زنان تحصیل کرده
مراد از «زنان تحصیل کرده»، بانوان آموزش دیده در مراکز آموزشی جدید و یا سنتی میباشند. در این نوشتار، تمرکز عمده بر نقش زنان تحصیل کرده برای خودشان است و سپس نتیجه بحث به نقش آنان برای دیگران تعمیم داده می‌شود. نقش زنان تحصیل کرده در رابطه با تأسیس و تحکیم خانواده، در فضاهای متفاوت، آثار گوناگونی را به دنبال دارد. در اینجا، نقش زنان تحصیل کرده، در چهار مرحله ذیل مورد بررسی قرار گرفته است:
- آغاز آشنایی
- عشق ورزی
- خواستگاری
- گذار از خواستگاری تا ازدواج.
سپس، نقش زنان تحصیل کرده برای دیگران در حیطههای پژوهشی، آموزشی، مدیریتی مورد تأمل قرار گرفته است. در ادامه، نقش ایشان پس از تأسیس خانواده، بررسی شده است. در این زمینه، ابتدا نقش فردی آنها در تدوین برنامه خانواده، شیوه مواجهه با مسائل جدید و سپس نقش آنها برای دیگران مورد بحث واقع شده است. در نهایت، با جمعبندی از مباحث سابق، نظام خانواده و نقش زنان تحصیل کرده در قالب «تئوری سیستمی» ترسیم و معرفی گردیده است.
 | |
| الگوی جعبه اطلاعات مقالات | |
|---|---|
| نویسندگان | منصورنژاد، محمد |
| عنوان مقاله | نقش زنان تحصیل کرده در تشکیل و تحکیم خانواده |
| نام مجله | بانوان شیعه |
| سال چاپ | بهار 1384 |
| شماره مجله | 3 (16 صفحه - از 107 تا 122 ) |
گزارش مقاله
نویسنده در صدد تبیین نقش زنان تحصیل کرده در تشکیل خانواده می‌باشد. که برای تبیین این مسئله به مطالب ذیل اشاره دارد.
مراد از تحصیلات زنان
مراد از «تحصیلات» برای زنان، اولاً، داشتن آگاهی و دادههای جدید و عصری است. ثانیاً، با توجه به آنکه آگاهی و دانش نسبی است و مراتبی دارد. اطلاق «تحصیل کرده» اعم از این است که زنان دارای مدرک دیپلم باشند و یا دارای مدرک در هر یک از مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری، چه در دانشگاه باشد و چه حوزههای علمیه باشد.
نقش زنان در خانواده تا هنگام ازدواج
- برای فرد: نقش زنان تحصیل کرده را از قبل از ازدواج تا حین تأسیس خانواده، در این مراحل میتوان گنجاند. که شامل؛ آغاز آشنایی، عشق ورزی، خواستگاری و گذر از خواستگای تا ازدواج می‌باشد.
- برای دیگران: نقش زن یا دختر تحصیل‌کرده در تأسیس خانواده به همراه دیگری را میتوان به سه سطح تقسیم کرد: که شامل نقشهای پژوهشی؛ نقشهای آموزشی و نقشهای مدیریتی و سیاستگذاری می‌باشد.
نقش زنان پس از تأسیس خانواده
1.نقش فردی: زنان تحصیل کرده پس از ورود به نظام خانواده، میتوانند نقشهایی در جهت تحکیم آن داشته باشند.
الف) تدوین برنامه خانواده: خانواده نیز مانند همه نهادها، بدون اهداف روشن و سیاستگذاریهای مناسب، استراتژی دقیق و راهکاری مطلوب، دچار سردرگمی میگردد و شایسته است طی یک برنامهریزی، اهداف کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت را تدوین کند و استراتژی مناسب برای رسیدن به آن غایات را تعریف نماید، سیاستهای مناسب را پیشبینی کند و برای تحقق آن سیاستها نیز راهکارهای جزئی پیشبینی نماید.
ب) شیوه مواجهه با مسائل جدید: خانواده یا با یک برنامه زندگی آغاز می‌شود و یا بدون برنامهریزی جدی شکل میگیرد و در هر دو شکل، قطعا در ادامه، با مسائلی مواجه می‌شود که از سابق آنها را پیشبینی نمیکرد؛ مشکلاتی سر بر میآورند که ارکان خانواده را در مقابل هم قرار میدهند؛ برای مثال، پس از تشکیل خانوادهای، زن یا مرد متوجه میشوند که در بچه دار شدن مشکل دارند. یا در ادامه، زندگی، اعتماد لازم بین زن و مرد شکل نمیگیرد و آنها یکدیگر را زیر ذره بین میبرند، یا مداخلات جدی پدر و مادر دختر و یا پسر مسئله ساز می‌شود، دختر یا پسر پس از مدتی برخی ابعاد پنهان طرف مقابل را کشف میکند و ... . در این موارد، تدبیر یک خانواده اصلاً کار آسانی نیست.
2.برای دیگران: در این میدان نیز همانند قسمت پیش، همه مباحث و مسائل و اقدامات را در سه دسته پژوهشی، آموزشی و مدیریتی میتوان خلاصه نمود و تنها در ارائه راهکارهاست که باید به نکات بدیعتری اندیشید.
جمع بندی و نتیجه گیری
در این نوشتار، نقش تحصیلات زنان در دو سطح «برای فرد» و «برای دیگران» و در دو مقطع «قبل تا حین تأسیس نظام خانواده» و «پس از تأسیس آن» مورد بررسی قرار گرفت. مدعای اصلی این بود که نقش تحصیلات زنان بر نظام خانواده، قبل و بعد از تأسیس آن میتواند تأثیرات مثبت داشته باشد. بر این مدعا، میتوان دلیل عقلی اقامه نمود. اما اگر درصدد آن باشیم که دادههای جزئیتری داشته باشیم و حد و دامنه و نوع نقش تحصیلات را دریابیم، باید یک کار میدانی جدی صورت گیرد. محدوده تأمل حاضر عبارت است از:
- توجه و تأکید بر نقش مثبت زنان تحصیل کرده بر نظام خانواده.
- با فرض واجد تحصیلات بودن، نقش زنان در نظام خانواده به صورت فردی مورد تأمّل قرار گرفته است.
- میزان تأثیرگذاری زنان تحصیل کرده فقط در سطح خانواده مورد توجه قرار گرفت.
زنان تحصیل کرده اگر از ایثارگران باشند، علی القاعده باید در کنار تخصص و تبعات یاد شده آن، از سایر زنان تحصیل کرده در سطح خانواده و غیرخانواده موفقتر عمل کنند؛ زیرا در کنار کارآمدی و توان علمی، متکی به ارزشهای دینی و انقلابی و متأثر از فضای حماسه و ایثار و شهادتاند که دست کم روح این گفتمان، تولید و تقویت و گسترش تعهد و مسئولیتپذیری فردی، جمعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حقوقی است. چنین زنانی هم در مقابل مشکلات پایدارترند، چون روحی قوی دارند و هم در خدمت به دیگران کوشاترند، زیرا افعال خود را با معنویت ارزیابی میکنند. آنان در تدریس و تحقیق و مدیریت نیز با انگیزهترند؛ چون به نظام سیاسی موجود و به تلاشهایشان ایمان دارند و افعالشان را در جهت تحقق آمال شهیدان و جانبازان و آزادگان میبینند.
نظام خانواده و نقش زنان تحصیل کرده در آن را در قالب الگو و «تئوری سیستمی» نیز میتوان دید که ورودیهای این نظام به صورت مستقیم به زن و مرد، و غیرمستقیم به نزدیکان سببی و نسبی آنها باز میگردد:
- از آن رو که هر نظامی افراد خاص خود را در برمیگیرد. در رابطه با خانواده با نظامی واحد مواجه نیستیم و با وجود اشتراکات کلی، هر نظام خانوادگی منحصر به فرد می‌باشد.
- از آن رو که کنشهای ورودیها نیز تغییر و تحول پذیرند، نظام یک خانواده نیز ثابت نبوده و بلکه پویاست.
- از آن جهت که میتوان بر اساس خروجیهای آن، بازخوردها را مورد توجه دقیق قرار داد و نواقص آن را در ورودیهای بعدی رفع نمود. اگر این نظام با بحران نیز مواجه گردد، این بحران زدودنی است، مگر آنکه مدیریت مناسبی بر ورودیها و خروجیها صورت نگیرد، که در آن صورت، حتی این نظام میتواند در معرض نابودی قرار گیرد.
کلیدواژه ها
خانواده ، آموزش ، تربیت ، ازدواج ، زنان تحصیل‌کرده ، تحکیم.