کنوانسیون اروپایی حقوق بشر
کنوانسیون اروپایی حقوق بشر
مراد از کنوانسیون اروپایی حقوق بشر که گاهی از آن به اختصار با نام کنوانسیون اروپایی نیز یاد می‌شود، در حقیقت «کنوانسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی» است، با علامت اختصاری: (ECHR) کنوانسیون مذکور از جمله اسناد تدوین شده توسط شورای اروپا است. این سند بلافاصله بعد از جنگ جهانی دوم به وسیله دولت‌های عضو شورای اروپا در سال 1949 با هدف ارتقای فرهنگ، حیات سیاسی و اجتماعی اروپا و ترویج و توسعه حقوق بشر، دمکراسی و حاکمیت قانون در اروپا تدوین شد.
کنوانسیون مذکور در چهارم نوامبر 1950 مورد تصویب قرار گرفت و در سوم سپتامبر 1953 میلادی لازم الإجرا شد. سند مذکور از حیث معاهده‌ای در زمره معاهدات عام و الزام‌آور در حمایت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی است که حقوق و آزادی‌های متعددی را پوشش داده و بر اعضای آن رعایت مقررات مندرج در آن الزام آور است و از طرفی با توجه به گسترۀ اجرایی این سند از آنجایی که سند مذکور در سطح معین و مشخص منطقه‌ای مجری می‌باشد از جمله اسناد منطقه‌ای در حمایت از حقوق بشر محسوب می‌شود. حقوق ماهوی مندرج در کنوانسیون اروپایی حقوق بشر به وسیله پروتکلی که به آن الحاق شده‌اند، تکمیل و توسعه یافته است. پروتکل‌های شماره 1، 4، 6، 7 و 13 در زمره پروتکل‌هایی‌اند که در جهت تکمیل حقوق ماهوی به این کنوانسیون ملحق شده‌اند. مهم‌ترین حقوق ماهوی که در کنوانسیون مذکور به رسمیت شناخته شده‌اند، بدین شرح است: حق حیات ([۱])، حق آزادی از شکنجه و رفتارهای غیرانسانی ([۲])، حق آزادی از بردگی و بندگی و کار اجباری ([۳])، حق آزادی و امنیت شخصی ([۴])، حق محاکمه عادلانه (منصفانه) ([۵])، حق حمایت در برابر عطف بما سبق شدن قوانین کیفری ([۶])، حق خلوت یا حریم خصوصی ([۷])، حق آزادی فکر، وجدان و مذهب ([۸])، حق آزادی بیان ([۹])، حق آزادی اجتماعات و مجامع ([۱۰])، حق ازدواج و تشکیل خانواده ([۱۱]) و حق درمان ([۱۲]). از این کنوانسیون به عنوان حقوق بنیادین (پایه‌ای) اروپا نیز تعریف شده است این کنوانسیون یک معاهده بین‌المللی برای حفاظت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی در اروپاست، که در سال ۱۹۵۰، پیش‌نویس آن توسط نهاد نوبنیاد شورای اروپا تهیه، و در سوم سپتامبر ۱۹۵۳ لازم‌الاجرا شد.