هما هودفر

از ویکی‌جنسیت
هما هودفر
اطلاعات شخصی
زاده 1329؛ تهران
درگذشت معاصر
محل سکونت کانادا
خدمات
تحصیلات دکترا(انسان شناسی)
محل تحصیل کانادا

هما هودفر (Homa Hoodfar)، از اعضای موسس سازمان ولوم «زنانی که تحت قوانین اسلامی زندگی می‌کنند».

هودفر متولد 1329 در تهران، بعد از کسب لیسانس از دانشگاه تهران برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت. او قبل از آن که 30 سال پیش برای تحصیل در مقطع دکتری و زندگی به کانادا مهاجرت کند، مدتی را هم در مصر تحصیل کرده است. فعالیت و تحقیقات هودفر به‌ویژه بر نقش زنان در سیاست متمرکز بود و کتابی نیز به همراه «مونا تجلی» با عنوان سیاست‌های انتخاباتی تألیف کرده است. وی جامعه مطالعاتی خود را بر روی زنان کشورهای مسلمان و تغییر ذائقه سیاسی و اجتماعی آنان متمرکز ساخته است و راهکارهایی برای فمنیسمی سازی جامعه زنان مسلمان ارائه داده است.[۱]

خانوم «هما هودفر»، بارها به عنوان حلقه رابط چهره‌های ضدانقلاب افراطی همچون محبوبه عباسقلی زاده، شادی صدر، مهناز پراکند، مهسا بحرینی و امثال آن‌ها با سازمان‌های اروپایی به اصطلاح حقوق بشر همچون «هیفوس» و «ولوم» و حزب سیاسی دمکرات 66 هلند و حزب سیزهای آلمان و.... عمل کرده است. برای مثال، نامه معرفی «شادی صدر»، فمینیست هتاک و ضد انقلاب را به بنیاد «هیفوس»، همین خانم هما هودفر نوشته است.[۲]

زندگی‌نامه

هما هودفر، متولد 1329 در تهران است. پدرش یکی از نظامیان دوره طاغوت بوده و مادرش نیز در حوزه فعالیت‌های مدنی زنان در این دوره فعالیت داشته است. هودفر با تأثیرپذیری از مادرش به حوزه فمنیسم و مطالعات زنان راه پیدا و در دانشگاه رشته انسان‌شناسی را تحصیل کرد. او سال‌ها در مصر زندگی و روی جامعه این جغرافیا مطالعه کرده است. اندونزی، افغانستان، پاکستان و دیگر کشورها نیز محور مطالعات او بوده‌اند.

یکی از مهم‌ترین مطالعات و فعالیت‌های هودفر در خصوص سیاست کنترل جمعیت بوده که طی آن، عناصر بهداشتی با عنوان بهورز در روستاها به زنان آموزش جلوگیری از بارداری می‌دادند؛ سیاست کاهش جمعیت که طبق تحقیقات او بسیار موفق بود. هودفر همواره به شبکه‌سازی میان زنان فمنیست تاکید کرده و جالب اینجاست که قبل از هر انتخابات در جمهوری اسلامی به ایران سفری داشته و ارتباطاتی با زنان فمنیسم و فعالان حوزه اجتماعی این حیطه برقرار کرده است و امضاء وی پای برخی از بیانیه‌های جریان اصلاحات و زنان فمنیسم برای به اصطلاح برابرسازی حقوق زن و مرد دیده می‌شود. [۳]

او در مصاحبه تلویزیونی خود با «داگ سَویج» از «موسسه امور بین الملل» (آی دابلیو اِی IWA) با موضوع «زنان و سیاست در ایران»[۴] به صراحت حضرت امام را مخالف حقوق سیاسی و اجتماعی زنان معرفی می‌کند و معتقد است که پیروزی انقلاب اسلامی، هیچ نتیجه‌ای جز عقب‌گرد در وضعیت اجتماعی و حقوقی زنان نداشت. او در جای جای این مصاحبه، با نوعی افسوس از انقلاب سفید شاه ایران یاد می‌کند، انقلابی که به زعم او زنان ایران را به شدت پیشرفت داد، پیشرفتی که با انقلاب اسلامی متوقف شد.[۵]

فعالیت

  • عضویت در موسسه «ولوم»

هودفر از اعضای موسس سازمان ولوم «زنانی که تحت قوانین اسلامی زندگی می‌کنند» است. او هم‌اکنون هم عضو ارشد این سازمان محسوب می‌شود. این سازمان طبق تعریفی که در پایگاه اینترنتی آن آمده، مدت سه دهه است که مسوول «شبکه‌سازی» برای فعالان امور زنان و فعالان حقوق زنان در کشورهای اسلامی زندگی می‌کند. کار ویژه اصلی این «شبکه بین‌المللی»، جاگیرکردن و جاانداختن ارزش‌های غربی چون فمینیسم، آزادی‌های جنسی، دگرباشی جنسی در میان زنان مسلمان است. درواقع این موسسه و موسسات همکار و موتلف آن، کتمان نمی‌کنند که هدف اصلی آن‌ها سست‌کردن نقش مبانی دینی و باورها و اصول اسلامی حاکم بر زندگی زنان اسلامی (آن چه که خود «بنیادگرایی» می‌خوانند) است: «تامین اطلاعات، پشتیبانی و فضای جمعی برای زنان (فمینیستی) که زندگیشان با قوانین و سنت‌های برگرفته از اسلام شکل گرفته، مشروط شده یا اداره می‌شود.»[۶]

گرچه این سازمان از شعارهای جذابی چون «توسعه عدالت جنسیتی»، «برابری» و حقوق زنان و به هم پیوند دادن زنان کشورهای مسلمان بهره می‌برد، اما همان‌طور که در جایی دیگری از «شرح اهداف» آن به صراحت بیان شده است، هدف اصلی، چیزی نیست جز «کارکردن با فعالان زن در سرتاسر «جنوب جهانی» (کشورهای در حال توسعه) برای ایجاد یک رهبری فمینیستیِ پایدار و (همزمان) تحول یابنده در خاورمیانه، آفریقا و آسیا.»[۷]

به واقع، از ابتدای دهه 1980، که راهبرد غربی‌ها از تمسخر و تحقیر مستقیم زنان مسلمان به واسطه «حجاب» و سایر ارزش‌های اسلامی، به سوی تلاش برای جذب و «همگرا»کردن این زنان به فرهنگ غربی چرخش کرد، «استحاله از درون» و «مسخ تدریجی» در دستور کار سیاستگذاران فرهنگی غرب در نسبت با جوامع مسلمان قرار گرفت. در این راهبرد جدید، دیگر شاهد توهین مستقیم به دین اسلام و شعائر دینی از قبیل حجاب از سوی دولت‌ها و سیاستمداران غربی و موسسات فرهنگی مورد حمایت این دولت‌ها به عنوان یک رویه نیستیم.

در پارادایم جدید، هیچ اشکالی ندارد که زن مسلمان، مسلمان باقی بماند و حتی به حجاب به عنوان یک نماد اسلامی پایبند باشد، اما در یک روند خزنده، با کار تشکیلاتی، شبکه‌ای و فرهنگی درازمدت و صبورانه، «محتوای» مسلمانی زنان مسلمان به جای ارزش‌های اسلامی و مبانی زندگی اسلامی، با محتوای غربی جایگزین می‌شود. به بیان دیگر، زنانی که در دایره فعالیت موسساتی مثل ولوم قرار دارند، تا سال‌ها حتی حجاب اسلامی خود (حتی چادر) را حفظ می‌کنند، ولی در درون یک پروسه مغزشویی فرهنگی را از سر می‌گذرانند که در نهایت منجر به شکل‌گیری یک «ذهنیت کاملاً غربی» از مفهوم «زن» و «زنانگی» می‌شوند. و البته وقتی مبنای اعتقادی به مساله‌ای مانند «حجاب» سست شود و فرو بریزد، دیگر فاصله محجبه بودن و کشف حجاب تنها یک تلنگر خواهد بود.[۸]

  • عضویت در موسسه «آلترناتیو لینکز»

خانم «همای هودفر» علاوه بر «ولوم»، عضو هیات مدیره موسسه‌ای به نام «آلترناتیو لینکز» هم است. این بنیاد که طبق معمول این نوع موسسات به عنوان یک بنیاد خیریه و غیرانتفاعی در لندن ثبت شده است، در جهت «ایجاد ارتباط و توانمندسازی جنبش‌ها و ان‌جی‌او های محلی و بومی زنان در کشورهای مسلمان که در زمینه توسعه دموکراسی، برابری جنسیتی و بهبود وضع اقتصادی گروه‌های نابرخوردار کار می‌کنند» فعالیت می‌کند. سه محور اصلی فعالیت «آلترناتیو لینکز» عبارتند از:

  1. آموزش زبان انگلیسی و مهارت‌های فناوری ارتباطات و اطلاعات برای فعالان زن
  2. پژوهش برای اقدام
  3. توانمندسازی اقتصادی برای گروه‌های نابرخوردار، با تمرکز بر زنان

«عدم تسلط به زبان انگلیسی معمولاً مانعی برای فعالان محلی در کشورهای مختلف در شبکه‌سازی و مشارکت در رویدادهای محلی و بین‌المللی است.» برای همین «آلترناتیو لینکز» در حال تهیه مجموعه‌ای از متون و جزوات انگلیسی ساده است که هدف آن برآورده کردن نیازهای خاص فعالان و علاقه‌مندان به مسایل حقوق زنان به ویژه در کشورهای جنوب (در حال توسعه) است. باز هم طبق اعلام خود آن، این موسسه تحت مدیریت خانم هودفر، به دنبال آموزش مهارت‌های فناوری ارتباطات و اطلاعات است تا «پیوندها» را افزایش دهد و «تبادل اطلاعات» میان سازمان‌های محلی و فعالان داخلی را با همتایان آن‌ها در «جامعه بین‌المللی» تسهیل کند.

  • شبکه‌سازی فمنیستی داخلی

هودفر در راستای شبکه‌سازی در داخل ایران و اتصال آن با شبکه زنان فمنیسم خارج از ایران دست بر آتش داشته است و از طریق ایجاد ارتباط با کسانی چون نسرین افضلی، محبوبه عباسقلی شبکه‌ای فمینیستی طراحی و ساماندهی می‌کند و خود وظیفه تئوری‌سازی این شبکه را بر عهده دارد تا جایی که کسانی چون نسرین افضلی که پیش از این در نشریه زنان در دوران اصلاحات کار می‌کرده و در وقایع فتنه‌ انگیزانه آن دوران بازداشت می‌شود. توسط وی به کانادا رفته و به تحصیلات آکادمیک در این زمینه اشتغال می‌یابد و شاگرد خود هودفر است.[۹]

این آشنایی نیز با ارتباط‌گیری هودفر و افضلی سالها قبل از فرار نسرین افضلی و طی پروژه‌ها و برنامه‌های متعدد در حوزه چگونگی حضور زنان در حوزه‌های ورزشی (نظیر حضور زنان در ورزشگاه‌ها و...) شکل گرفته است. [۱۰]

در همین رابطه، هما هودفر در مصاحبه خود با نشریه زنان [۱۱] می‌گوید: «...مسئله‌ای که من همواره عنوان کرده‌ام این است که وقتی چارچوب (جنبش احقاق حقوق زنان) بومی باشد، زنان بهتر می‌توانند از آن استفاده کنند و ساخت‌های اجتماعی‌ای که برای آن‌ها مانع ایجاد می‌کند تغییر دهند... تغییر از بالا به پایین (از دولت به مردم) در نهایت موجب ناتوانی زنان است اما در ایران امروز تغییرات دارد از پایین به بالا صورت می‌گیرد و این بدون دخالت و هدایت دولت است... دولت برای رسیدن به اهداف فمینیستی برنامه‌ای ندارد اما فضا برای رشد زنان ایجاد شده است.[۱۲]

آثار

  • کتاب «فعالان بخش سلامت در ایران به عنوان فعالان اجتماعی»

سازمان «ولوم» در سال 1998 کتابی از همای هودفر را با این این عنوان منتشر کرد: «فعالان بخش سلامت در ایران به عنوان فعالان اجتماعی: آیا سازمان‌های غیردولتیِ حکومتی، می‌توانند عاملی برای دموکراتی‌سازی باشند؟» به بیان دیگر، این خانم «انسان‌شناس» دانشگاهی، در سال 1998، یعنی زمانی که هنوز مباحثی چون «جنگ نرم»، ابزارهای دیپلماسی عمومی و نفوذ به گستردگی امروز مطرح نبود، فعالان بخش سلامت را در کشورهای در حال توسعه به عنوان عاملان بالقوه پیشبرد یک برنامه سیاسی، یعنی «دموکراتیک‌سازی» معرفی می‌کند.

  • کتاب «مشارکت عمومی در جامعه مدنی»

در سال 2000، ولوم کتاب دیگری از خانم هودفر منتشر کرد: «مشارکت عمومی در جامعه مدنی: راهنمای فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی» این چهره آکادمیک غیرسیاسی، در این کتاب که به صورت مشترک با «نیلوفر پذیرا»، فیلم‌ساز و نویسنده کانادایی افغانستانی الاصل (بازیگر فیلم سفر قندهار محسن مخملباف) نوشته، به اصول کلی تدارک و تبلیغ انواع بسیج عمومی، به همراه تحلیل شیوه‌ها و بررسی محدودیت‌ها و تاثیرات هر یک از این شیوه‌های بسیج عمومی حول موضوعات اجتماعی می‌پردازد!

  • مقاله «سیاست اسلامی و جستجوی زنان ایرانی برای برابری»

هودفر در مقاله‌ای با عنوان «سیاست اسلامی و جستجوی زنان ایرانی برای برابری»[۱۳]، رویکرد خود را نسبت به ایران و جمهوری اسلامی به صراحت بیان می‌کند. در چکیده این مقاله می‌خوانیم: «اتحاد یک حکومت قوی و خودکامه با قوانین و نهادهای مذهبی، پس از انقلاب 1979، منجر به شکل‌گیری یک ساختار دوگانه حکومت شده است که در آن مقامات و نهادهای غیرانتخابی و غیرپاسخگو، که اکثریت آن‌ها نه به دمکراسی اعتقاد دارند نه به مبنای برابری میان زن و مرد (یا مسلمان و غیرمسلمان) می‌توانند بر مقامات و نهادهای انتخابی نظارت کنند. پرسش اساسی این است که چگونه یک دولت مذهبی قادر خواهد بود که جامعه را دموکراتیک کند و برابری زن و مرد را ایجاد کند.»

  • کتاب «سیاست‌های انتخاباتی و سهمیه‌بندی جنسیتی

به عنوان آخرین نمونه از کارکرد سیاسی این عنصر آکادمیک، می‌توان به انتشار کتاب «سیاست‌های انتخاباتی و سهمیه‌بندی جنسیتی» در سال 98، پیش از برگزاری انتخابات مجلس در ایران اشاره کرد. او در این کتاب که به زبان انگلیسی نوشته شده، شیوه‌های ورود زنان به رقابت‌های انتخاباتی، در جهت کسب کرسی‌های بیشتر و «زنانه کردن چهره مجلس» را بررسی و توصیه‌هایی را برای راه‌اندازی کمپین‌های اجتماعی و سیاسی زنان در کشورهای در حال توسعه، به ویژه کشورهای اسلامی ارائه می‌کند.

بازداشت

در ۱۷ خرداد ۱۳۹۵ خانم هودفر در تهران بازداشت و به زندان اوین منتقل می‌شود. او پیشتر در اسفند ۱۳۹۴ نیز بازداشت و سپس آزاد شد.[۱۴] برخی رسانه‌های وابسته به غرب و به خصوص آمریکا و انگلیس تلاش می‌کنند که این‌گونه القا نمایند که هما هودفر برای پیگیری کارهای شخصی در ماه فوریه به ایران سفر کرد که توسط نیروهای امنیتی دستگیر شده است. اما تناقض‌گویی بلافاصله آغاز می‌شود.

"آماندا قهرمانی "، خواهرزاده "هما هودفر" گفت: "هودفر" می‌خواست در زمان انتخابات (مجلس و خبرگان) «این امتیاز را داشته باشد که از نزدیک تحقیقات انسان‌شناختی خود را انجام دهد. روزنامه نیویورک تایمز هم به نقل از خانواده او، هدف از سفر او را «انجام پژوهش تاریخی و انسان‌شناسی درباره نقش حکومتی زنان (در ایران)» خواند. تا این جای کار دست کم معلوم شد که برخلاف مدعا، مساله «دلایل شخصی» برای سفر به ایران به هیچ وجه در میان نبود. به واقع، او برای پیگیری «پژوهشی» در آستانه انتخابات ایران، پای در «سرزمین مادری» خود گذاشت، که در سال‌های اخیر، در کنار تدریس در دانشگاه کنکوردیا، تمام وقت روی آن متمرکز بود. «مارجی مندل»، استاد اقتصاد و همکار هودفر در این داشنگاه کانادایی، در مصاحبه با روزنامه «گلوبال نیوز» چاپ مونرئال گفت که خانم هودفر 7 روز هفته و 24 ساعت شبانه‌روز روی تحقیق خود کار می‌کرد.

خانم «همای هودفر»، در قالب و در موضع یک آکادمیسین، یک استاد دانشگاه که «صرفاً» کار علمی انجام می‌دهد، کارگزار چنین موسساتی (ولوم هیفوس...)، با چنین اهداف اعلام شده‌ای است. اما او تنها در چارچوب نقش و عملکرد تعریف شده فرهنگی و علمی خود باقی نمی‌ماند، و بارها بارها به صراحت وارد حوزه سیاست شده و مواضع صریح سیاسی خود را عنوان داشته است.[۱۵]

پس از ۱۱۲ روز حبس در ایران و فقط ۶ روز پس مذاکرات وزرای امورخارجه ایران و کانادا، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران از آزادی هما هودفر به دلایل انسان‌دوستانه خبر داد و گفت: خانم هما هودفر استاد بازنشسته دانشگاه‌های کانادا که براساس برخی اتهامات در ایران بازداشت بود به دلایل انسان‌دوستانه از جمله بیماری، عصر امروز آزاد و از طریق کشور عمان به کانادا بازگشت.[۱۶]

پانویس

  1. گلستان۲۴، شبکه‌سازی داخلی هما هودفر؛۱۳۹۵/۰۳/۳۱،شناسه خبر ۲۸۵۶۶
  2. مشرق،نگاهی به سوابق، تفکرات و اقدامات ضدامنیتی «هما هودفر» + عکس و فیلم، 95/03/27
  3. گلستان۲۴، شبکه‌سازی داخلی هما هودفر؛۱۳۹۵/۰۳/۳۱،شناسه خبر ۲۸۵۶۶
  4. 2010/11/11
  5. گلستان۲۴، شبکه‌سازی داخلی هما هودفر؛۱۳۹۵/۰۳/۳۱،شناسه خبر ۲۸۵۶۶
  6. مشرق،نگاهی به سوابق، تفکرات و اقدامات ضدامنیتی «هما هودفر» + عکس و فیلم، 95/03/27
  7. مشرق،نگاهی به سوابق، تفکرات و اقدامات ضدامنیتی «هما هودفر» + عکس و فیلم، 95/03/27
  8. مشرق،نگاهی به سوابق، تفکرات و اقدامات ضدامنیتی «هما هودفر» + عکس و فیلم، 95/03/27
  9. گلستان۲۴، شبکه‌سازی داخلی هما هودفر؛۱۳۹۵/۰۳/۳۱،شناسه خبر ۲۸۵۶۶
  10. گلستان۲۴، شبکه‌سازی داخلی هما هودفر؛۱۳۹۵/۰۳/۳۱، شناسه خبر ۲۸۵۶۶
  11. شماره ۱۶۷-گفت‌وگوکننده نسرین افضلی
  12. گلستان۲۴، شبکه‌سازی داخلی هما هودفر؛۱۳۹۵/۰۳/۳۱،شناسه خبر ۲۸۵۶۶
  13. 2010/06/31
  14. ویکی پدیا
  15. شفاف، هماهودفر کیست؟، 95/04/03،کد خبر: ۳۹۱۱۲۴
  16. ویکی پدیا

منابع

  • ویکی پدیا صفحه (هما هودفر)
  • شفاف، هماهودفر کیست؟، 95/04/03،کد خبر: ۳۹۱۱۲۴
  • گلستان۲۴، شبکه‌سازی داخلی هما هودفر؛۱۳۹۵/۰۳/۳۱،شناسه خبر ۲۸۵۶۶
  • مشرق،نگاهی به سوابق، تفکرات و اقدامات ضدامنیتی «هما هودفر» + عکس و فیلم، 95/03/27