هزینه سنگین درمان ناباروری

در حال حاضر به طور میانگین نزدیک به سه الی پنج میلیون زوج نابارور در کشور وجود دارد که حدود 22 درصد زوجین هستند.هزینه‌های ناباروی هزینه بسیار بالایی دارد و شامل عمل‌های مرتبط با ناباروری، روش‌های کمک باروری (آی.سی.اِس.آی) و (آی.وی.اِف)، هزینه‌های دارویی و پاراکلینیک و سایر روش‌های درمان ناباروری می‌شود. تأمین هزینه‌های ناباروری یكی از تسهیل كنندگان رشد جمعیت است.

درمان ناباروری طبق سیاست‌های کلی جمعیت و قوانین

پوشش بیمه‌ای هزینه‌های زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان در بند ۳ سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۹۳ مورد تأکید قرار گرفته است و در قانون برنامه ششم توسعه هم تمهیدات لازم از قبیل ارائه تسهیلات جهت افزایش سلامت ازدواج و درمان ناباروری در قالب بودجه سنواتی تکلیف شده است و بر همین اساس بود که در قانون بودجه ۱۴۰۰ بیمه‌ درمان ناباروری تصویب و دولت مکلف به پوشش ۹۰ درصدی کل هزینه‌های سه دوره کامل یکی از روش‌های کمک باروری (آی.سی.اِس.آی) و (آی.وی.اِف) برای هر زوج نابارور و پوشش هزینه‌های دارویی و پاراکلینیک و سایر روش‌های درمان ناباروری شد.

روش‌ها و خدمات درمان ناباروری

روش‌های زیادی برای درمان ناباروری استفاده می‌شود؛ دارو درمانی برای افزایش تخمک‌گذاری، درمان با روش آی‌وی‌اف (IVF) و آی‌یوآی (IUI) است، به این روش فرایند شست‌وشوی اسپرم هم گفته می‌شود.

میکرواینجکشن یا ای‌سی‌اس‌آی (ICSI) هم جزو روش‌های دیگر به شمار می‌رود. اهدای تخمک، رحم جایگزین، لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی هم در این گروه قرار می‌گیرد.

خدمات مورد نیاز زوج‌های نابارور به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شود، اولین خدماتی که زوجین نابارور برای درمان ناباروری به آن نیاز دارند خدمات دارویی است که سال های اخیر تحت پوشش قرار گرفته است. دسته‌ی دومی که به عنوان خدمات برای زوجین نابارور ارائه خواهد شد خدمات پاراکیلینیکی زوجین نابارور است، خدمات پاراکیلینیکی زوجین نابارور همانند تمام افراد سالم از ابتدا در تعهد سازمان‌های بیمه گر بوده، زیرا این خدمات در هنگام ارائه نیازی به اثبات اینکه زوج بارور یا نابارور است ندارد. خدمات پاراکیلینیکی مثل هزینه‌های آن همانند سونوگرافی، لاپروسکوپی‌های تشخیصی، آزمایشات تشخیصی طبی مربوطه قابل پرداخت است و بیماران چه نابارور و بارور بوده باشند از این خدمات بهره خواهند برد. دسته سوم،اعمال کمک بارداری همانند آی وی اف، زیفت، گیفت،‌ای یو‌ای است. که تا حدی مورد توجه بیمه قرار گرفته است.

هزینه ناباروری

خدمات درمانی ناباروری تعرفه دولتی و خصوصی دارند بخش دولتی از ۵۰۰ هزار تا ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان با توجه به سادگی یا پیچیدگی درمان است که البته ممکن است برای یک بار نتیجه ندهد و بارها نیاز به تکرار آن باشد که برای فردی که به لحاظ درآمدی در طبقه متوسط یا جامعه کارگری باشد رقم قابل توجهی است، این هزینه‌ها در بخش خصوصی دو سه برابر می‌شود و ۴ میلیون تومان بخش دولتی حدود ۱۲ میلیون تومان بخش خصوصی می‌شود

خدمات ناباروری بخشی از خدمات درمانی است که بخش قابل توجهی از آن تحت پوشش بیمه نبود و هزینه‌های سنگینی برای افراد و زوجین نابارور به همراه داشت و همین هزینه‌های سنگین موجب شده بود افرادی که سطح درآمدی خوبی ندارند حتی از پیگیری درمان منصرف می‌شدند، درگذشته مواردی مثل میکرواینجکشن و آی.وی.اف تحت پوشش بیمه نبود؛ این موارد شامل انتقال جنین به رحم مادر، باروری و لقاح مصنوعی بخش‌های اصلی درمان ناباروری است که هزینه قابل توجهی دارد و بسیاری از زوجین نابارور به علت اینکه منابع کافی نداشتند، یا درمان را پیگیری نمی‌کردند و کسانی هم که پیگیری می‌کردند دچار تنگنای مالی می‌شدند. بیمه‌ها اغلب پوشش بیمه‌ای داروها را متعهد شده‌اند،

مشخص نبودن تعرف و میزان ناباروری

برخی معتقدند تعرفه دقیقی از میزان هزینه‌های درمان ناباروری در سال‌جاری وجود ندارد، اما براساس تعرفه‌های سال گذشته، این هزینه‌ها از ۱.۵ میلیون تا ۳۰ میلیون تومان متغیر است و فقط محدود به انجام عمل نهایی نمی‌شود و هزینه‌های دارو و ویزیت، آزمایش‌ها و رفت‌وآمد از شهرهای مختلف و اقامت را هم باید به آن اضافه کرد که عدد نهایی را بسیار بالا می‌برد.

در سال 1400، قیمت انجام یک‌بار آی‌وی‌اف ۱۰ میلیون تومان، قیمت آی‌یوآی، حدود یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، میکرواینجکشن ۱۲ میلیون تومان، فریزکردن تخمک یک میلیون تومان و دریافت تخمک اهدایی ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان بود. تعرفه‌های سال ۱۴۰۰ نسبت به ۹۹ هم افزایش پیدا کرده بود؛ به‌طوری‌که مقایسه تعرفه‌های سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل از آن، حکایت از افزایش سه تا چهار میلیون تومانی تعرفه‌ها دارد. با توجه به دوربودن مراکز اختصاصی درمان ناباروری امکان درمان ناباروری برای همه افراد ممکن نیست به خصوص افرادی که در روستا یا شهرهای کوچک ساکن هستند حتی برای درمان‌های کم‌هزینه دارویی و ارجاع مکرر به سونوگرافی و تامین دارو و ویزیت دچار مشکل هستند به این دلیل که این موارد درمانی ممکن است در شهرها آن‌ها پوشش مناسب نداشته باشند و ساکنان این شهرها و روستاییان مجبور هستند مکرر برای این موضوع مسافرت کنند و هزینه زیادی را متقبل شوند و یا از درمان انصراف دهند و بی‌فرزندی را برای همیشه بپذبرند. به نظر برای ارائه خدمات پزشکی عادلانه نیاز است پوشش حمایتی از این‌گونه افراد توسط دولت و سازمان‌های حمایتی ایجاد شود.

حمایت برای مواد اولیه پزشکی درمان ناباروری

مواد مصرفی و محیط‌های کشت که بیش از 95 درصد از آنها وارداتی هستند، با توجه به تأثیرات مسائل اقتصادی و وارداتی در کشور، هزینه این موارد، درمان ناباروی را افزایش می دهد

حمایت برای زیرساخت‌های پژوهشی درمان ناباروری

با توجه به اینکه علم درمان ناباروری یک علم جدید است و پتانسیل زیادی برای انجام فعالیت‌های پژوهشی دارد، دولت می‌تواند با اختصاص بودجه خاص به این موضوع، به مراکز مطرح موجود و زیرمجموعه‌های این پژوهشگاه‌ها کمک شایان توجهی در پیشرفت درمان ناباروری و در نهایت افزایش جمعیت داشته باشد.بخش تحقیقات بویژه در این حوزه هزینه‌بر است و نیاز به دستگاه‌ها و تجهیزات و مواد گرانقیمتی دارد، نیاز به حمایت‌های جدی بخش‌های دولتی بسیار بیشتر احساس می‌شود. در غیر اینصورت مراکز نمی‌توانند به آنچه که مدنظرشان است دست پیدا کنند.

مراکز خصوصی و عدم پوشش بیمه ناباروری

تعداد کثیری از مراکز خصوصی که در این زمینه فعال بودند، اصلاً با بیمه‌ها قرارداد نداشتند و چون درمان ناباروری تحت پوشش نبوده است این مراکز لزومی برای قرارداد با بیمه نداشته‌اند که هنوز این مشکل در برخی مراکز ناباروری موجب مشکل برای مراجعه کنندگان است.

ایران به لحاظ درمان ناباوری جزو کشورهای برتر جهان محسوب می‌شود. اما بیشتر زیر ساخت مربوط به بخش خصوصی و مراکز درمان ناباروری دولتی در کشور بسیار کم است.

افزایش پوشش بیمه‌ای ناباروری در دولت سیزدهم

یکی از نخستین مصوبه‌های دولت سیزدهم تصویب شیوه اجرای قانون بیمه ناباروری و تحت پوشش بیمه‌های پایه قرار گرفتن خدمات نازایی و ناباروری بود. در سال 1400 حدود ۳۴۰ میلیارد تومان اختصاص یافته و سال آینده ۷۰۰ میلیاردتومان منابع برای این امر اختصاص خواهد یافت. در همین راستا 10 داروی پرمصرف نازایی در تعهد سازمان تأمین اجتماعی است. این تعداد دارو، 90 درصد از موارد مصرف در درمان ناباروری را تشکیل می‌دهند. علاوه بر دارو بیمه‌ها متعهد شدند در بخش دولتی ۹۰ درصد هزینه‌ها را بدهندو اگر به بخش خصوصی بروند براساس تعرفه بخش عمومی غیردولتی پوشش داده می‌شود که در آنجا هم ۹۰ درصد هزینه براساس تعرفه عمومی غیر دولتی پوشش داده می‌شود براساس قانون، افرادی که تحت پوشش هیچ بیمه‌ای قرار ندارند، می‌توانند بسته به شرایط خود تحت پوشش سازمان بیمه سلامت قرار گیرند و از این خدمات به‌طور رایگان استفاده‌کنند.

عدم توجه به درمان طب سنتی در ناباروری

روش‌های طب سنتی در درمان ناباروری نسبت به برخی روش‌های طب مدرن کم هزینه‌تر و غیرتهاجمی است اما مورد توجه برای درمان، توسط زوج نابارور و مجریان بهداشت و درمان نیست و مناسب است در این زمینه فرهنگ‌سازی شود و پوشش بیمه‌ای برای اینگونه درمان‌ها قرار بگیرد.

فاطمه محمدبیگی، نایب رئیس دوم کمیسیون طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده در این رابطه می‌گوید: «در حال حاضر کشور هم به جهت طب مدرن و هم سنتی در جهت درمان ناباروری پیشرفت بسیاری داشته است، باید در مسیر درمان ناباروری زوجین تمام تلاش خود را انجام دهند چرا برای پیشگیری و درمان ناباروری از تمام مسیرها در راستای بهبود فرزندآوری استفاده نمی‌شود، و با نادیده گرفتن طب سنتی اصیل راه را برای دلالی گروه شیادان باز می‌کنند.»

نتیجه‌گیری

باتوجه به اینکه روند حمایت از ناباروری توسط دولت و مجلس رو به رشد بوده است. اما هزینه‌های بسیاری وجود دارد که در فرایند درمان و تکرار درمان توسط بخشی از جامعه هدف ایجاد می‌شود که تحت پوشش بیمه‌ای و حمایتی دلت نیست. که این هزینه‌ها زوجین را از درمان نا امید می‌کند یکی از این موارد، عدم دسترسی مناسب به مراکز ناباروری برای ساکنین برخی از شهرها است که هزینه‌های درمان را افزایش می‌دهد. با توجه به اینکه 22 درصد زوجین نابارور هستند و تمایل بسیاری به فرزندآوری دارند، حمایت از این زوجین موجب فرزندآوری و افزایش جمعیت می‌شود.

منابع

• خبرگزاری جمعپهوری اسلامی
• باشگاه خبرنگاران جوان
• ایسنا
• همشهری
• مرکز پژ وهش های مجلس