زنان لبنانی
حضور زنان لبنانی در عرصه‌های فرهنگی، سیاسی و تجاری و ... در سده‌های اخیر با فراهم آمدن فضای آزاد و بستر مناسب رشد و شکوفایی فزاینده‌ای یافته است و دگرگونی‌های اساسی در آنها پدید آمده است. زنان لبنانی به رغم چالشهای پیش رو نه تنها در عرصه فرهنگی و اجتماعی خوش درخشیدند و فعالیت‌های ثمربخش خود را تا حضور در کنفرانس‌های فرهنگی و سیاسی داخل و خارج از کشور گسترش دادند، بلکه در عرصه‌های هنری و ادبی نیز به خلقی آثار ماندگاری دست زدند، که کمتر نظیری برای آن در سایر کشورهای عربی می‌توان یافت.
 | |
| الگوی جعبه اطلاعات مقالات | |
|---|---|
| نویسندگان | ملا ابراهیمی، عزت ؛ روشنفکر، اکرم |
| عنوان مقاله | نگرشی بر حضور زنان لبنانی در عرصه‌های فرهنگی |
| نام مجله | زن در فرهنگ و هنر |
| سال چاپ | زمستان 1388 |
| شماره مجله | 2(12 صفحه - از 107 تا 118 ) |
| امتیاز مقاله | علمی-پژوهشی (وزارت علوم)/ISC |
کلیدواژه
زنان، لبنان، فعالیت‌های اجتماعی فرهنگی. ادبی.
گزارش مقاله
نویسنده در این مقاله به بررسی حضور زنان در لبنان و چالشهای پیش‌روی آنها پرداخته است. وی معتقد است که حضور و مشارکت زنان در عرصه‌های مختلف در لبنان برابر با حضور مردان نمی‌باشد بلکه بسته به شرایط خاص این حضور متغیر است و با چالش‌هایی روبه‌رو ست. اما باید توجه داشت که بی‌شک ماندگارترین شکل حضور زنان لبنان تنها در عرصه‌ی ادبی تحقق یافت.
حضور زنان و چالشهای پیش رو
اولین جرقه های حضور اجتماعی بانوان لبنانی به اوایل سده‌ی نوزدهم میلادی باز می‌گردد آنان ابتدا در قالب تشکیل جمعیت‌های نیکوکاری جهت همیاری با قشرهای آسیب‌پذیر جامعه به فعالیت پرداختند با این همه جلوه‌های مشارکت بانوان در عرصه‌های مختلف اجتماعی تا سده‌ی بیست میلادی آهنگ بسیار کندی داشت. اما کم کم با پایان دوره ی تحتالحمایگی لبنان و اعلام استقلال این کشور. جنبش زنان نیز در کشاکش یکسری رخدادهای سیاسی به موفقیت های چشمگیری در زمینه‌ی اشتغال و آموزش دست یافت.
بانوان لبنانی که از سال 1924 بر پایه‌ی حفظ منافع مشترک در کانون‌های مخفی با عنوان «اتحاد نسائی» بود، پراکنده شدند و تشکل‌های جدیدی را با نام «التضامن النسائی» پدید آوردند.[۱] با راه یافتن سه تن از بانوان لبنانی به پارلمان این کشور و اشغال پست‌های حساس وزارتی، راه برای دستیابی زنان لبنان به حقوق اجتماعی و سیاسی قابل توجهی هموار گشت. با این همه حضور فعال‌تر زنان در عرصه‌های مهم تصمیم‌گیری باز هم مستلزم تلاش بیشتر خود آنان بود. البته به نظر می‌رسید که پراکندگی حزبی زنان و شاخه شاخه شدن جنبش آنان معلول جامعه‌ی متکثر لبنان باشد و از نظام سیاسی قومی و فرقه‌ای حاکم بر این کشور تأثیر پذیرفته است. تعدد و فرقه‌گرایی نمای ساختار جامعه‌ی لبنان است که نه تنها واقعیت اجتماعی بلکه ماهیت نظام سیاسی کشور را ترسیم می‌کند.
به عبارت دیگر ساخت سنتی قدرت سیاسی براساس توازن فرقه‌ای استوار شده است. به این معنا که مجموعه اراده‌هایی که حاکمیت دولت را پدید می‌آورد حاصل خواست و تمایل رهبران فرقه‌ها است که قدرتمندان سیاسی و اقتصادی جامعه‌ی لبنان هستند براساس قانون اساسی موجود نخست‌وزیر لبنان از أهل سنت رئیس مجلس از شیعیان و تعدادی از وزرای کابینه از فرقه‌های مهم کشور مانند ارتدکس‌ها، کاتولیک‌های یونانی تبار و دروزی‌ها برگزیده می‌شوند. [۲]
جنگ داخلی و ستیزه‌جویی‌های همیشگی رژیم صهیونیستی، تحول عمیقی در ساختار اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه‌ی لبنان پدید آورد و تأثیر به سزایی در پیشرفت زنان لبنانی در عرصه‌های مختلف داشت. علاوه بر این حوادث ناگوار داخلی سبب وخامت اوضاع در تمام بخش‌ها گردید و این تأثیر منفی منجر به پیدایش شکاف عمیق‌تری در جامعه‌ی لبنان در زمینه‌ی تحصیل و ظرفیت سازنده و خلاق زنان و مردان شد. در نتیجه، این پیامد بر تمام برنامه‌ها و اقدامات مربوط به توسعه و پیشرفت تأثیر منفی نهاد.
در دهه های اخیر سده بیست پیشرفت واقعی و حرکت چشمگیر زنان در بخش‌های جدید و غیرسنتی کاملا مشهود بود سهم کارکرد زنان در مشاغل روشن فکرانه هم چون وکلا. مهندسان، فیزیک دانان داروسازان، قضات، مدیران بانک ها، چهره های شاخص رسانه‌ای، مدرسان دانشگاه‌ها و محققان حوزه‌ی ادبی، هنری و علمی به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافت. ماندگارترین شکل حضور زنان لبنان تنها در عرصه‌ی ادبی تحقق یافت. لبنان را باید کشور مطبوعات و مرکز انتشارات و تبلیغات خاورمیانه‌ی عربی و شمال افریقا دانست. ادبیات زنان لبنان دستاورد خردورزی بانوان اندیشمند در مسائل فردی، اجتماعی و مولود نیک‌اختر قرن اخیر است که براساس نظریه‌پردازی صاحبان نظر و اندیشه درباره‌ی کیفیت حضور زن در جامعه استوار گردید. در مجموع هنر داستان‌نویسی بیش از هر فن دیگری توجه بانوان نویسنده لبنانی را به خود جلب کرد و مجموعه آثار ارزش‌مندی پدید آورد.حضور و مشارکت زنان در عرصه‌های مختلف در لبنان برابر با حضور مردان نمی‌باشد بلکه بسته به شرایط خاص این حضور متغیر است. البته در این فراز و نشیب موانع و چالش های بی شماری فراروی زنان لبنانی قرار داشت که نگرش سنتی والدین و جامعه نسبت به کار زنان، تحت فشار گرفتن آنان برای ازدواج زود هنگام و عدم اجازه کار پس از ازدواج از احساس تعهد و از خود گذشتگی دختران جوان می‌کاست و سطح پایین آموزش را به دنبال داشت. از سوی دیگر قوانین مغرضانه‌ای که تضمین کننده‌ی فرصت‌های شغلی برابر، درآمد کافی و ترفیع بانوان نیست، فرصت‌های واقعی برای دسترسی به قلمرو تصمیم گیری‌های مدبرانه كه منطقی و اجرایی را از زنان لبنانی سلب می کرد.
پانویس
منبع
- نویسنده: ملا ابراهیمی، عزت ؛ روشنفکر، اکرم؛ زن در فرهنگ و هنر زمستان 1388، دوره اول - شماره 2 رتبه علمی-پژوهشی (وزارت علوم)/ISC (12 صفحه - از 107 تا 118 )
- لینک پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی
- لینک زن در فرهنگ و هنر
- لینک کتابخانه مجازی الفبا