﻓﻼن قدر پول دربیاورد، آن اولی ﻣﻘﺪّم اﺳﺖ، آن اولی شغل زناﺳﺖ؛ سوپرمارکت‌ها ﺑﮕﺬارد ﻣﺮد ﺑﺮود اداره ﻛﻨﺪ، ﻛﺎرﻣﻨﺪی ﻓﻼن اداره را ﺑﮕﺬار ﻣﺮد ﺑﺮود ﺑﻜﻨﺪ، ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺎن درآوردن ﻣﻄﺮح اﺳﺖ. اﻟﺘﻔﺎت ﻣﻴﻜﻨﻴﺪ؟ ﻧﺎن درآوردن از ﻳﻚ ﻛﺎر ﺗﻮی ﺑﺎزار و ﺗﻮی اداره و ﺗﻮی ﺧﻴﺎﺑﺎن و ﺗﻮی نمی‌دانم ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ گوشه‌ی دﻳﮕﺮ غیرازاین اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﻳﻚ ﻛﺎری را به‌عنوان ﺣﺮﻛﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ، ﻳﻚ ﻛﺎر ﻻزم، ﻳﻚ ﻓﺮﻳﻀﻪ اﻧﺠﺎم می‌دهد. اﻳﻦ دومی اﺳﺖﻛﻪ ﻣﺤﺘﺮم اﺳﺖ، اﻳﻦ دومی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ زن و ﻣﺮد ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ. آن اولی- ﻳﻌﻨﻰ ﻧﺎن درآوردن زن - ﺟﺰو وﻇﺎﻳﻒ زن ﻣﻄﻠﻘﺎّ ﻧﻴﺴﺖ. آﻧﺠﺎﻳﻰ ﻛﻪ زن می‌خواهد ﺑﺮود ﺑﻴﺮون ﺑﺮای اﻳﻨﻜﻪ ﻧﺎن دربیاورد ﻧﻪ، ﻫﻤﺎن ﺗﻮی ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻤﺎﻧﺪ. ﻧﺎن درآوردن ﺟﺰو وﻇﺎﻳﻒ زن ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﺮ او ﻻزم ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻴﺨﻮد زحمتش را ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧﻮدش ﻧﺪﻫﺪ، ﻛﺎرﻫﺎﻳﻰ دارد ﻛﻪ ﻣﻌﺎدل آن ﻛﺎر ﻫﺴﺖ داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ، ﺟﻬﺎد درراه ﺧﺪاﺳﺖ، ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺎر ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ اﺳﺖ، ﺻﺤﺒﺖ ﻋﺮض ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺣﻔﻆ ﭘﺸﺖ ﺟﺒﻬﻪ اﺳﺖ، ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺎرﻫﺎی ﺳﻴﺎﺳﻰ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﺳﺖ، آﻧﺠﺎ ﺑﻠﻪ زن ﺑﺮود، آﻧﺠﺎ ﺗﻜﻠﻴﻒ اوﺳﺖ، وظیفه‌ی اوﺳﺖ، ﺑﺎﻳﺴﺘﻰ ﻫﺮ ﭼﻰ ﻫﻢ می‌تواند اﮔﺮ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ آن ﻛﺎر، ﻛﺎر واﺟﺒﻰ ﻫﺴﺖ از ﻛﺎر داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﻢ ﺑﺰﻧﺪ، آن را ﻣﺤﺪود ﻛﻨﺪ ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آن ﻛﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ و سیاسی‌اش ﺑﺮﺳﺪ.»

حضور در جهاد و مبارزه با دشمن

مبارزه با دشمن وجوه مختلفی دارد که زنان به عنوان عنصری فعال و کارآمد توانایی حضور و فعالیت در بسیاری از این حوزه‌ها را دارند. ضرورت استمرار حضور زنان در جبهه مبارزه؛‌ در مقابل جبهه‌ای است که از زنان برای دست‌یابی به اهداف خویش بهره می‌برد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است:«زنان فعالِ در جبهه‌ی اﻧﻘﻼب، ﻳﻚ روزی ﻧﻘﺶآﻓﺮﻳﻨﻰ برجسته‌ای ﻛﺮدﻧﺪ ﻫﻢ اﻧﺪﻛﻰ ﭘﻴﺶ از ﭘﻴﺮوزی اﻧﻘﻼب، ﻫﻢ در اواﻳﻞ اﻧﻘﻼب، ﻫﻢ در دوران ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﻴﻠﻰ و از ﺧﻮدﺷﺎن ﺣﻀﻮر ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﻰ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ؛ ﻧﮕﺬارﻳﺪ ﺣﻀﻮر ﻧﻤﺎﻳﺎن زنان فعال در جبهه‌ی اﻧﻘﻼب ﻛﻤﺮﻧﮓ ﺑﺸﻮد. دﻳﮕﺮان در مواجهه‌ی ﺑﺎ اﻧﻘﻼب و معارضه‌ی ﺑﺎ اﻧﻘﻼب ﺳﻌﻰ می‌کنند از ﻋﻨﺼﺮ زن و زنان ﻛﺎرآﻣﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ؛ جبهه‌ی اﻧﻘﻼب، زنان ﻛﺎرآﻣﺪ و فعال و زبان‌آور و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه و ﻋﺎﻟﻢ و داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺑﻤﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ دارد؛ خانم‌هایی ﻛﻪ اﻫﻞ اقدام‌اند، اﻫﻞ ﻓﻜﺮﻧﺪ، اﻫﻞ ﻧﮕﺎرش و نویسندگی‌اند، اﻫﻞ ﺳﺨﻦ گفتن‌اند، اﻫﻞ ﻓﻜﺮ دادن‌اند، صحنه‌ی اﻧﻘﻼب و دﻓﺎع از اﻧﻘﻼب را ﺧﺎﻟﻰ ﻧﮕﺬارﻧﺪ؛ این‌یک ﻧﻜﺘﻪ اﺳﺖ. »

حضور در امور مشاوره‌ای و حل بحران‌های اجتماعی

در نگاه نظام اسلامی نگاه به موضوعات،‌ درک مشکلات و ارائه‌ی راه‌کار مناسب؛ جنسیت بردار نبوده و زنان نیز مانند مردان مأمور به انجام وظیفه خواهند بود:«البته مسؤولیت‌هایی ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ. همان‌طور ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ، مسؤولیت حضور در ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻓﻬﻤﻴﺪن دردﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺳﻌﻰ در ﻋﻼج دردﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﻰ ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﻣﺨﺼﻮص ﻣﺮد و ﻣﺨﺼﻮص زن ﻧﻴﺴﺖ؛ زنﻬﺎ ﻫﻢ نمی‌توانند شانه‌شان را از اﻳﻦ ﻣﺴﺆوﻟﻴﺖ ﺧﺎﻟﻰ ﻛﻨﻨﺪ. اﮔﺮ زنﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻛﺎری اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﻨﺪ، البته ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﻨﺪ- ﻣﺤﺪودﻳﺘﻰ ﻫﻢ وﺟﻮد ﻧﺪارد -اﻣﺎ مسؤولیت‌های اﺧﺘﺼﺎﺻﻰ ﻫﻢ، ﻳﻌﻨﻰ آن ﻛﺎری ﻛﻪ ﺧﺪای ﻣﺘﻌﺎل به‌حسب ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه‌ی زن ﻗﺮار داده، ﻣﻬﻢ اﺳﺖ. »

حضور در میدان‌های سازندگی

باید توجه داشت که میدان مبارزه با دشمن، تنها به تقابل ختم نمی‌شود بلکه پشتیبانی در میدان‌های داخلی و حمایت از نیروهای حاضر در خط؛ اگر ارزش‌مند‌تر از مواجهه‌ی رو‌ در رو نباشد کم‌ارزش‌تر هم نخواهد بود که مشارکت فعال زنان را می‌طلبد:«اﻧﻘﻼب، زنﻬﺎی ﻣﺴﻠﻤﺎن را آﻧﭽﻨﺎن ارزﺷﻰ ﺑﺨﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭽﮕﺎه زن اﻳﺮاﻧﻰ در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮد اﻳﻨﻘﺪر ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ارزش ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ. اﻣﺮوز زنان ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﻧﻴﻤﻰ از ﺗﻼش و ﻓﻌّﺎﻟﻴﺖ اﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪی ﭘﺮﺗﻼش و ﭘﺮﺗﺤﺮك را ﺑﺮﻋﻬﺪه دارﻧﺪ. اﮔﺮ زنان ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺎ ﻧﺒﻮدﻧﺪ، ﻣﻴﺪاﻧﻬﺎی ﺟﻨﮓ ﻣﺎ اﻳﻨﻄﻮر ﺑﺎ ﺷﺠﺎﻋﺖ و ﺷﻬﺎﻣﺖ و اﻳﺜﺎر رزﻣﻨﺪﮔﺎن و ﺟﻮاﻧﺎن آﻣﻴﺨﺘﻪ نمی‌شد. اﮔﺮ ﻣﺎدران ﺷﺠﺎع ﻧﺒﻮدﻧﺪ، اﮔﺮ ﻫﻤﺴﺮان ﭘﺮﮔﺬﺷﺖ و ﻓﺪاﻛﺎر ﻧﺒﻮدﻧﺪ، ﻓﺮزﻧﺪان و ﺷﻮﻫﺮان ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎی دﺷﻮار ﺗﻦ ﺑﺪﻫﻨﺪ. اﻣﺮوز ﻛﺎر ﺳﺎزﻧﺪﮔﻰ ﻛﺸﻮر و ﻛﺎر ﻣﺒﺎرزه‌ی ﻣﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻜﺒﺎر ﺟﻬﺎﻧﻰ ﺑﺮ روی دوش زن و ﻣﺮد اﺳﺖ و زنان ﺳﻬﻢ ﻣﻬﻤﻰ را دارﻧﺪ. زنان و ﻣﺮدان ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟّﻪ ﻛﻨﻨﺪ، اﻳﻦ ﻧﻌﻤﺖ ﺑﺰرگ را ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻨﺪ.»

حضور در مراسمات عبادی-سیاسی

زن مسلمان از حیث مسلمانی، در قبال مسائل پیرامون خود مسئول است و باید برای تعالی جامعه‌ی اسلامی خود تلاش نماید. به‌عبارت دیگر، اسلام چنین ظرفیتی را در زن به رسمیت شناخته و انتظار می‌رود زنان نیز با عمل به تکالیف خویش به این رویکرد پاسخ مثبت داده و با حضور فعال از حیثیت جایگاهی خویش دفاع نماید:«ﻣﺎ ﺑﻪ زنان ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺧﻮدﻣﺎن اﻓﺘﺨﺎر می‌کنیم. در اﻳﻦ راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻴﻬﺎ، وﻗﺘﻰ دوربین‌ها می‌رود روی ﭼﻬﺮه‌ى خانم‌هایی ﻛﻪ باحجاب ﻛﺎﻣﻞ، ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺸﺎن را ﻫﻢ در ﺑﻐﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و در ﺷﺮاﻳﻂ دﺷﻮار ﺑﻪ راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻰ آﻣﺪه‌اﻧﺪ، ﻳﺎ ﺑﺮای اﻋﻼم ﻣﻮﺿﻊ ﺳﻴﺎﺳﻰ، ﻳﺎ در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮده‌اﻧﺪ و ﻳﺎ ﺑﺮای ﻛﺎر ﻋﺒﺎدی، ﺳﻴﺎﺳﻰ به‌پای صندوق‌های رأی رفته‌اند، ﺑﺮای ﻣﺎ اﻓﺘﺨﺎر اﺳﺖ. خانم‌هایی ﻛﻪ در دانشگاه‌ها ﻣﺮاﺗﺐ ﻋﺎﻟﻴﻪ را درراه ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻋﻠﻢ به دست آورده‌اﻧﺪ و یا در ﻛﻨﻜﻮرﻫﺎی سراسر در رشته‌های ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن رتبه‌ی اول و دوم ﺷﺪه‌اﻧﺪ، وﻗﺘﻰ در جامعه‌ی ﻣﺎ ﻧﻤﻮد ﭘﻴﺪا می‌کنند، ﺟﻤﻬﻮری اﺳﻼﻣﻰ ﺳﺮﺑﻠﻨﺪ می‌شود اﻓﺘﺨﺎر می‌کند. اﻳﻦ، اﻓﺘﺨﺎری اﺳﺖ ﺑﺮای اﺣﻜﺎم ﻧﻮراﻧﻰ اﺳﻼم ﻛﻪ در اﻳﻦ دوران، این‌گونه ﻣﺸﻐﻮل ﺳﺎزﻧﺪﮔﻰ اﺳﺖ و در ﺟﻬﺎﻧﻰ ﻛﻪ از ﻫﻤﻪ ﻃﺮف اﻣﻮاج ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻏﻠﻂ اﻧﺤﺮاﻓﻰ در ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺖ، زن ﻣﺴﻠﻤﺎن، ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﺠﺎﻋﺖاﺳﺘﻘﻼل رأی، ﺧﻮدش را می‌تواند ﻧﺸﺎن دﻫﺪ. این‌ها از ﺑﺮﻛﺎت اﺳﻼم اﺳﺖ. »

حضور در میدان هنر

کیفیت حضور زن در میدان‌های علم، سیاست، فرهنگ یا هنر؛ میان جوامع گوناگون متفاوت است. به‌گونه‌ای که در جامعه‌ی اسلامی نفس این حضور و آثار آن است که اهمیت دارد؛ اما درجوامع غیر دینی بعد مصرف‌گرایی و تبرج زن، ارجح است:«زن اﻣﺮوز اﻳﺮان، درصحنه‌ی ﻋﻠﻢ و ﺳﻴﺎﺳﺖ و ﻫﻨﺮ و در گوناگون فعالیت‌های اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ، از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺴﻰ ﻓﻌﺎﻟﺘﺮ و ﻣﻴﺪاﻧﺪارﺗﺮ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ این‌ها ﺑﺮای ذﻫﻦ و ﺑﻴﻨﺶ ﻏﺮﺑﻰ و ﻧﻴﺰ رﺳﻢ و آﺋﻴﻨﻰ ﻛﻪ دست‌های ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﻢ و اﺳﺘﻌﻤﺎر از آن ﺳﺎﺧﺘﻪ، در مرتبه‌ی دوم اﺳﺖ. در مرتبه‌ی اول، آن ﭼﻴﺰی ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﺮان اﺳﻼﻣﻰ آن را ﻗﺎﻃﻌﺎﻧﻪ رد می‌کند؛ ﻳﻌﻨﻰ ﻣﺮزﺷﻜﻨﻰ در رواﺑﻂ زن و ﻣﺮد و ﻫﺘﻚ ﺣﺮﻣﺖ اﻧﺴﺎﻧﻰ زن و ﺗﺒﺪﻳﻞ آن ﺑﻪ وسیله‌ای ﺑﺮای اﻟﺘﺬاذ ﻳﺎ دﺳﺘﮕﺎﻫﻰ ﺑﺮای ﻣﺼﺮف ﻣﺼﻨﻮﻋﺎت ﭘﺮ زرق‌وبرق .»

حضور در انقلاب

بی‌شک انقلاب اسلامی تحولی اساسی و ژرف در وضعیت زنان ایران به وجود آورد و منزلت اجتماعی آنان را اعتلاء و دامنه‌ی مشارکت آنان را گسترش بخشید. هویت بخشیدن به زن و تعریف جایگاه او در خانواده و نظام اجتماعی موجب شد تا آنان با یک رویکردی متفاوت از وضعیت رایج، وارد فرایند مشارکت اجتماعی شوند. «اﻧﻘﻼب ﻣﺎ، همه‌ی اﻳﻦ ﺗﺼﻮرات ﺑﺎﻃﻞ را تخطئه کرد و دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ خانم‌ها، ﺳﺮﺑﺎزان ﺧﻂ ﻣﻘﺪّم اﻧﻘﻼب ﺑﻮدﻧﺪ و اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی واﻗﻌﻰ ﻛﻠﻤﻪ اﺳﺖ و ﻣﻦ به‌عنوان ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ نمی‌گویم. »

مشارکت در الگو سازی

یکی از عرصه‌های کلیدی که زن مسلمان ایرانی ناخواسته با حضور فعال خویش در میدان‌های گوناگون جامعه، به آن وارد شده و تاثیرگزار نیز بوده؛ الگوسازی در سطح بین‌المللی است:«در انقلاب اسلامی و در دفاع مقدس، زنانی ظهور کردند که می‌توانند تعریف زن و حضور او در ساحت رشد و تهذیب خویش و در ساحت حفظ خانه‌ی سالم و خانواده‌ی متعادل و در ساحت ولایت اجتماعی و جهاد امربه‌معروف و نهی از منکر و جهاد اجتماعی را جهانی کنند و بن‌بست‌های بزرگ را در هم بشکنند. اقتدار و جذبه‌ی تازه‌ای به برکت خون این زنان مجاهد در عصر جدید ظهور کرده است که زنان را ابتدا در جهان اسلام تحت تأثیر قرارداد و دیر یا زود در سرنوشت و جایگاه زنان جهان دست خواهد برد.» کیفیت حضور اجتماعی زن مسلمان ایران توانسته است ظرفیت‌های حقیقی زن را به‌دور از آنچه غرب برایش خواسته، به منصه ظهور برساند و به‌واسطه‌ی آن، علاوه بر خویش، جامعه را ارتقاء و تعالی بخشد:«وظیفه‌ی شما خانم‌هاست که با این تلاش‌های بزرگوارانه و انقلابی‌ای که انجام می‌دهید چه در محیط پرستاری، چه در محیط علمی، چه در محیط پزشکی، چه در محیط دانشجویی، چه در محیط خدمات فرهنگی با خدمات گوناگون پشتیبانی جبهه، چه در حضور در میدان سیاست، چه در اظهارنظر، چه در هدایت افکار و تنویر افکار مردم، چه در کارهای هنری، زبان‌دار و جهت‌دار با فعالیت و تلاش خودتان در میدان‌های گوناگون، رشد زن و جست فرهنگی اسلامی زن را به دنیا نشان بدهید و بدانید که دنیا از شما تقلید خواهد کرد، کما اینکه آلان دارد تقلید می‌کند.»

حضور در عرصه‌ی اقتصادی

در دیدگاه اسلامی حضور اجتماعی زن در فعالیت‌های گوناگون، مانند عرصه‌های اقتصادی، از آن حیث مورد توجه و مداقه قرار گرفته است که می‌تواند مثمر ثمر یا منشأ اثر واقع گردد. زن مسلمان می‌تواند و باید در هر میدانی که محدودیت یا معذوریتی برای آن وجود ندارد وارد شده و تا رسیدن به نتیجه استقامت و تلاش نماید:«ﻫﻤﻴﻨﻰ ﻛﻪ زن اﻳﺮاﻧﻰ و زن ﻣﺴﻠﻤﺎن اﺣﺴﺎس می‌کند ﻛﻪ در ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺷﺮﻳﻚ و ﺳﻬﻴﻢ اﺳﺖ و روز ﻧﺒﺮد اﻗﺘﺼﺎدی ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﻨﺎر دﻳﮕﺮ ﻧﺒﺮدﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻗﺘﺼﺎدی، در ﻛﻨﺎر ﻛﺸﺎورزان، در ﻛﻨﺎر ﺻﻨﻌﺘﮕﺮان و ﻛﺎرﮔﺮان، در ﻛﻨﺎر ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن، در ﻛﻨﺎر ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻗﺘﺼﺎدی ﻛﺸﻮر را ﺑﺎ ﺳﺨﺘﻰ و ﺳﻨﮕﻴﻨﻰ دارﻧﺪ ﭘﻴﺶ می‌برند، ﺑﺎﻳﺪ او ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ و ﺑﻄﻮر کلی، ﺑﻂور واﻗﻌﻰ، او ﻫﻢ در نبرد اﻗﺘﺼﺎدی ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻜﻨﺪ؛ اﻳﻦ بزرگ‌ترین ﺳﺘﺎﻳﺶ زن ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻧﻘﻼﺑﻰ اﻳﺮاﻧﻰ اﺳﺖ... ﺷﻤﺎ اﻣﺮوز در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﻫﺴﺘﻴﺪ، در ﭘﺸﺖ ﺟﺒﻬﻪ ﻫﺴﺘﻴﺪ، در ﻛﺎرﻫﺎی ﺟﻨﮓ ﻫﺴﺘﻴﺪ، در نبرد اﻗﺘﺼﺎدی ﻫﺴﺘﻴﺪ، در سازندگی‌های ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ، در رأی دادن ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرای اﺳﻼﻣﻰ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ملت ﻫﺴﺘﻴﺪ، در همه‌ی ﺟﺎﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺣﻀﻮر اﻧﺴﺎن اﻳﺮاﻧﻰ و ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻧﻘﻼﺑﻰ اﻳﺮاﻧﻰ در آﻧﺠﺎ مؤثر اﺳﺖ، ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ و اگر فعال‌تر از ﻣﺮدﻫﺎ در ﺑﺴﻴﺎری از صحنه‌ها ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ عقب‌تر از آن‌ها ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ. ﻣﻦ اﻻن ﺗﻮی اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺪﻧﻰ و ﺟﺴﻤﻰ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺳﺨﺖ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم، دﻳﺪم ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ ﺑﺮادرﻫﺎ ﻛﺎر ﻣﻴﻜﻨﻴﺪ هم‌چین بی‌رودربایستی. ﺷﻤﺎﻫﺎ ﺗﻮی ﭼﺎدر و باملاحظه‌ی ﺣﺠﺎب و ﺑﺎ دﺳﺘﻬﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺳﺨﺖ، اگرچه زنهای ﻣﺎ ﺗﻮ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﻢ ﻛﺎر ﺳﺨﺖ می‌کنند. اﻟﺤﻤﺪﷲ زنهای ﻣﺎ دﺳﺘ‌ﻬﺎﻳﺸﺎن ﭘﻴﻨﻪﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺗﻮ خانه‌ها، زنهای ﻣﺎ ﻛﻪ این جوری‌اند، ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺣﺘﻤﺎً همین‌جورید اما به‌هرحال این‌جور ﻛﺎر ﺳﺨﺘﻰ را ﺷﻤﺎﻫﺎ ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻳﺪ. ﻣﻦ دﻳﺪم، اﻳﻦ ﺑﺮادرﻫﺎی ﻋﺰﻳﺰ ﻣﻦ ﻛﻪ آﻣﺪم ﭘﻬﻠﻮﻳﺸﺎن یک‌خرده کارکردند، یک‌خرده هی ﺗﻤﺎﺷﺎی ﻣﻦ می‌کردند اما وﻗﺘﻰ آﻣﺪﻳﻢ ﭘﻬﻠﻮ ﺷﻤﺎﻫﺎ، ﺷﻤﺎﻫﺎ مشغول کارتان ﺑﻮدﻳﺪ، ﺷﻌﺎر ﻫﻢ دادﻳﺪ. اﻇﻬﺎر ﻣﺤﺒﺖ ﻫﻢ ﻛﺮدﻳﺪ اما از ﻛﺎرﺗﺎن ﻧﻤﺎﻧﺪﻳﺪ، اﻳﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭼﻴﺰ ﻛﻮﭼﻜﻰ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻴﺎﻳﺪ، اما ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﺎ ﺧﻴﻠﻰ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ این‌طور ﭼﻴﺰﻫﺎ، اﻳﻦ ﺧﻴﻠﻰ ارزش دارد. اﻳﻦ جدی ﺑﻮدن زن اﻳﺮاﻧﻰ را ﻧﺸﺎن می‌دﻫﺪ، اﻳﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎﻫﺎ واﻗﻌﺎً در صحنه‌های اﻧﻘﻼب ﺣﺎﺿﺮﻳﺪ و می‌خواهید کار کنید.»

حضور در مطبوعات و نشر کتاب

قلم به دست گرفتن زنان علاوه بر انتشار دیدگاه‌ها و اندیشه‌های زنانه، می‌تواند موجب توسعه‌ی علوم و فنون گوناگون گردد. فعالیتی که برای تجلی سطح زنان یک اجتماع مناسب بوده و زن مسلمان ایرانی در آن خوش درخشیده است:«امروز وقتی ما نگاه می‌کنیم، نام زنان ما بر تارک کتاب‌های متعدّدی - کتاب‌های علمی، کتاب‌های پژوهشی، کتاب‌های تاریخی، کتاب‌های ادبی، کتاب‌های سیاسی، کتاب‌های هنری - گذاشته‌شده؛ جزو بهترین نوشته‌ها و آثار مکتوب امروز نظام اسلامی - چه مقالات و چه کتاب‌ها - نوشته‌های بانوان ما است که این واقعاً مایه‌ی افتخار است .»

جستارهای وابسته

• زن، رسانه و هنر در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای ‏
• آموزش و تحصیل زن در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای
• حقوق و وظایف زن و مرد در اجتماع در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای
• حرمت و کرامت زن در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای
• اشتغال زنان در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای ‏

منابع

• KHMENEI.IR
• بانکی پور فرد، محمد حسین، مجموعه 5 جلدی نقش و رسالت زن، در بیانات رهبر معظّم انقلاب اسلامی،انتشارات انقلاب اسلامی،1391