زیبایی زن در روایات
 | این مقاله در صدد پاسخ به مشابهات دینی با رویکرد دینی بر اساس علوم نقلی است .
جوانب مختلف موضوع در دیگر علوم نقلی و علوم عقلی |
در برخی روایات،زیبایی زن را ازرش داده است و در مردان قوه تعقل را مایه زیبایی شان دانسته است. آیا این نگاه تبعیض آمیز نیست؟ در این مقاله به بررسی این مطلب می پردازیم.
یکی از شبهاتی که در خصوص برخی روایات در مورد زنان مطرح می شود این است که آيا طبق حديث: «عقول النساء فى جمالهن و جمال الرجال فى عقولهم» [۱] عقل زن در جمال او خلاصه مى شود و جمال مرد در عقل او تا وسيله اى براى سرزنش زن و برترى مرد باشد؟
بررسی روایت
درباره اين حديث شريف اشاره به چند نكته شايان توجه است:
1. ابتدا لازم است به اين نكته توجه شود: زيور جان آدمى، به ايمان است. چنانكه خداى سبحان فرمود:
«حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الاْءِيمانَ وَ زَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ» ؛[۲]
«خدا ايمان را براى شما دوست داشتنى گردانيد و آن را در دلهاى شما زينت داد».
بنابراين فراتر از زيبايى هاى ظاهرى آنچه دلنشينى را در همنشينى پايدار مى كند و دوستى و محبت را تداوم مى دهد پاكى و ايمان است و از اين جهت ميان زن و مرد تفاوتى نيست.
2. اميرالمؤمنين عليه السلام در اين حديث شريف در صدد نكوهش زنان نيستند؛ بلكه ممكن است در صدد بيان حالت طبيعى زنان باشد. به اين معنا كه زنان در حالت عادى و طبيعى، توجه بيشترى به جمال و زينت خويش دارند ولى مردان در حالت عادى و طبيعى توجّه كمترى به جمال و زينت داشته و بيشتر به تعقّل و دورانديشى توجه دارند.
به عبارت ديگر مى توان گفت؛ به طور معمول زنان، با زيبايى خودشان، بيشتر احساس شخصيت و جايگاه در ميان ديگران دارند و با سرافرازى بيشتر به ابراز عقيده و به كارگيرى عقل خود اقدام مى كنند در حالى كه زنان زشت رو به طور معمول احساس شرمندگى دارند. چنان كه فقر به ويژه براى مردان اين چنين حالتى را ايجاد مى كند.
امام على عليه السلام نيز در اين باره مى فرمايد: «فاِنّ الفقر منقصةٌ للدين مدهشةٌ للعقل داعيةٌ للمقت» [۳]؛ «فقر موجب كاستى در دين و سرگشتگى عقل است و مايه كينه و دشمنى است».
3. از آنجا كه مرد و زن در كنار يكديگر بايد زندگى مشترك داشته باشند، براى آن كه در كنار همديگر كامل شده و زندگى مشتركشان از حالت خشكى و خسته كنندگى خارج شود، خداوند در هر يك از آنان صفاتى قرار داده است كه موجب جلب نظر طرف مقابل مى شود. مثلاً زنان همواره به دنبال مردانى بوده اند كه از تعقّل، تدبير، درايت و دورانديشى بيشترى برخوردار باشند و در مقابل مردان نيز به دنبال زنانى بودهاند كه از جمال و زيبايى بيشترى برخوردار باشند.
نتیجه گیری روایات
بنابراين وجود قوّه تعقّل بيشتر در مردان باعث جلب توجه زنان شده و نيز زيبايى و جمال در زنان موجب جلب توجه مردان شده است؛ لذا در روايات هم توجه زيادى به اين مطلب شده است، اينكه مى فرمايد: اگر مى خواهيد همسر انتخاب كنيد از زيبايى او بپرسيد و يا از موى سرش بپرسيد و... از همه اينها فهميده مى شود كه عامل جذب زنان به وسيله مردان همان زيبايى آنان است گر چه اين به معناى نفى توجه به تعقّل زن نيست بلكه به معناى گرايش بيشتر مردان به زيبايى زنان است. لذا اميرالمؤنين عليه السلام فرمود: «انّ اللّه عزّوجلّ جعل صورة المرأة فى وجهها و صورة الرجل فى منطقه»[۴] ؛ «خداوند عزّوجل چهره (و زيبايى) زن را در رخسار او و چهره (و زيبايى) مرد را در انديشه و گفتارش قرار داده است».